Diferencia entre revisiones de «Casp»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Sin resumen de edición
Linia 1:
{{Grafía_87}}
{{Municipio Aragón
|nombre = Casp
Línea 7 ⟶ 6:
|imachen = [[Imachen:Colegiata de Santa María la Mayor del Pilar (Caspe).jpg|250px|Santa María la Mayor d'o Pilar]]<br>Santa María la Mayor d'o Pilar.
|provincia = Zaragoza
|comarca = BaxoBaixo Aragón-Casp
|superfizie = 503,2
|altaria = 152
Línea 19 ⟶ 18:
}}
 
'''Casp''' (''Caspe'' en [[Idioma castellán|castellán]], ''Casp'' en [[Idioma catalán|catalán]]) ye una ziudatciudat historica d'[[Aragón]], situata á una [[distanziadistancia]] de 100 [[km]] á l'este de [[Zaragoza]]. Ye [[Capital (politica)|capital]] d'a [[Comarcas d'Aragón|comarca]] [[BaxoBaixo Aragón-Casp]]. AutualménActualment tien unos 8.500 abitantshabitants, no abendohabendo crexitocreixito cuasiquasi cosa en tot o [[sieglo XX]].
 
Estió un important nugo de comunicazionscomunicacions, güehué benitovenito á menos.
 
A suya [[economía]] s'alazeta en o [[setorsector serbiziosservicios]], a [[industria testil]] ey as grans espleitazionsespleitacions agricolas de [[regano]] (emparadas en gran mesura graziasgracias á la inmigrazión). Os [[presco]]s de Casp entran drentro d'a denominazióndenominación d'orichen ''melocotón de Calanda''.
 
== Mugas ==
O suyo [[termin municipal]] muga con [[Mequinenza]], [[Favara]], [[Maella]], [[Alcanyiz]], [[Escatrón]], [[Chiprana]], [[Sastago]], [[Burcharaloz]], [[Penyalba]] y [[Fraga]].
 
== IstoriaHistoria ==
[[Imachen:Caspe y el Mar de Aragón.JPG|250px|thumb|left|Casp e o [[Mar d'Aragón]].]]
O lugar ya esistibaexistiba en o [[Al Ándalus|periodo musulmán]] ey se transcribe de l'[[Idioma arabe|arabe]] ''Qsp'', ''Qasp'' u ''Qasb''. O escritor musulmán [[Yaqut]] d'os sieglos [[Sieglo XII|XII]]-[[Sieglo XIII|XIII]] en da notizianoticia: ''Qasb ye un castiello (''hisn'') de Zaragoza''.
 
En o [[sieglo XV]] estió seu d'o famoso "[[Compromís de Casp]]" por o cualo s'imposó a [[dinastía d'os Trastamara]] en o [[reino d'Aragón]].
 
En o [[sieglo XX]] mientres a [[Guerra ZebilCivil EspañolaEspanyola]] estió seu d'o "Consello d'Aragón", Organo de Gubierno de l'Aragón Republicano.
 
== Apellitos ==
Línea 40 ⟶ 39:
 
== Toponimia ==
O toponimo Casp, documentato en fuents andalusís como ''Qsp'', ''Qasp'' u ''Qasb'' s'ha quiesto relazionarrelacionar con a parabra arabe ''Casba''. Sin d'embargoManimenos en aragonés esisteexiste a parabra ''caspiello'' pa dizirdicir "tierra suelta, petrosa, que pierde a umidathumidat pronto", ey como microtoponimo lo trobamos en [[Rodellar]] y encara [[Andolz]] replega a parabra ''Caspillo'' en o suyo glosario de parabras d'o territorio aragonés<ref>[[Chesús Vázquez Obrador]] TOPONIMIA DE RODELLAR. Archivo de Filología Aragonesa Lº 36-37 </ref>. ''Caspiello'' puet tener una etimolochía relazionatarelacionata con ''caspa'' ey con o [[idioma mozarabe|mozarabe]] ''gazpacho''.
 
Bi ha muitos microtoponimos interesants que amuestran que enantes se charró l'[[idioma aragonés|aragonés]], ey n'alzan muitos carauterscaracters, como una balsa clamatadita ''saladiella'', ''la [[Defesa|Ifesa]]'', ''Efesa de la BillaVilla'',''Lastras[[Lastra]]s del Pallaruelo'', un puesto clamatodito ''mata '''lo''' perro'', ey atro trascrito como ''[[Miralpeix|Miralpeis]]'', parexitopareixito a los toponimos ''Miralpeix'' que se troban en a [[Ribagorza]].
Bi ha toponimos [[arabe]]s adautatosadaptatos á la fonetica aragonesa como ''Mal'''ch'''ares Albanillos''.
 
== Administración ==
Línea 88 ⟶ 87:
== Molimentos ==
Cuenta con un impotant patrimonio istorico-artistico:
*[[Casa Barberán (Caspe)|Casa Barberán]], protechita legalment dende o [[6 d'otubre]] de [[1979]] con a suya declarazióndeclaración como ''[[Bien d'Intrés Cultural]]''.<ref>{{es}} [http://www.mcu.es/bienes/buscarDetalleBienesInmuebles.do?brscgi_DOCN=000000002&brscgi_BCSID=83037167&language=es&prev_layout=bienesInmueblesResultado&layout=bienesInmueblesDetalle Ficha d'a Casa Barberán de Caspe en a pachina web d'o MenisterioMinisterio de Cultura].</ref>
*Castiello d'o Compromís (güehué esboldregato).
*Colechiata.
*Mausoleu Román de Miralpeix, güeihuei en o nuclio urbán pero traito de [[Miralpeix]].
*Ermita de la Malena.
*CombentoConvento de FranziscansFranciscans.
*Torre de Salamanca.
 
Encara que muitas d'istas construzionsconstrucions se troban en defizientdeficient estato de conserbaziónconservación.
 
== Enrastres externos ==
{{Commonscat|Caspe|Casp}}
*{{es}} [http://www.caiaragon.com/es/municipios/index.asp?idloc=618&tipo=0 Ficha d'a poblaziónpoblación].
 
== Referencias ==
<references/>
 
{{Municipios Baixo Aragón-CaspeCasp}}
 
[[Categoría:Localidatz de Zaragoza]]