Diferencia entre revisiones de «Alanos»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Sin resumen de edición
Linia 1:
[[Imachen:Alani map.jpg|thumb|320px|Migracions alanas y vandalas en os sieglos IV y V. Royo: migracions; Narancha: expedicions militars; Amariello: arias de asentamiento.]]
Os '''alans''' fuoron un pueblo [[pueblos iranios|iranio]] y d'orichen [[sarmata]] que dica fins d'o sieglo IV yera establito en as Estepas d'Europa Oriental a l'este d'os [[Ostrogodos]] y a lo norte d'o [[Caucas]]. A fins d'o sieglo IV o suyo territorio fue invadito por os [[huns]] y muitos alans s'ixemenoron por Europa y Africa chunto con os pueblos [[pueblos chermanicos|chermanicos]] que invadioron o [[Imperio Román]], encara que a diferencia d'os [[pueblos chermanicos|chermans]] nunca no formoron un estato propio en Europa Occidental. Una part d'os alans quedoron en o suyo territorio y atros rematoron en as costeras septentrionals d'o [[Caucas]], orichinando a los [[osetas]] actuals. Part d'os alans caucasians meyevals fuyoron d'os mongols con os [[cumans]] y se refuchioron primero en [[Moldavia]] ([[diocesi]] de [[diocesi de Cumania|Cumania]]), y dimpués en [[Hungría]]. Os emperadors paleologos d'o [[Imperio Bizantín]] feban servir a los alans como principals mercenarios quan tamién feban servir a los [[almogavars]].
 
== Os alans en Hispania ==
O [[31 d'aviento]] de l'anyo [[406]] una part d'os alans, chuntoque conyera osbaixo o mando de [[suevosRespendial]] ycruzó o río [[vandalosRin]] cruzoronchunto ocon ríopart d'os[[Rinsuevos]] y cuasi totz os [[vandalos]] y penetroron en o Imperio Román d'Occident dedicando-se a lo saqueyo. ArriboronEn l'anyo 409 arriboron en Hispania, on a población hispanorromana s'habió de defender por os suyos propios meyos, y se repartioron arias d'actuación. Os alans se quedoron a [[Lusitanica]] y a [[Cartachinense]].
 
Os romans nimbioron a los [[visigodos]] cuentra os invasors iranios y chermanicos presents en a [[Hispania]], que fuoron exterminatos en part entre os anyos 416 y 418. Os restos d'os alans emigroron chunto con os vandalos a lo Norte d'Africa y rematoron asimilatos por os vandalos.
 
S'ha quiesto relacionar o toponimo ''Mont Alano'' con o fugaz paso d'os alans en a peninsula. Tamién s'ha quiesto relacionar a los alans con una mayor frecuencia d'os [[grupos sanguinios]] [[grupo sanguinio B|B]] y [[grupo sanguinio AB|AB]] en as provincias d'o centro-ueste on estioron presents con respecto a las atras provincias on no i habió presencia alana.
 
== Os alans en Galia ==
Os alans que no entroron en Hispania en Hispania se quedoron en Galia. Enta l'anyo 414 una horda alana saqueyaba l'aria d'a Garona meya, y atra horda, baixo o mando de [[Sambida]] saqueyaba a cuenca d'o Roine arredol de [[Valence]]. A colla més poderosa d'alans en Galia yera baixo o mando de Goar, que pasó a lo servicio d'os romans en [[Renania]], y fue acantonata por [[Aecio]] en a Loira meya pa controlar a los visigodos y tallar o paso a los [[huns]] d'Atila. Cuan Atila asitiaba Orliens os galorromans consiguioron levantar o sitio gracias a l'aduya d'os alans de Goar. Estos alans tamién luitoron chunto con os romans y visigodos en ''[[Campus Mariacus]]'' en l'anyo 451 cuentra os huns.
 
A la fin os alans acantonatos en Galia, que encara yeran nomadas, no complioron o ''foedus'' pactato con os romans y ocuporon con os suyos rebanyos nuevas tierras, dedicando-se tamién a lo saqueyo. A fins d'o sieglo V y principios d'o sieglo VI os exercitos alans fuoron destruitos y os restos d'alans s'asimiloron a la población cheneral galorromana.
 
En Francia bi ha toponimos relacionatos con os alans como [[Alençon]].
 
chefe alán més important
 
== Mencions en fuents aragonesas ==