Diferencia entre revisiones de «Scorpiones»

Contenido eliminado Contenido añadido
TXiKiBoT (descutir | contrebucions)
m robot Añadido: et:Skorpionilised
Xqbot (descutir | contrebucions)
m robot Modificado: es:Escorpiones (Animal); cambios triviales
Linia 13:
{{Taxobox_end_placement}}
{{Taxobox_section_subdivision | color = pink | plural_taxon = [[Familia (biolochía)|Familias]]}}
# ''[[Mesoscorpionina]]'' †
# ''[[Branchioscorpionina]]'' †
# ''[[Scorpionidaincertae]]'' †
# ''[[Neoscorpiones]]''
## ''[[Pseudochactoidea]]''<br />
## ''[[Buthoidea]]''<br />
## ''[[Chaeriloidea]]''<br />
## ''[[Chactoidea]]''<br />
## ''[[Iuroidea]]''<br />
## ''[[Scorpionoidea]]''
{{Taxobox_end}}
Os '''arraclans''' u '''alacrans''' (zentificament en [[Idioma latín|latín]], a [[Orden (biolochía)|orden]] '''''Scorpiones''''') son una orden d'[[animals]] [[artropodo]]s [[chelicerata|quelizeratos]] que tienen os [[pedipalpo]]s modeficatos fendo forma d'[[estenazas]], y un [[fizón]] en l'estremo posterior d'o [[metasoma]] (apendiz [[coda|caudal]] de l'estremo de l'[[opistosoma]] -no ye una coda berdatera-). Sen conoix cuasi 1500 [[espezie]]s bibas en l'atualidat, y más de 100 espezies fósils. Sen puede trobar á redol d'o mundo, en os zinco continents con eszepzión de l'[[Antartida]] y [[Gronlandia]]. O suyo nombre popular en [[Aragón]] ye «arraclans» (u las suyas bariants) con a mayor frecuanzia, estando las formas «escorpión» y «escurpión» muit puntuals en as parlas patrimonials<ref name="VIDALLER">{{an}} [[Rafel Vidaller Tricas|VIDALLER TRICAS, Rafel]], ''Libro de As Matas y Os Animals; Dizionario aragonés d'espezies animals y bechetals''; Ed. Val d'Onsera. Zaragoza [[2004]]. <small>ISBN 978-84-898689862-23535-7</small></ref>.
 
Totas as espezies en a orden ''Scorpiones'' son depredaderas, ixo ye, que cazan altros [[imbertebrato]]s. Como toz os ''[[Chelicerata]]'', os arraclans tienen os [[güello]]s muit simples y poco funzionals (dica sen conoix espezies ziegas) y s'orientan á trabiés d'un sentido mecanotactico (pareixito á lo [[tacto]]) lur organos perzeptors son os [[tricobotrio]]s, "pelos" chicoz que detectan con muita finura las mimbrazions de l'[[aire]] y d'o suelo. Os arraclans cazan á la guaita, ixo ye, aguardando que a presa pase per á on que ellos se troban, y alabez la prenen con as estenazas (pedipalpos) y le inoculan o [[bereno]] con o [[fizón]] que tienen en o telson (estremo caudal d'o metasoma).
Linia 32:
O bereno d'os arraclans ye prenzipalment neurotocsico, bloqueyador d'as [[bomba Na/K|bombas de sodio y potasio]] y d'os [[Canal de Ca|canals de calzio]] (que son a clau d'o funzionamiento d'as zélulas eszitables; [[neurona]]s y [[zelula muscular|zelulas musculars]]), tot ixo ta paralizar a presa. En [[Europa]] no se i ha descrita garra espezie letal ta l'[[Homo sapiens|ombre]], anque a espezie más frecuent en as arias mediterranias d'o continent (encluyindo-se lo [[Perineu]]), ''[[Buthus occitanus]]'', tiene una fizada muit dolorosa dica cara á os adultos. Esisten espezies de berenos mortals en [[Africa]], [[Asia]] y os sectors tropicals d'[[America]]. A funzión neurotocsica d'o bereno d'os arrclans tamién fa que si se superan os sintomas carateristicos no deixe guaire más secuelas.
 
== Se beiga tamién ==
* ''[[Chelicerata]]''
* [[Artropodo]]
 
== Referenzias ==
<references/>
 
== Enrastres esternos ==
{{Wikispecies_line|Scorpiones|Scorpiones}}
{{Commonscat|Scorpiones|arraclans}}
{{Destacato|de}}
{{Destacato|ka}}
 
[[Categoría:Scorpiones]]
[[Categoría:Chelicerata]]
{{Destacato|de}}
{{Destacato|ka}}
 
[[ar:عقرب]]
Linia 64:
[[en:Scorpion]]
[[eo:Skorpio]]
[[es:ScorpionesEscorpiones (Animal)]]
[[et:Skorpionilised]]
[[fa:کژدم]]