Diferencia entre revisiones de «Matías Corvín»

Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (-ozidental +occidental)
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (-naxito +naixito)
Linia 2:
[[Imachen:Matei Corvin Johannes de Thurocz f137.jpg|thumb|right|Matías Corvín - ilustrazión en a pachina d'un incunable eslabaco de Ioanes de Thurocz u Thuróczy János.]]
 
'''Matías Corvin''', naxitonaixito o [[23 de febrero]] de [[1443]] en [[Cluj]] (güé [[Rumanía]]) e morió en [[Biena]] (güé [[Austria]]) o [[6 d'abril]] de [[1490]], ye un rei d'[[Hongría]] d'orichen [[blacos|blaco]] que reinó dende [[1458]] dica [[1490]] e ye considerato como uno d'os millors monarcas que ha tenito ixe estato d'Europa zentro-oriental.
 
En [[idioma rumán|rumán]] li dizen ''Matia Corvin'', ''Matei Corvin'' u ''Corvinul'', encara que o suyo nombre de naxenzia ye ''Matia de Hunedoara''. En [[idioma ongaro|ongaro]] li dizen ''Hunyadi Mátyás'', en [[latín]] s'escribe ''Matthias Corvinus'', en [[Idioma serbocroata|crobate]] ''Matija Korvin''.
Linia 8:
Yera o segundo fillo de [[Iancu de Hunedoara]], conoxito caudiello melitar d'orichen blaco que esdebenió rechent d'Hongría dimpués d'unas esitosas campañas melitars cuentra o [[Imperio Otomán]], dixando a lo suyo fillo un reino estable e seguro. A madre de Matias Corvín yera d'a nobleza meya [[transilbania|transilbana]] e se clamaba ''Erzsébet'' u ''Elisabeta''.
 
Lo baltizoron como ''Matia'' ("Matías") porque ye naxitonaixito o día 24 de febrero, o día que en o calendario catolico-román se zelebra a l'[[Apostol Matías]]. Sin d'embargo como o nombre "Matías" no ye frecuent en [[idioma rumán|rumán]] o suyo nombre se confundió con ''Matei'' ("Mateu").
 
Dimpués d'a muerte de Iancu de Hunedoara a oligarquía ongara prenió o poder de nuebo. O rei Ladislau lo Postumo estió o gobernador nominal, pero de feito qui mandaba yeran tres familias: os ''Garai'', os ''Ujlaki'' e os ''Cillei'', que prebaban d'eliminar a influyenzia d'os Hunedoara. D'esta traza combenzioron a lo choben rei que ordenase l'asesinato (por escabezamiento) de ''Lászlo'' ("Ladislau"), fillo mayor de Iancu de Hunedoara. Lo fillo menor, Matias, encara un nino, fue ascape meso en una fosqueta. Dimpués encomenzó una guerra zebil. O rei adoleszent fuyó ta Boemia, lebando-se a Matias de Hunedoara con él. Elsabeta Szilágy, bidua de Iancu de Huneoara organizó exerzitos fidels a lo suyo marito conseguindo rematar a guerra zebil con a bitoria sobre os exerzitos d'as grans familias nobles. O rei Ladislau lo Postumo fue executato, chunto con muitos d'os que lo combenzioron pa que executase a Ladislau de Hunedoara. A Dieta Nazional fue reunita en Buda pa esleir o nuebo rei. En presenzia d'os exerzitos d'a Casa de Hunedoara, acantonatos en a ribera d'o [[Danubio]], alabez chelato, fue esleito o rei Matías, a la edat de 18 añatas, que encara eba d'estar rescatato e tornar de Praga.