Diferencia entre revisiones de «Occitans»

Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (-franzés +francés)
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (-czit +ccit)
Linia 3:
|imachen = [[Imachen:Portrait frederic mistral.jpg|80px]][[Imachen:Bernadette Soubirous.png|77px]][[Imachen:Jean jaures.jpg|84px]]
|descripzión = [[Frédéric Mistral]] · [[Bernadeta Sobirós]] · [[Joan Jaurés]]
|pueblo = OczitansOccitans
|poblazión = 15 millons
|rechión1 = [[Imachen:Flag of France.svg|22px|border]] [[Francia]]
Linia 13:
|rechión4 = [[Imachen:Flag of Monaco.svg|22px|border]] [[Monaco]]
|pob4 =
|idiomas =[[idioma oczitánoccitán|OczitánOccitán]]
|relichión = [[Ilesia catolica|Catolizismo]].
|relazionatos = [[Pueblos latins]]
}}
 
Os '''OczitansOccitans''' son os abitants autoctonos de diferents territorios istoricos d'o sur de [[Francia]] que en conchunto reziben a denominazión d'[[Occitania]] por compartir a luenga tradizional oczitanaoccitana e ser tradizionalment catolicos. Os oczitansoccitans d'a [[Probenza]] e [[Lenguadoc]] tienen una [[cultura mediterrania]] diferent a la d'atros pueblos d'Occitania e Francia. Son cristians catolicos.
 
[[Imachen:Occitania blanck map.PNG|200px|thumb|left|Occitania]]
 
A luenga oczitanaoccitana ye a eboluzión d'o latín bulgar charrato en Galia (latín galico), pero en un aria més romanizata e con menos sostrato indichena. En a [[Nobempopulania]] (Aquitania prerromana) a situazión yera diferent e o sostrato en cuenta d'estar galo de tot yera sobre tot bascoaquitán.
 
Occitania nunca ha esistito como un estato independient. Ya en l'Alta Edat Meya chusto cuan se desfeba o [[Imperio Carolinchio]] a mayor parte d'Occitania correspondeba a [[Aquitania]] e una important parte de l'este yera en o [[Reino d'Arles-Borgoña]]. O territorio de [[Gascuña]] yera ocupato por os [[gascons]], pueblo que os oczitansoccitans beyeban como un pueblo d'una luenga diferent (''un estanh lengage''), pero que dimpués han sito consideratos oczitansoccitans dica o punto que en tiempos d'a reboluzion franzesa a denominazión que rezibiba l'oczitánoccitán cheneral yera "gascón".
 
Encara que esminglanata en muitos territorios feudals, en Occitania i abió una florata cultural común que a més irradió t'atros países bizins como [[Navarra]], [[Aragón]], [[Catalunya]], etz..., on l'oczitánoccitán yera a luenga d'a lirica. O periodo d'esplendor d'a cultura oczitanaoccitana remató con a cruzata cuentra os [[albichenses]], cuan o Lenguadoc fue adibito a lo patrimonio reyal d'a monarquía franzesa.
 
En l'actualidat os oczitansoccitans son muito asimilatos a los franzeses e se consideran franzeses mayoritariament. L'asimilazión e perduga d'a cultura e luenga tradizional s'ha azelerato muito en o sieglo XX con l'arribata d'os [[piez negros]] refuchiatos d'Archelia, que parlan francés e dimpués con l'arribata d'a inmigrazión masiba d'orichen arabe u berber d'una traza que a chent orichinaria de [[Berberia]] son mayoritarios en muitos bicos d'as grans ziudaz.
 
== Modo de bida tradizional ==
Linia 38:
 
== Luenga ==
{{Articlo principal|idioma oczitánoccitán}}
Actualment os oczitansoccitans parlan francés, e una minoría d'ellos charran encara a luenga tradizional oczitanaoccitana. Bi ha oczitansoccitans que saben charrar catalán (en a Bal d'Arán) u italián (en as bals alpinas d'Italia on se charra oczitánoccitán).
 
== Relichión ==
Linia 48:
{{Articlo principal|Istoria d'a Probenza}}
 
=== OczitansOccitans en Aragón ===
Bels istoriadors e lingüistas como [[Manuel Alvar]] han parlato d'o paper destacato d'os oczitansoccitans en a repoblazión aragonesa, en espezial os [[gascons]] e [[languedozians]]. En [[Chaca]] i abió un bico oczitánoccitán, o [[Burnau]] ("Burgo Nuebo"). A poblazión oczitanaoccitana tamién estió lumerosa en [[Uesca]] e [[Zaragoza]]. En o [[Sistema Iberico]] a repoblazión oczitanaoccitana estió important en os lugars d'a ribera e cuenca d'o [[río Xiloca|Xiloca]].
 
Dimpués d'a repoblazión a inmigrazión oczitanaoccitana estió costant, e i abió un periodo d'inmigrazión dimpués d'a [[Edat Meya]] que coinzidiba con as [[Guerras de Relichión de Francia|guerras de relichión]] en [[Francia]].
 
En Aragón bi ha muitos apellitos d'orichen oczitánoccitán: Guallar (deformazión de Guallart), [[Morlans]], [[Albiac]], [[Cirac]], Benaque (castellanizazión de [[Benac]], como a mayor parte d'os apellitos que rematan en -aque), [[Les (Alta Garona)|Les]], [[Morlana]], [[Samatan|Samatán]], [[Tolosa]], etz...
 
=== OczitansOccitans en Navarra ===
Os oczitansoccitans partiziporon en a repoblazión de Navarra, e a inmigrazión oczitanaoccitana continó dimpués d'a repoblazión. [[Estella]] fue poblata por oczitansoccitans e l'[[oczitánoccitán zisperinenco]] encara se i charraba en o [[sieglo XVI]]. En [[Pamplona]] tamién i eba bicos oczitansoccitans, en conflito con os abitants natibos, d'o bico d'a Nabarrería, conflito que produzió a [[Guerra d'os Tres Burgos]].
 
[[Categoría:Pueblos latins]]