Diferencia entre revisiones de «Cultismo»

Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (-feuto +fecto)
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (-xemplo +ixemplo)
Linia 14:
{{articlo principal|cultismos en aragonés}}
=== Cultismos en aragonés meyebal ===
L'aragonés tenió cultismos e semicultismos en á [[Edat Meya]]. Como en los idiomas vicins la derivación a partir de lo latín yera lo proceso més normal. La escuela de [[Johan Ferrández d'Heredia]], [[Orden d'o Espital|Gran Mayestre de Rodas]] que aimaba e conoixeba lo griego, teneba muita tendencia a adaptar cultismos prenendo-los de lo griego, (por exemploeixemplo ''monarquía'', ''[[astrolochía]]'', escrito ''astrología''), pero muitos d'ixos [[helenismo (lingüistica)|helenismo]]s no plegoron a cheneralizar-sen en aragonés escrito.
 
En [[aragonés meyebal]] los cultismos presos de parabras latinas u d'atros orichens con grupo -PT- u -BT-, que en aragonés dan -t- por via patrimonial, (''encetar'', ''concieto'') esdeveniban -t- (''cativo'') u sobre tot -ut-:
Linia 35:
 
==== Palatal –ch- dezaga de n-, r- ====
Dezaga de n- u r- e debant de vocal cal emplegar –ch-, no pas X. ExemplosEixemplos:
*''urchén, urchenzia, conchugazión, farinchitis, inchenio, comberchir, comberchenzia, diberchenzia, conchestión, conchunzión, conchuntar, esponcha''
 
==== Grupos cultos –gn-, -gm- ====
En a escritura cal mantener os grupos consonanticos cultos –gn- e –gm- en totas as voces cultas que no sigan enradigatas en a parla viva. ExemplosEixemplos:
*''estalagmita, estigma, paradigma, sintagma, magnetico, fragmento, magnolia, magma, ignizión, insigne, signo, dogma, segmento''
 
Linia 61:
 
==== Grupo culto CT+YOD ====
Lo grupo culto -ct- seguito de YOD, (-CTY-) fa -z-. ExemplosEixemplos:
*''AFECTIONE(M)''> ''afezión, afizión'';
*''REDACTIONE(M)'' > ''redazión'';
Linia 82:
*''SECTIONE(M) sezión''.
 
En aragonés meyebal son documentatos parte d'estos cultismos en ''-iz-'' cuan derivan de verbos rematatos en -ir, (por exemploeixemplo ''destruición'' en las "[[Cronicas d'os Chudeces de Teruel|Cronicas de los Chudeces de Teruel]]"). En lo Semontano actualment se fan servir parabras como ''aición'', ''refaición'', ''prefaición'', no relacionatas siempre con verbos rematatos en -ir.
 
==== Grupo -CC+bocal e,i- ====