Diferencia entre revisiones de «Saqués»

Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (-monezipio +municipio)
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (- á + a )
Linia 12:
'''Saqués''' ye un lugar, güé albandonato, situato en o municipio de [[Biescas]], en l'[[Alto Galligo]]. Se troba entre a carretera A-136 e o entibo de [[Bubal]] en a [[bal de Tena]].
 
En [[1834]] pertenexeba áa lo conzello de Chaca e dimpués s'unió áa lo municipio de [[Piedrafita de Tena|Piedrafita]] formando parti d'o [[Quiñón]] d'a Partacua. Estió espropiato, albandonato en [[1969]] ta construyir o entibo e más tardi donato áa la [[Cruz Roya]]. Dende [[1973]] ye parti d'o municipio de Biescas e dimpués de que estieran requiestas en [[1989]] as casas se tornoron áa los antigos propietarios.
 
Antis de que estase albandonato, as autibidaz prenzipals en Saqués yeran l'[[agricultura]], a [[ganadería]], o [[comerzio]] e o [[torismo]]. A comunicazión con a resta de lugars d'a bal yera asabelo buena grazias áa la carretera que pasaba por a parti baxa áa on bi eba d'os puents dobre o Gorgol. Por iste feito yera un zentro lochistico aintro d'a bal. Asinas a botiga de Saqués yera o puesto dende on se destribuyiban os produtos ta la resta de localidaz d'a redolada como [[Oz de Tena|Oz]], Piedrafita, Tramacastiella e Búbal. Ya en os [[decada de 1960|años 1960]] bi eba tres camions en Saqués que s'encargaban de destribuyir as mercanzías por istos lugars. D'atra mán o torismo tamién prenzipiaba áa estar una autibidat important en a poblazión como contrimuestra l'Otel ''Valle de Tena'', un d'os primers otels d'a bal.
 
Manimenos l'autibidat comerzial d'o lugar ya esistiba d'antigo, más que más o contrabando, estando un d'os zentros d'ista autibidat en a redolada chunto con Piedrafita, Biescas e [[Yesero]]. A rota más important ta pasar as mercanzías ta [[Francia]] yera o [[puerto de Buxargüelo]] puyando por a [[Sierra Tendenera]] e trescruzando a [[bal d'Otal]]. Os produtos que gosaban trayer-se de contrabando yeran áa sobén maquinas de cusir, [[bezicleta]]s, [[reloch]]es e [[esquilla]]s.
 
==Pardina de l'Artosa e Estarluenga==
[[Imachen:Pardina de l'Artosa, Saqués, Uesca.jpg|thumb|250px|Cuan baxan as auguas d'o entibo encara puet beyer-se a pardina de l'Artosa]]
O lugar yera formato por o nuclio prenzipal e a '''pardina de L'Artosa''', (en aragonés "puesto con [[arto]]s"), áa bels 300 metros áa on desembocaba o [[barranco de Gorgol]] en o [[río Galligo|Galligo]] e güé baxo as auguas d'o entibo.
 
Almenistratibament l'Artosa pertenexeba áa lo conzello de [[Tramacastiella de Tena|Tramacastiella]], pero ya en o [[sieglo XV]] os bezins de Saqués demandoron un dreito de bezindat que les permitiba emplegar o molín e lebar áa paxentar áa lo bestiar áa los monts de Tramacastiella. Tamién a [[eletrizidat]] a preneban d'a [[Pardina]] dica que se construyó a zentral d'[[Escarriella]].
 
D'antis más tamién esistiba un terzer nuclio de poblazión amán de Saqués, '''Estarluenga''', chicota poblazión situata áa o canto d'o barranco de Gorgol en a zona conoxita como Calberas. Dizen que a mayor parti d'a suya poblazión morió por a [[peste negra]] eszeuto dos abitants, uno que se'n fué ta Piedrafita e atro ta Saqués, dibidiendo-sen os terrenos d'o lugar entre istas dos poblazions, encluyito lo bosque d'[[O Betato]].
 
==Nombre==
Seguntes Elcock ye formato por a radiz ''Saq-'' e os sufixo prerromanze ''-os'', que aparixe áa sobén en ista rechión. Ye relazionato con una deribazión d'o latín AQUA. Manuel B. Moliner relaziona o nombre con un antroponimo.<ref>Toponimia Tensina, Ana María Escartín Santolaria, Ed. Yalliq</ref>
 
==Demografía==