Diferencia entre revisiones de «Cronica de Sant Chuan d'a Penya»

A '''Cronica de San Chuan d'a Peña''' u '''Cronica pinatense''' ye una cronica estoriografica meyebal escrita per iniziatiba d'o rei [[Pietro IV d'Aragón]] que abraca la estoria d'o [[Reino d'Aragón]] den d'os suyos oríchens condals e d'a posteriorpoxterior [[Corona d'Aragón|Corona]] enta la muerte d'[[Alifonso II d'Aragón]]. S'escribió n'a suya primer redaczión en latín enta [[1342]] per o secretario d'o rei, [[Tomás de Canellas]], enamplando uns anteriors anals [[Monesterio de San Chuan d'a Peña|pinatenses]] d'os reis aragoneses e nabarros.<ref>Antonio Pérez Lasheras, ''La literatura del reino de Aragón hasta el siglo XVI'', Zaragoza, Ibercaja-Institución Fernando el Católico (col. Biblioteca Aragonesa de Cultura), 2003, pach. 103. ISBN 84-8324-149-8.</ref>

D'a Cronica n'esisten tres bersions. A primera ye escrita en [[latín]] e ye d'antis de [[1359]]. Se rancó ta escribir-la d'una cronica anterior á la cuala Tomás de Canellas enadió la estoria posteriorpoxterior á la unión d'Aragón e Catalunya. A obra se constitui como la cronica ufizial d'a dinastía reyal. D'ista bersión latina en deriba una en [[Idioma aragonés|aragonés]]<ref>[http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/bne/12937401998072638532624/index.htm Reproduzión dichital d'a ''Cronica de San Chuan d'a Peña'' (bersión en aragonés). Manuscrito 2078 d'a [[Biblioteca Nazional d'Espanya]].]</ref> e una altra en [[Idioma catalán|catalán]], amas con data entre [[1369]] e [[1372]]. A bersión aragonesa estió publicata en [[1876]] per [[Tomás Ximénez d'Embún]] en una edizión critica<ref>[http://www.cervantesvirtual.com/FichaObra.html?Ref=12477 Edizión dichital á partir de Tomás Ximénez d'Embún (Zaragoza, Imprenta del Hospicio, 1876).]</ref>. En [[1961]], [[Antonio Ubieto Arteta]] editó criticamén a bersión latina <ref>Antonio Ubieto Arteta (ed.), ''Crónica de San Juan de la Peña: versión latina e índices'', Valencia, Caja de Ahorros y Monte de Piedad de Zaragoza, Aragón y Rioja, 1961 (Textos Medievales, 4). [http://www.bne.es/cgi-bin/wsirtex?FOR=WBNBIBT4&VIS=W01BIMO&FMT=WBNARIA1&ITE=0004701015031 Ficha catalografica d'a obra n'a BNE].</ref> e [[Amadeu Soberanas]], a catalana<ref>Amadeu J. Soberanas Lleó (ed.), ''Crònica general de Pere el Cerimoniós, dita comunament Crònica de Sant Joan de la Penya'', Barcelona, Alpha, 1961.</ref>. [[Carmen Orcástegui]] publicó en [[1986]] una nueba edizión critica d'o testo en aragonés<ref>Carmen Orcástegui Gros (ed.), ''Crónica de San Juan de la Peña: versión aragonesa.'' Institución «Fernando el Católico», Zaragoza, 1986.</ref>.

As fuens d'a ''Cronica de San Chuan d'a Peña'' se troban en una antica cronica d'o monesterio omonimo que conteneba cronolochías e afers chenealochicos e li proporziona informazión de balura sobre es anticos [[Condau d'Aragón|contes aragoneses]] e os primers [[Reino de Pamplona|reis de Pamplona]]. T'as calendatas posteriorspoxteriors á la unión dinastica entre [[Peyronela d'Aragón]] e [[Remón Berenguer IV]] se fizon serbir a ''Cronica d'os Estatos Peninsulars'' (dita tamién ''Cronica nabarro-aragonesa'' u ''Cronica de 1305''), e la ''Gesta Comitum Barchinonensium'', amés d'a importán obra latina de [[Rodrigo Ximénez de Rada]], ''De rebus Hispaniae'', fuen egualmén prinzipal t'a ''Estoria d'Espanya'' d'[[Alifonso X de Castiella]].

==Binclos esteriorsexteriors==