Diferencia entre revisiones de «Bestué»

Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (-Probinzia +Provincia)
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (-Franzia +Francia)
Linia 52:
== Monumentos ==
[[Image:151.Bestué - Ilesia II.JPG|thumb|200px|left|Ilesia de '''Bestuer''' consagrata á l'albocazión de [[San Pietro]].]]
*A ilesia d'o lugar, da primera metat d'o [[sieglo XVII]], consagrata á l'albocazión de [[San Pietro]] que muestra ena [[frontera]] belas [[aspillera]]s e matacans -como tamién en hay altras en esta parde de Uesca- que se fayoron marchar ta esfensar-se mesmo d'es [[lacayo]]s que t'á par d'alabez feban tantismo mal en estas balles, como d'es [[soldato]]s [[FranziaFrancia|franzeses]] que pardiziporon en as litadas d'as guerras franco-españolas d'ixes años.
 
*l'Antiga [[ermita de San Quílez de Bestuer|ermita de San Quílez]], d'o [[sieglo XVI|S.XVI]], que luego en cambioron l'albocazión ta [[Santa María|ra ''vírgen'']], e güei en dizen '''La vírgen d'es Bicos/Barrios'''. Se troba en l'estremo meridional d'a localidat, en surtindo-se-be per o camín biello d'o barrango.
Linia 68:
Ye perque Bestuer yera ro pas natural ta ras pastueras de ra ''Montaña Sensa'' e l'alta cabelera d'o [[río Yaga]] (o río d'a [[balle de Tella]]) que ganore ixa importanzia, perque es pastors que puyaban d'a tierra plana bien que bi eban de pasare e no poco á menut se quedaban es meses que eban de mirare per o [[bestiar]], fendo que bi prosperesen as [[fonda]]s e casasd'osizio ta fer-be ra bida. A importanzia eno pas enta ra ''Sensa'' tamién fayó que estás tan importande que controlar-lo en as barallas con es bezís e que se bi fesen bels estrozes en ixes años de mans d'os [[lacayo]]s pagatos d'altras pardes ta dar garra mal á's amos d'ixa tierra.
[[Image:152.Bestué - Escuto d'infanzons.JPG|180px|thumb|left|Escudo d'Armas d'una de ras casas d'a localidat. As profesiós relazionatas con as armas son temas que á menut bi son representatos.]]
O [[sieglo XVI]] estió de bien seguro ra epoca més conflitiba de totas, fendo á banda ras falcadetas con balles bezinas que tamién alabez las tenioron, ye ra epoca que ro [[bandolerismo]] e ras [[ampra]]s d'ombres d'armas pagatos ta fer-le mal á's intereses. Feitos como els que escaixoron en [[1503]], [[1519]] e [[1527]], con gran mal t'as presonas e perchudizio de posesiós materials. Cosa no se'n sabe de qui mandoron fer ixas fayenas, pero ras [[wikt:fon|fonts]] que el replegan diz que nombran presonalidaz de [[l'Aínsa]] e puestos d'es arredols. Toz ixes maldatos fayoron que, més luego que no tarde, se ligás d'organizare partidas d'ombres armatos (ixes ''[[somatén|somatens]]'' que canta [[La Ronda de Boltaña|ra Ronda de Boltaña]], pos asinas se recuerdan encara as ampras "buenas" d'es conzellos eno Sobrarbe, ''paisanos'' eno dezir d'es decumentos) que miraban ta defender es suyos intereses. As ampras armatas d'o conzello de Puértolas se mantenioron en atibo -sin saber si guaire constandes, feitos como ra ocupazión d'a [[balle de Broto]] per os [[gascuña|gascós]], etz- dica pasata ra [[Guerra d'Independenzia]], en a cual luitoron contra d'es [[FranziaFrancia|franzeses]].
 
A belicosidat d'ixes tiempos se refleixa en es foratos que tiene ra [[frontera]] de ra ilesia, ta disparar-ne á ro trabiers, e altros edifizios como ''Casa Barrau'', fortificata como ta resistir eno caso que la setiesen.