Diferencia entre revisiones de «Aragonés d'o Viello Sobrarbe»

Contenido eliminado Contenido añadido
Linia 4:
 
== Fonetica ==
*Se rechistran encara casos de [[diftongazióndiftongación debánt de Yod]]:
** ''[[ruello (desambigación)|ruello]]'', ''[[luello]]'' y ye d'os pocos puestos on s'alza ''[[fuella]]''
** ''tiengo'', ''viengo''.
Linia 32:
 
*A forma -eyar de os verbos, que encara se siente en [[belsetán]], ye documentata (''pateyar'', ''no me pateyes''), pero ya no s'usa en a parla viva:
** ''alparziaralparciar'', ''chafardiar'', ''bandiar'', etc...
 
*Se conserba a ch- en os casos más normals de l'aragonés cheneral (''chelar'', ''chirar'', ''[[chinibro]]'', ''chunto'') y tamién en os casos ya no tan frecuents:
Linia 44:
** En a toponimia: ''Lupiecho'', ''Lupargüelo'', ''Lupera''. ''Lupo'' se rechistra en a postguerra encara. Se rechistra a pardinalla de ''A Capana'' e l'oronimo ''Carracapana''.
**''Cleta'', ''secutir'', ''petrusco'', ''[[betiquera]]'', ''betiello'', ''mallata'', ''batallo'', ''recatiar'', ''[[gayata]]'', ''recutir'', ''emprenyatura'', ''pescatera'', ''ruta'', ''cazata'', ''cuatrón'', ''arrendator'', ''escarcata'', ''otilar'', ''pescata''
** En toponimia: ''Camarretuno'', ''O Petrizo'', ''A TorzitaTorcita'', ''Forato d'a Virgen'', ''Puyata'', ''Sarrato'', ey as tres poblazionspoblacions ''O Sarrato'', ''Sarratillo'' e ''Sarratiars''.
**''Cucullo'', ''melico'', ''polecón'', ''limaco'', ''foricón'', ''paco'', ''mica'', ''suco'', ''alica'', ''charticar'', ''cocote'', ''esbelecar''.
 
Linia 51:
**Coexisten ''secutir'' y ''segudir'', ''zapucar'' ye ''zabucar''.
 
*A -x- aragonesa derivata de a '''X''' latina ye en a chenerczióncheneración actual ye cheneral a -ch-:
**''[[buxo|bucho]]'', ''[[fraxenco|frachenco]]'', ''cocho'', ''[[taxo|tacho]]'', ''[[fraxín|frachín]]'', ''[[tixidor|tichidor]]''.
 
Linia 62:
**''Paxentar'' coesiste con ''Pachentar'', que ye más común.
**Casos de perduga son: ''fachana'', ''peches'', ''pichar'', ''ruchar'', ''faja'', ''jada'', ''caja''.
**No se conservan verbos "[[verboVerbo incoativo en l'aragonés|incoativos]]" rematatos en ''-xer'', y se fan ''-zercer'': ''nazernacer'', ''conozerconocer''.
 
*A -LL- latina evoluciona como en aragonés cheneral actual, -ll-, pero bi ha repuis de l'antiga cheminación ''l·l'' (''estrelón''), d'evolución en -t- (''escorcotar'', ''escarcatiar'', explicables por analochía), y más frecuén a -ch-, en a toponimia:
Linia 76:
**As formas ''feito'' y ''dreito'' han desapareixito y nomás se siente ''fecho'' y ''drecho''. Se conserva en ''maitino''/''maitín''.
 
*A -ll- que probién de -LY-, -C'L-, -G'L-, -T'L- se torna -j- en as chenerazionscheneracions actuals en:
**''cenojo'', ''teja'', ''viejo'', ''reja'', ''ajo''.
**Pero os viellos recuerdan haber sentito ''viello'', ''tella'', ''uello'', ''allo'' fa 30-40 anyos.