Diferencia entre revisiones de «Sorabos»

Contenido eliminado Contenido añadido
m robot Modificado: it:Sorbi (gruppo etnico)
Jpbot (descutir | contrebucions)
replaced: Bi ha dos dialeutos prenzipals, alto sorabo, baxo sorabo, e un dialeuto ixemenato por a redolata de Muskau. L'alto sorabo ye a base d'a luenga escrita e ye parexito a lo checo. O baxo sorabo ye parexito a lo [[idioma po
Linia 21:
== Lengua ==
[[Imachen:Sorben Siedlungsgebiet Karte.jpg|thumb|200px]]
Bi ha dos dialeutos prenzipals, alto sorabo, baxo sorabo, e un dialeuto ixemenato por a redolata de [[Muskau]]. L'alto sorabo ye a base d'a luenga escrita e ye parexito a lo [[idioma checo|checo]]. O baxo sorabo ye parexitopareixito a lo [[idioma polaco|polaco]]. Bi ha ebidenzias que os dos dialeutos prenzipals encomenzoron a deseparar-sen ya en o sieglo [[sieglo XIII|XIII]]. As primeras muestras de sorabo escrito son d'o sieglo XV. En o sieglo XIX muitos ampres de l'[[idioma alemán|alemán]] fuoron sustituitos por parabras checas u por [[neolochismo]]s basatos en radizes sorabas. En a unibersidat de [[Leipzig]] bi ha una catedra de luenga soraba.
 
A literatura soraba se desembolicó en tiempos d'a [[Reforma Protestán|Reforma]]. No toz os sorabos charran actualment a luenga etnica. O etnonimo d'os sorabos s'ha quiesto relazionar con o etnonimo d'os [[serbios]], fendo-los prozeder de [[Lusazia]], rechión poderba probenir d'a parabra eslaba pa dizir "[[prato]]".
 
== Relichión ==
Os sorabos son [[protestants]] pero entre os alto sorabos bi ha una minoría catolica. O protestantismo aduyó a la superbibenzia d'a luenga soraba, por a obligazión de fer serbir a luenga bernacla en os ofizios relichiosos y sermons. En o sieglo XVI fuoron fundatas escuelas e seminarios on almitiban alumnos lusazians <ref name="Cultura">[[Gabriela Makowiecka]], [[Estanislao Macowiecki]] ''La Cultura Eslava'' Editora Nacional </ref>.
 
== Istoria ==
Linia 33:
Fuoron sozmesos por os alemans en l'año 928. En 1002 o suyo territorio fue ocupato por Polonia. En 1368 pasó a fer parte d'as posesions d'a corona de [[Boemia]]. Como toz os pueblos eslabos d'a zona fuoron afectatos por a espansión alemana ta l'este u ''[[Ostsiedlung]]''. En o sieglo XIV a mayoría d'os eslabos de l'[[río Elba|Elba]] u bendos ya s'eban chermanizato, de fueras d'os polabos d'a redolata de [[Hannover]] (que encara esistiban en o S XVIII), e d'os sorabos. En a [[Edat Meya]] os siñors feudals alemans no dixaban a los sierbos sorabos que dixasen as suyas aldeyas y emigrasen t'as ziudaz <ref name="Cultura"/>. En 1635 Lusazia fue zedita a [[Saxonia (desambigazión)|Saxonia]], e dimpués d'as [[guerras napolionicas]] pasó a fer parte de [[Prusia]].
 
Mientres a ocupazión prusiana os sorabos yeran sozmesos a una campaña de [[chermanizazión]] dende 1871, sobre totsobretot en l'este, e como reazión amanixió un mobimiento nazionalista, con organizazions como ''Macica Serbska'' (1847) e ''Domowina'' (1912).
 
En 1919 se planteyó que Lusazia fese parte de [[Checoslobaquia]], pero quedó en [[Alemanya]]. Dende 1933 o nazionalsozialismo reprimió as manifestazions d'identidat soraba, y en 1937 o mobimiento ''Domowina'' fue obligato a disolber-se. Dende 1945 i abió una recuperazión d'o mobimiento cultural sorabo e a [[RDA]] lis conzedió amplos dreitos como minoría.