Diferencia entre revisiones de «Toponimia aragonesa»

Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (-xemplo +ixemplo)
Linia 5:
En l'[[Alto Aragón]], [[Alta Ribagorza]] leridana e [[Pallars]] bi ha muitos toponimos que troban significato por o [[Idioma vasco|vasco]] actual. Ye polemico si son antigos, relacionatos con a fase proto-vasca que ye representata en as inscripcions aquitanas u son relacionatos con una vasquización tardana posterior a [[Catón]] u a movimientos de población que se dioron en tiempos [[Baixo Imperio Román|baixo imperials]] u de l'[[alta Edat Meya]].
 
Toponimos vasco-aquitans son por exemploeixemplo os derivatos de ''Xabierre'', que vienen d'o basco ''Etxea Berri'', "casa nueva" y n'este caso tienen ya una evolución romance como a diftongación d'a ''-e-'' en ''-ie-'' tratata como una E curta latina.
 
En a interpretación d'esta toponimia mos trobamos con un problema de transfondo ideyolochico, por una part as tesis espanyolistas y vascofobicas representatas y ixemenatas por [[Guillermo Fatás]], que niegan u minimizan a evidencia d'a presencia de pueblos vasco-aquitans en territorio altoaragonés y por atra part as tesis vasquistas que desacheran ixa presencia y tienden a interpretat totz os toponimos posibles dende o vasco.
Linia 20:
 
==== Toponimia en idioma galo ====
Bi ha toponimos en a [[Chacetanía]] u as [[Cinco Villas]] que s'han puesto u s'han quiesto relacionar con o [[Luenga gala|galo]] ''Dunum'' (equivalent semantico á lo [[Luenga celtibera|celtibero]] ''Briga''). Ye o caso de ''[[Berdún]]'' u ''[[Nabardún]]'', pero tamién pueden estar casos d'usos ixemenatos d'a parabra gala ''Dunum'' por meyo d'o latín, (por exemploeixemplo [[Cneu Pompeyo Magno|Pompeyo]] fundó ''Lugdunum Convenarum'' en [[Comencha]], en l'actual [[Saint-Bertrand-de-Comminges]] con chents procedents d'[[Hispania]]).<ref>{{es}} [http://dialnet.unirioja.es/servlet/fichero_articulo?codigo=2214095&orden=74969 ''Calagurris contra Roma: de Acidinio a Sertorio''], articlo de Francisco Pina Polo.</ref>
 
==== Toponimia con elementos celtas emplegatos en latín u luengas romances ====
Linia 46:
Os arabes prenioron bels toponimos romanicos y quedoron arabizatos y con una fonetica fixata mientres que a luenga romanica d'os andalusins continaba a suya evolución. Seguntes [[Rafael Lapesa]] ye o caso d'os toponimos con -ch- derivata d'a palatalización d'a ''C'' latina en ''CE'', ''CI'', (''Villafeliche''), paralelo a ''[[Alberche]]'' < ''PERSICUM''. L'arabe preneba as parabras romances con o grupo -ST- fendo-ne una -ç-, ([[metatesi]], porque a -ç- se prenunciaba -ts-). D'esta traza ''Cesaraugusta'' quedó en arabe como ''Zaragoça'', desapareixendo en caso d'haber existito a forma teorica romaniza ''Zargosta'', y estando ''Zaragoça'' y variants as que se troboron os conquiridors cristians d'o norte.
 
Bi n'ha bells exemploseixemplos claros que tienen articlo arabe ''Al'' adibito, como en os casos d' ''Alberche'' u ''Alberchigo''.
*[[Alconchel de Fariza|Alconchel]], que provién d'o latín ''CONCILIU'', equivalent etimolochico de l'aragonés "[[concello]]''.
*[[Almonecir]], que provién d'o latín ''MONASTERIU'' y que ha plegato a traviés de l'arabe, con articlo ''Al'' .
Linia 69:
 
=== Toponimia occitana ===
Bi ha bels exemploseixemplos como ''Canfrán'' ("Campo Franco"). En [[Chaca]] un bico de mayoría occitana se clamaba ''[[Burg Nou]]'', actual Burnau.
 
=== Toponimia en romance castellán ===