Diferencia entre revisiones de «Wikipedia:Uso d'a luenga/Lexico»
Contenido eliminado Contenido añadido
mSin resumen de edición |
|||
Linia 430:
::::Tamién cal decir que l'Academia no s'ha "mullau" en a ortografía fendo que una forma podese fer de suporte de l'atra como ha feito en atros casos, u recomendando a forma etimolochica. Por ixo, en os caso que i hai variedat, por agora se puet escribir d'as dos formas y será o diccionario normativo qui diga quála ye a forma preferent en cada caso (u si en son as dos, que tamién podría estar).
::::En o que respecta a biquipedia, no creigo que calga fer treslaus masivos en casos dudosos como estral/astral (encara que se podría trigar a solución etimolochica ta o títol d'ixe articlo). A on que sí estoi que caldría prener un criterio unico ye en "Ermita/Armita", a lo menos aplicable a os títols, de traza que siempre s'emplegue ixa forma en os títols y hipervinclos "Ermita de..." u "Armita de...". --[[Usuario:Juanpabl|Juan Pablo]] 23:35 4 oct 2010 (UTC)
::::Bueno, yo pienso que ye más probable que se tracte d'una asimilación d'a vocal de l'articlo que no d'un caso simplement d'archifonema, que como diz EBRO son muit freqüents, pero no creigo que siga iste o caso. Me faría goi poder dar bella explicación convencidera, ya que he estau yo qui sin pensar-me-lo he feito rancar iste tema quan l'he cambeau aquello á Manuel, pero a sola cosa que m'acata (en iste momento que plego de percatar-me que hetz sacau o tema) ye sucherir que mos ayudemos con os plurals: En o caso d'«astral» y «estral» as dos son prenunciacions que se siente decir, pero «as astrals» no me suena. En iste caso (no sé si belun conoixeretz bell exemplo decumentable d'el contrario), o solo plural que conoixco ye «as estrals». Iste ye un exemplo de per qué no ye un archifonema y sí ye una asimilación d'a vocal de l'articlo. En o caso d'«armita» y «ermita» prou me gustaría poder-tos-ne fer a mesma afirmación, pero parto d'o problema que lo menos yo «armita», á diferencia d'«astral», ni an la he sentido mai en garra puesto, lo menos en a parla viva (tos digo no precedida de garra parola que remate con a, cosa que podría causar ambiguedat), per el que me suena tan raro como me suenan «as armitas» y ixo ya me ye feito dir que no yera si que una asimilación de l'articlo (vamos, l'he pensau siempre, no como con «astral» -talmente tos n'acordaretz-, que la escribibe con a- dica que Estrolicador me i fayó pensar).
::::Con l'altro caso, o primer d'a lista, el que ye causau iste debate, yo estoi que ye un caso d'asimilación anque sí que ye verdat que me cuesta más trobar una explicación que no baile d'un piet con bella coseta. Existe o verbo «envistar» y l'adchectivo «envistable» (una cosa que «destaca» u que ye más altera que as que le rodeyan), pero en o caso d'o substantivo derivau «envista/anvista» mos trobamos que ye una parola que s'emplega muit poquet, debido sobre tot á que la ye sustituida la forma «vista» ("unas grans vistas d'a valle", etc...) y no cuento con prou ocasions d'haber-la sentida en vivo como ta poder afirmar que no haiga sentido mai «anvista», «envista», u todas dos. O mío criterio personal ye (u dica agora yera) escribir-la con E ta correspondencia con o verbo y l'adchectivo que sí que s'emplegan más, pero claro, no tos puedo asegurar cosa. En iste caso, ademés, caldría disposar de más información sobre potencials formas archifonemicas tamién d'o verbo y de l'adchectivo, perque... ¿qui tos diz qué pasaría si en a valle de Tena agora resultás que i dicen «anvistar» y yo ixo no el sé? Á tamas que á yo me pareixca cacofonico, talmente exista ixa forma archifonemica y l'habré d'acceptar; O motivo ta no saber asegurar-tos-ne cosa ye el poco que se fan servir istas parolas ya... talmente perque son masiau pareixidas á o castellano «vista», «avistar», «avistable», y ye más facil que se substituyan que no con «estral/astral» vs. «''hacha''» (siempre se gosa castellanizar antes as parolas que se pareixen más). Pero o caso ye que a familia d'«envistar» tampoco son parolas guaire freqüents como ta que podamos estar-ne seguros.
::::Dimpués, tamién i hai un altro tema secundario que pareix que ha relucido un poquet: a estandarización cara ta una sola forma ta cada parola en Biquipedia u en cheneral en l'aragonés. Me faría goi expresar-tos a mía opinión d'«''antemano''»: Me gustaría que no se seguise ixe camino, sino que mirásenos ta ofreixer una visión más completa d'os fenomens de diatopismo y dica d'archifonemas que son caracteristica de l'aragonés, y construir un estándar en o que, p. ex. i haiga cabida formas chirmanas como «misache» y «mesache» (formas plenament vivas, patrimonials y NATURALS d'alcuerdo con a evolución fonetica de l'idioma), sin que se'n tríe una y l'altra pase á ser rebusada, que ye el que ha gosau pasar con a estandarización en altros idiomas. Pienso que cara á o sieglo XXI o proceso de construcción d'un estándar ta un idioma habría de ser ansinas, más completo, y basar-se en una información completa ta os aprendents, que á demés d'aprender l'idioma aprendan a comprender-lo. Isto ye una cosa que no s'ha feito con a construcción d'altros estándars construidos en altras epocas, como lo castellano u lo catalán, y á la fin s'han tornau estándars glotofachicos que causan «aberracions» como que un parlant promeyo de castellano piense que «croqueta» ye correcto y «cocreta» ye d'ignorants (perque no sabe qué ye una [[metatesi]], ni que ixa diverchencia de formas metateticas ye un fenomén natural en as luengas, con arias cheograficas en as que historicament i ha habido más predisposición á que i ocurra) u como lo parlant promeyo de catalán que diz «paella de mànec» perque no tiene ni idea que fa tiempos gosó existir a parola «padena» (nombre propio que designa precisament ixe "tipo" de paella) pero que l'estándar catalán la deixó fuera. Tot ixo condenando irremisiblement ixas parolas á desaparición per desprestichio, u bien, (e isto ye peor) á que bells exaltaus que en a suya parla materna las emplegan, en no sentindo-se representaus en a parla estándar, pasen á la ofensiva seccesionista d'afirmar que ellos parlan una ''luenga'' diferent (casos que conoixemos; mursiano, estrimeñu...) en basando-se en ixes quatre rasgos no comuns con l'estándar. A mía opinión ye que, en un idioma como l'aragonés, cal fer un paso necesario de deseparar as parolas patrimonials d'as vulgarizacions (pienso que chent como os de l'Academia tamién van en ista dirección): «municipio» y no «monecipio»; cal aprofundir en o lexico y os verdaders significaus en a parla viva de parolas que pueden haber-se emplegau malament en a parla urbana (o «neoaragonés»); «comarca» y no «redolada», «parlar» y «fablar» y no ta tot «charrar», etc. Istas dos directrices ya las vamos cumplindo bien, pero existen altras que aá yo me gustaría que nos planteyasenos millor: Una que ye un poquet de caire «seccecionista»; en cheneral mos amoldamos á o lexico ''más diferent'' d'o castellano un poquet con a falsa idea que ye ''más aragonés'', y isto á sobén puede ser una falacia (yo mismo l'he feito en o pasau, y cada vegada miro d'aprofundir más ta correchir-lo). P. ex. L'altro dia tos viyé que febetz l'articlo [[nyudo]] y no sé si conscientment u perque ye ansinas como se troba en bells diccionarios, i metietz as formas «nyudo» y «nugo», y a forma intermeya «nudo», que ye foneticament esperable, probablement patrimonial y á demés menos local, pues se va quedar fuera, probablement en estando homologa con a castellana perque no gusta u pareix ''menos aragonesa'' y alavetz os autors d'os diccionarios pintorescos (pienso en o Mtnez Ruiz, p. ex. y un poquet menos en l'Andolz) deliberadament las deixan fuera. Caldría que nos planteyásenos quál ye o verdader lexico aragonés, y miremos d'estar más representativos con él, no deixando formas que tamién son propias innecesariament fuera. --[[Usuario:Lascorz|<font color=" #560319"><b>Lascorz</b></font>]] ([[Descusión usuario:Lascorz|Quiers cosa?]]) [[Imachen:Escut del Sobrarbe.svg|15px]] 00:52 5 oct 2010 (UTC)
|