Un '''califa''' (de l'[[Luenga arabe|arabe]] خليف , '' JalifKhalif'', " suzesorsuccesor") ye o nombre emplegato en o [[Islam]] ta referir-se á las presonas que estioron suzesorssuccesors d'o profeta [[Mahoma]] en os primers sieglos y que exerzioronexercioron o liderazgoliderato [[Relichión|relichioso]] y [[Politica|politico]] en as soziedazsociedatz islamicas (a ''[[umma]]''). Ta referir-se á o cargo, s'emplega la parabra '''''califato''''' (de l'arabe خِلافة). O nombre completo ye '' jalifatkhalifat Rasul Allah'' (خليفة رسول الله) o " suzesorsuccesor d'o Nimbiato de Dios". ▼
{{Grafía_87}}
▲Un '''califa''' (de l'[[Luenga arabe|arabe]] خليف , ''Jalif'', "suzesor") ye o nombre emplegato en o [[Islam]] ta referir-se á las presonas que estioron suzesors d'o profeta [[Mahoma]] en os primers sieglos y que exerzioron o liderazgo [[Relichión|relichioso]] y [[Politica|politico]] en as soziedaz islamicas (a ''[[umma]]''). Ta referir-se á o cargo, s'emplega la parabra '''''califato''''' (de l'arabe خِلافة). O nombre completo ye ''jalifat Rasul Allah'' (خليفة رسول الله) o "suzesor d'o Nimbiato de Dios".
En l'añoanyo [[632]], á la muerte de [[Mahoma]], no i abióhabió denguna norma ta rechir a suya suzeziónsuccesión, y fue esleito o suyo suegro [[Abu Bakr al-Siddiq]] (dimpués d'as barallas entre os abitantshabitants de [[Medina]] y [[A Meca]]), quequi estió l'unicoo solo en emplegarfer servir o nombre completo). Dimpués, s'emplegó o nombre abrebiatoabreviato de ''califa''.
En aragonés meyeval podemos leyer ''Califa'' en o "[[Libro d'as Maraviellas d'o Mundo]]" o ''Gallifa'' en "[[La Flor de las Ystorias d'Orient]]".
== Califatos ==
Dica a suya aboliziónabolición en [[1924]] i abióhabió os siguients califatos:
*[[Cuatro Califas Ortodoxos]]. Esleitos por a comunidat. Son os unicos califas reconoxitosreconoixitos por [[sunnita]]s y [[xiita]]s.
*[[Califato Omeya]] ([[661]]-[[756]]). Ye o primer califato ereditariohereditario, d'orientaziónorientación sunnita. A suya [[capital (politica)|capital]] estió [[Domás]].
*[[Califato Abbasí]] (756-[[1258]]). D'orientaziónorientación [[sunní]], a suya capital estió [[Kufa]] (756-762), dimpués [[Bagdad]] ([[762]]-1258) y finalment [[CairoAl Caire]] (1258-1517).
*[[Califato Fatimí]] ([[909]]-[[1171]]). D'orientaziónorientación [[xiita]], as suyas capitals estioron [[Cairuán]] (909-973) y [[Cairo]] ([[973]]-[[1171]]).
*[[Califato Omeya de Cordoba]] u [[Califato de Cordoba]] ([[929]]-[[1031]]). D'orientaziónorientación sunnita.
*[[Imperio Otomán|Califato Otomán]] ([[1517]]-[[1924]]). D'orientaziónorientación sunnita. A suya capital estió [[Andrianoplin|Edirne]] y [[Estambul]] ([[1453]]-1924). [[Turquía]] abolió o califato en a reforma constituzionalconstitucional de [[1926]], ya pa cutio.
Tamién os [[mezmut|mezmuz]]z emplegoron o tetulotítol de Califa (u millor, de ''comendadorcomandador d'os creyents'') en os sieglos [[sieglo XII|XII]] y [[sieglo XIII|XIII]] ([[1145]]-[[1269]]), tetulotítol que eredóheredó dimpués o [[soldán de Marruecos]].
[[Categoría:Califas]]
|