Diferencia entre revisiones de «Matías Corvín»

Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (-naxito +naixito)
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (- istorica + historica)
Linia 14:
Matías Corvin gobernó como rei de Hongría 32 añatas e lo suyo reinato estió uno d'os periodos més brillants d'a istoria d'Hongría. L'alta aristocrazia sin d'embargo no beyó con güenos güellos a presenzia d'un miembro d'a baxa nobleza en o trono d'Hongría e cospiroron pa destronar-lo. D'alcuerdo con a leyenda, os grans nobles aberban conseguito posar o plan en prautica con l'aduya d'a reina [[Beatriz d'Aragón|Beatriz]], a muller d'o rei. O medico d'a reina trataba de reumatismo a lo rei Matías emberenando-lo con [[plomo]], d'esta traza o rei Matías morió lentament, de [[saturnismo]], enantes de plegar a la edat de 50 [[añata]]s.
 
Matías estió educato en italián. Dimpués de descubrir as ideyas d'o [[Renaximiento]] empentó a influyenzia cultural italiana en [[Hongría]]. Buda, Esztergom, Székesfehérvár e Visegrád estioron ziudaz que se benefizioron d'a estabilidat d'un sistema de salut publica y educazión, e tamién d'un sistema churidico baxo o reinato de Matías Corvín. Estió un reconoxito e cheneroso mezenas d'artistas italians como Galeotto Marcio e d'Europa occidental, que estioron estreitament ligatos a la cort suya. A suya biblioteca, a Biblioteca Corviniana, yera a mayor colezión europeya de cronicas istoricashistoricas e treballos filosoficos e zentificos en o sieglo XV, con més de 5000 exemplars, podendo-se balorar cadagún més de 1000 [[florín|florins]] d'oro.
 
O suyo reinato ye considerato como un d'os més gloriosos capítols d'a istoria d'[[Hongría]], marcato por as campañas melitars bitoriosas d'o suyo temito ''Fejete sereg'' u "exerzito negro". Hongría conoxió en ixas embueltas de Matías Corbín a suya mayor estensión, (con una muga ueste dende o sudueste d'Alemanya dica Dalmazia e una muga este dende Polonia dica l'actual Bulgaria). Matías dirichió chuntos os reinos de Morabia, Silesia, Lusazia como unión presonal (os tres en 1468/1469/1479-1490) e la baxa Austria (1477/1485-1491). Parlaba [[idioma ongaro|ongaro]], [[idioma rumán|rumán]], [[idioma italián|italián]], [[idioma serbocroata|croata]], [[idioma latín|latín]], e més tarde [[idioma alemán|alemán]], [[idioma checo|checo]], [[idioma eslobaco|eslobaco]], asinas como atras [[luengas eslabas]]. O rei Matías ye remembrato encara güei, en muitos relatos e cantas populars, como un gobernant muito intelichent e dreito.