|
'''Chanovas''' (oficialment ''Jánovas'', en [[idioma castellán|castellán]]) ye un lugar [[Aragón|aragonés]] d'o municipio de [[Fiscal]], en a provincia de [[Provincia de Uesca|Uesca]] y [[Comarcas d'Aragón|Comarca]] de [[Sobrarbe]]. Se tracta d'o zaguer nuclio de población en a [[Ribera de Fiscal]] conforme se baixa en seguindo lo [[río Ara]]. Dica 1972 fué a seu de l'Ayuntamiento d'o municipio conchunto dito «''[[Albella]]-Jánovas''», absorbito per Fiscal quan tres d'os seis lugars que el forniban (Chanovas, [[La Belilla|La Velilla]] y [[La Cort]]) se quedoron expoblatos. Albella, [[Planiello]] y [[San Felizes d'Ara|Sant Felices d'Ara]], nuclios que tamién feban parte d'''Albella-Jánovas'', encara cuentan con población.
Chanovas se troba en un recuesto en a [[ripa]] sur d'o [[río Ara]], áa poquetz metros d'a [[glera]] de lo dito río, en o punto áa on que confluyen o [[barranco d'A Serrana (Chanovas)|barranco d'A Serrana]] u «de Chanovas» con o río Ara, d'antes que éste corra ta meter-se en a [[Congosto de Chanovas|cerrada de Chanovas]] que no abandona dica amanar-se áa o despoblato de [[Seso]], 2,5 km en nort-oeste de [[Boltaña|Boltanya]].
Per a suya posición, Chanovas ye o nuclio de menor altaria d'a Ribera de Fiscal, con 681 metros sobre lo nivel d'a mar, y per a suya proximidat en «A Cerrada» (o congosto que fan as paretz d'o [[Tozal de Pecuto|Balupor]] -garras meridionals d'o [[Sierra de San Martín d'a Solana|Monte Nabaín]]- con as [[liena|leneras]] d'o [[Pico d'A Ferrera (Chanovas)|Pico d'A Ferrera]]) que i encaixona o río Ara por bella coseta más que un kilometro d'a suya lonchitut, tot d'antes que no s'arribe t'a [[Bal de Boltaña|valle de Boltanya]], ye quiesto fer que Chanovas quedase marcato en a suya suerte como lo primer lugar que s'inundaría con o prochecto d'[[entibo]] d'o «[[Salto de Chanovas]]» áa partir de 1951. En l'actualidat, o prochecto se troba desestimau, d'entre altras cosas per un informe d'[[impacto ambiental]] d'o Menisterio de Meyo Ambient, que el declaró «no pertinente» en l'anyo 2001<ref name="MENJON">{{es}} [[María Sancho Menjón Ruiz|MENJÓN RUIZ, Marisancho]]. ''Jánovas, víctimas de un pantano de papel''. Pirineum Editorial. Chaca (Uesca), 2006. <small>ISBN 84-935061-0-9</small></ref>, un [[fallo (dreito)|fallo]] chudicial de l'Audiencia Nacional d'o 14 de marzo de 2003 que obligaba áa la [[Confederación Hidrografica de l'Ebro]] áa tramitar l'expedient de caducidat d'o prochecto d'entibo, y una sentencia de reversión d'os biens exoneratos (expropiatos y tamién compratos<ref name="indeMENJON">{{es}} [http://inde.blogia.com/2008/071401-janovas-todos-tienen-derecho-a-la-reversion.php ''Jánovas, todos tienen derecho a la reversión'']. Dentrada d'o 17 de chuliol de 2008 en o blog [http://inde.blogia.com]</ref>) áa partir de 1951, d'alcuerdo con os preceptos d'a Lei d'Expropiación Forzosa vichent en Espanya, emitida en o zaguer trimestre de l'anyo 2008<ref name="PirineoDigital">{{es}} [http://www.pirineodigital.com/2008/noticias/10-octubre/28/reversion-anuncio.htm ''La reversión de Jánovas comenzará el 10 de diciembre'']. Noticia de www.PirineoDigital.com, 28 d'octubre de 2008.</ref> ta recalcar-ne una anterior que ya s'heba emitida en l'anyo 1986<ref name="indeMENJON"/>, emparada en l'informe sobre iste tema de l'Advogacía de l'Estau de 1984<ref name="indeMENJON"/>.
Ante parte de tot ixo, A Cerrada de Chanovas ye un puesto d'interés [[cheolochía|cheolochico]] singular en a comarca d'o Sobrarbe, y ye que fa parte d'o [[complexo anticlinal de Boltanya]], de plegamientos cheomorfolochicos envistables de gran interés. O nombre d'o lugar, Chanovas, dimana d'o [[Idioma latín|latín]] «''IANUA''» que gosa segnificar «[[puerta]]» u «[[dentrada]]», y fa referencia áa la suya posición respective áa La Cerrada, car que ye Chanovas o primer lugar que s'alvira en sallindo de lo dito congosto. Seguntes [[Agustín Ubieto Arteta]], a primer cita d'o [[toponimia|toponimo]] ye de [[1275]], recullida en a suya obra ''Documentos de [[Reyal Monesterio de Santa María de Sixena|Sigena]]'' (en ''Textos Medievales'', 32, Valencia, 1970), y en decumenta tamién as variants «''Janoas''», «''Januas''» y «''Ianuis''».<ref>{{es}} [[Agustín Ubieto Arteta|UBIETO ARTETA, Agustín]]: ''Toponimia aragonesa medieval'' ([[Valencia|Valencia]], [[1972]]).</ref>
==Imachens==
|
