Diferencia entre revisiones de «Cronica de Sant Chuan d'a Penya»

Contenido eliminado Contenido añadido
Jpbot (descutir | contrebucions)
replaced: trata → tracta
Sin resumen de edición
Linia 1:
{{Ficha de libro
|títol= Cronica de Sant Chuan d'a Penya
|imachen= [[Imachen:Cronica pinatense.jpg|145px]]<br>''[http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/bne/12937401998072638532624/index.htm Cronica de Sant Chuan d'a Penya]'' (fol. 1r)
|autor= [[Tomás de Canellas]]
|chenero= Historia
|subchenero=
|idioma orichinal= [[latín]]
|títol orichinal= Cronica de Sant Chuan d'a Penya
|ilustrador orichinal=
|editorial orichinal=
|ciudat orichinal=
|país orichinal= [[Imachen:Siñal d'Aragón.svg|22px|border]] [[Corona d'Aragón|Aragón]]
|calendata orichinal= Antis de [[1359]]
|formato orichinal=
|pachinas orichinal=
|isbn orichinal=
|traductor= Anonimo
|ilustrador=
|editorial=
|ciudat=
|país= [[Imachen:Siñal d'Aragón.svg|22px|border]] [[Corona d'Aragón|Aragón]]
|calendata= [[1369]] - [[1372]]
|formato=
|pachinas=
|isbn=
|oclc=
|traducción idioma= [[idioma catalán|catalán]]
|traductor idioma= Anonimo
|títol idioma= Cròniques dels reis d'Aragó e comtes de Barcelona
|ilustrador idioma=
|editorial idioma=
|ciudat idioma=
|país idioma= [[Imachen:Siñal d'Aragón.svg|border|22px]] [[Corona d'Aragón|Catalunya]]
|calendata idioma= [[1369]] - [[1372]]
|precedito_por=
|sucedito_por=
}}
A '''Cronica de Sant Chuan d'a Penya''' u '''Cronica pinatense''' ye una [[cronica historiografica]] meyebal escrita per iniciatiba d'o rei [[Pero IV d'Aragón]] que abraca la historia d'o [[Reino d'Aragón]] den d'os suyos oríchens condals y d'a posterior [[Corona d'Aragón|Corona]] enta la muerte d'[[Alifonso II d'Aragón]]. S'escribió en a suya primer redacción en latín enta [[1342]] per o secretario d'o rei, [[Tomás de Canellas]], enamplando uns anteriors anals [[Monesterio de Sant Chuan d'a Penya|pinatenses]] d'os reis aragoneses y navarros.<ref>Antonio Pérez Lasheras, ''La literatura del reino de Aragón hasta el siglo XVI'', Zaragoza, Ibercaja-Institución Fernando el Católico (col. Biblioteca Aragonesa de Cultura), 2003, pach. 103. ISBN 84-8324-149-8.</ref>
 
D'a Cronica, bi n'ha tres versions. A primera ye escrita en [[latín]] y ye d'antis de [[1359]]. Se rancó ta escribir-la d'una cronica anterior a la cuala Tomás de Canellas enadió la historia posterior a la unión d'Aragón y Catalunya. A obra se constitui como la cronica oficial d'a dinastía reyal. D'ista versión latina, en deriva una en [[Idioma aragonés|aragonés]]<ref>[http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/bne/12937401998072638532624/index.htm Reproducción dichital d'a ''Cronica de Sant Chuan d'a Peña'' (versión en aragonés). Manuscrito 2078 d'a [[Biblioteca Nacional d'Espanya]].]</ref> y una altra en [[Idioma catalán|catalán]], amas con data entre [[1369]] y [[1372]]. A versión aragonesa fue publicata en [[1876]] per [[Tomás Ximénez d'Embún]] en una edición critica<ref>[http://www.cervantesvirtual.com/FichaObra.html?Ref=12477 Edición dichital a partir de Tomás Ximénez d'Embún (Zaragoza, Imprenta del Hospicio, 1876).]</ref>. En [[1961]], [[Antonio Ubieto Arteta]] editó criticament a versión latina <ref>Antonio Ubieto Arteta (ed.), ''Crónica de San Juan de la Peña: versión latina e índices'', Valencia, Caja de Ahorros y Monte de Piedad de Zaragoza, Aragón y Rioja, 1961 (Textos Medievales, 4). [http://www.bne.es/cgi-bin/wsirtex?FOR=WBNBIBT4&VIS=W01BIMO&FMT=WBNARIA1&ITE=0004701015031 Ficha catalografica d'a obra en a BNE].</ref> y [[Amadeu Soberanas]], a catalana<ref>Amadeu J. Soberanas Lleó (ed.), ''Crònica general de Pere el Cerimoniós, dita comunament Crònica de Sant Joan de la Penya'', Barcelona, Alpha, 1961.</ref>. [[Carmen Orcástegui]] publicó en [[1986]] una nueva edición critica d'o texto en aragonés<ref>Carmen Orcástegui Gros (ed.), ''Crónica de San Juan de la Peña: versión aragonesa.'' Institución «Fernando el Católico», Zaragoza, 1986.</ref>.
 
[[Imachen:Cronica pinatense.jpg|145px|left|thumb|''[http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/bne/12937401998072638532624/index.htm Cronica de Sant Chuan d'a Penya]'' (fol. 1r)]]O texto nos lo han trasmeso en tres manuscritos. Dos se'n troban a la Biblioteca d'[[Monesterio d'o Escorial|o Escorial]]. O primer (con a signatura L-II.13) ye d'as acabanzas d'o [[sieglo XIV]]. En bi ha un altro d'enta [[1470]] (sign. N-I-13) que bi encorpora adicions de Martín de Larraya d'o [[sieglo XVI]]. O zaguer, disponible en [http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/bne/12937401998072638532624/index.htm edición dichital facsímil], data d'o sieglo XVI y se troba a la [[Biblioteca Nacional d'Espanya]] (ms. 2078).
 
As fuents d'a ''Cronica de San Chuan d'a Penya'' se troban en una antiga cronica d'o monesterio homonimo que conteneba cronolochías y afers chenealochicos y li proporciona información de valura sobre es antigos [[Condau d'Aragón|contes aragoneses]] y os primers [[Reino de Pamplona|reis de Pamplona]]. T'as calendatas posteriors a la unión dinastica entre [[Peironella d'Aragón]] y [[Remón Berenguer IV]] se fizon servir a ''Cronica d'os Estatos Peninsulars'' (dita tamién ''Cronica nabarro-aragonesa'' u ''Cronica de 1305''), y la ''Gesta Comitum Barchinonensium'', amés d'a important obra latina de [[Rodrigo Ximénez de Rada]], ''De rebus Hispaniae'', fuen egualmén prinzipal t'a ''Estoria d'Espanya'' d'[[Alifonso X de Castiella]].
 
Se tracta d'un d'os textos més relevans t'a historia d'a [[Corona d'Aragón]]. Ha una gran importancia lo feito que repleque prosificacions de cantas de chesta, d'entre as cualasqualas descolla la d'a [[Campana de Uesca]]. Ye amés d'interés como fuent documentadera ta datos relacionatos con o [[monesterio de Sant Chuan d'a Penya]]. A cronica remata con a muerte d'[[Alifonso IV d'Aragón]] en [[1336]].
 
==Referencias==
Línea 19 ⟶ 56:
 
==Enrastres externos==
{{Wikisource|oldwikisource:Cronica de San Chuan d'a Peña|a Cronica de SanSant Chuan d'a Penya}}
*[http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/bne/12937401998072638532624/index.htm ReproduziónReproducción dichital d'o Manuscrito 2078 d'a [[Biblioteca Nacional d'España]]: ''Cronica de SanSant Chuan d'a PeñaPenya'' en versión aragonesa.]
*[http://www.enciclopedia-aragonesa.com/voz.asp?voz_id=4425&tipo_busqueda=1&nombre=Cr%F3nica%20de%20San%20Juan%20de%20la%20Pe%F1a&categoria_id=&subcategoria_id=&conImagenes= ''Crónica Pinatense'' (Boz d'a ''Gran Enciclopedia Aragonesa'')]
*[http://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=1278675 "Índices onomásticos de la " Crónica de San Juan de la Peña" (versión aragonesa, siglo XIV)"], [[Francho Nagore Laín]], Alazet: Revista de filología, nº 15, 2003, pp.&nbsp;297–342.