Biquipedia

Diferencia entre revisiones de «Castiello de Boltanya»

Explorar historial interactivamente
← Ir ta a edición anteriorIr t'a edición siguient →
Contenido eliminado Contenido añadido
VisualWikitexto
AraBot (descutir | contrebucions)
Bots
388 490 ediciones
m Robot: Reemplazo automático de texto (-onecipal +unicipal)
AraBot (descutir | contrebucions)
Bots
388 490 ediciones
m Robot: Reemplazo automático de texto (- á + a )
Linia 3:
| nombre = Castiello de Boltaña
| nombre nativo =
| imachen = Boltaña - Castiel áa ro zinglo.JPG
| descripzión = Ambista d'o castiello de Boltaña dende lo barranco de Cañimars
| situazión = [[Boltaña]], [[provincia de Uesca|Uesca]], [[Aragón]]
Linia 11:
}}
 
O '''Castiello de Boltaña''', localment dito «''castiel''»<ref>Esta ye una forma local d'a parola «''castiello''», con perduga d'a [[bocal final atona|-o final atona]], güei decumentata só que en a comarca de [[Sobrarbe]], antigament tamién en a [[Bal de l'Ebro]] e [[Comunidat de Teruel]].</ref>, conoixito tamién como '''''Castiello d'os Condes de Sobrarbe''''', anque este zaguer nombre no ye espezificament correto, perque mai no estió lo puesto áa on que residisen os siñors d'o [[Condato de Sobrarbe]].
 
A fortaleza la construyoron os musulmans en a zona meya d'o que agora ye la comarca de [[Sobrarbe]] ta desfensar a [[balle de l'Ara]] contra d'os cristians en a [[Marca Hispanica]], d'antes que no se i escomenzás a reconquiesta. Estió un bastión de grant importanzia per a suya ubicazión estratechica e per elebar-se en món d'a billa de [[Boltaña]], que s'estendeba en as garras d'ixe monte dende tiempos d'os [[Imperio romano|romans]].
 
D'a epoca d'o domenio musulmán sen sabe poquetas cosas áa demés que os califas de l'[[Al-Ándalus]] teneban conoixenzia d'este castiello e le guardaban intrés en a desfensa d'esta par d'as mugas, motibo ta que lo califa [[Abderramán III]] no bulcase la confanza suya si que en [[Amrus ibn Muhammad]] ta triar-lo ta que el gubernase. Más que no conoixer-se bien, a reconquiesta d'a plaza de Boltaña encara ye un misterio, pero se ye puesto saber que en l'año [[941]] lo [[Reino de Navarra|rei de Pamplona]] [[Garzía Sanchez I]] ya se feba contar a billa e castiello d'entre las suyas posesions en o Sobrarbe.
 
En o sieglo siguient, baixo lo reinato de [[Sancho Garzés III de Navarra|Sancho ''lo Grant'']], o gubierno d'a plaza de Boltaña el desempeñó lo sobrino d'o rei mesmo, [[Ximeno Garzés|Eiximeno Garzés]], dende [[1028]] dica [[1031]], e dimpuesas per [[Sancho Galindiz]] dende [[1036]] dica [[1080]] en reinando ya [[Remiro I d'Aragón]]. Estes datos fan d'ir una imachen de como yera de prenzipal a billa e castiello de Boltaña en aquels primers años d'a reconquiesta en o [[Condato de Sobrarbe]].
Linia 21:
[[Imachen:Castiel de Boltaña - Torre de l'Hommenache.JPG|thumb|200px|A torre hexagonal d'o castiello de Boltaña ye carateristica.]]
 
Dentrato ya lo [[sieglo XII]], fendo comparanzas con l'anterior, Boltaña pierde importanzia áa fabor de [[l'Aínsa]], de maniera espezialment asentuata dimpués que [[Alifonso I d'Aragón|Alifonso I ''lo Bataller'']] le i dase una conzesión de fuer e ''[[carta Puebla]]'' áa la billa d'a Zinca, tot ixo en l'año [[1024]]. Os sieglos posteriors abrían de beyer a reduzión d'os prebilechios municipals de Boltaña dica tornar-se una [[aldeya]] en termins churidicos en chos de l'Aínsa, sin de garra fuers u dreitos municipals.
 
No ye dica [[1430]] que [[Chuan de Bardaixí]] obteneriba lo tetulo de [[Señoría de Boltaña|siñorato de Boltaña]], on que la fuerta oposizión que i fayoron os [[infanzón|infanzons]] que en a billa i bebiban forzoron áa lo qui alabez yera rei, [[Alifonso V d'Aragón|Alifonso V d'Aragón ''lo Magnanimo'']], que rebocase la conzesión de fuers ta la billa, en tornando-se totas las potestaz que ésta u garra d'os suyos siñors podesen tener áa las mans d'o monarca.
 
==Nota de lecsico==
Obteniu de "https://an.wikipedia.org/wiki/Castiello_de_Boltanya"