Diferencia entre revisiones de «Puerta»

Puerta probién d'o [[latín]] ''porta'', que tiene o suyo orichen en o berbo ''portare'' (portar u alzar). En o rito de l'[[Imperio román|antiga Roma]], cuan s'enzetaba a construzión d'una ziudat, s'eba de fer un sulco con un [[aladro]] áa redol d'o puesto an que se bi queriba construyir, d'a mesma forma que eban feto més antigament encara es [[etrusco]]s. Ixe sulco eba d'estar respetato per motius d'a suya naturaleza sagrada, con implicazions que no se podeba trescruzar per as personas. A importanzia d'iste fautor yera tal que en a [[mitolochía clasica]], [[Romulo y Remo|Romulo]] mató áa o suyo chirmán [[Romulo y Remo|Remo]] per trescruzar o sulco fundazional d'a [[Roma|ziudat de Roma]].

Perque, como ye natural, yera menester de poder dentrar-ie y salir-ne d'ixe perimetro, en trazar-lo s'eba d'alzar e transportar áa mano l'[[aladro]] per bels metros ta que as chents podesen transitar en o espazio que bi quedase. Posteriorment, en estar alzadas as murallas perimetrals d'a poblazión, o puesto an que s'eba alzato l'aladro alquiriba a naturaleza d'o que güei le dezimos ''puerta''.

* A '''[[tranca]]''', trallo de [[fusta]] que s'enchasca en dos foratos fetos en as [[Paret|parez]] áa canto d'a puerta per a suya man t'an que s'ubre l'anglo de chiro, u bien suportes an que ha de quedar afixada. D'ixa traza, queda imposibilitato d'ubrir a puerta cuan ista pieza ye puesta.

* A '''[[fuella]]''' u '''pana''' (también '''pano'''), que ye a estrutura prenzipal d'a puerta, podendo estar fixa u móbil respeuto áa o marco.