Diferencia entre revisiones de «Cheorchianos»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Linia 1:
{{Grafía_87}}
{{pueblo
|imachen = [[Imachen:Traditional dress, mtshketoba.jpg|250px]]
|descripzión = Cheorchians con o suyo trache tredizionaltradicional
|pueblo = Pueblo cheorchián<br /> (ქართველები ''Kartvelebi'')
|poblazión = 6 millons (estim.)
Línea 19 ⟶ 18:
|idiomas = [[Idioma cheorchián|Cheorchián]]
|relichión = '''[[Cristianismo]]:''' <br />
* [[Ilesia ortodocsaortodoxa cheorchiana]]
* [[CatolizismoCatolicismo cheorchián]]
'''[[Islam]]'''
|relazionatos = Altros pueblos surcaucasicos: <br />
Línea 27 ⟶ 26:
}}
 
Lo '''pueblo cheorchián''' ye un pueblo [[Pueblos surcaucasicos|surcaucasico]], d'orichen bien anticoantigo. O suyo numero ye estimato en belsuns 6 millons, a mayor parti d'os cuals abitanhabitan [[Cheorchia]] (á on que composan més d'o 80% d'a poblaziónpoblación), pero tamién en bi ha comunidazcomunidatz prou importansimportants á [[Turquía]], [[Rusia]] u [[Azerbaichán]].
 
== Nombre ==
Es cheorchians se claman á éls mesmos ''Kartvelebi'' (ქართველები), á la suya tierra ''Sakartvelo'' (საქართველო) e á lo suyo idioma ''Kartuli'' (ქართული), nombre acumulato ta un lechendario abampasatoavampasato Kartlos, pai eponimo d'a naziónnación e bisnieto d'o personache [[Biblia|biblico]] [[Chafet]].
 
O nombre de cheorchians, con que se conoixen á cuasi toztotz es idiomas d'o mundo, s'atribuyiba t'o santo patrón [[San Chorche]], pero pareix que ye una error. A etimolochía ye inziertaincierta, si bien poderba deribarderivar d'o griego ''Geōrgía'' (Γεωργία).
 
En a versión aragonesa d'o "[[Libro de Marco Polo]]" escriben ''georgeanos'':
Línea 41 ⟶ 40:
{{cita|et de '''iorgians'''; por la qual razon...}}
 
== DescripziónDescripción ==
[[Imachen:Georgian woman.jpg|thumb|right|200px|Muller cheorchiana con bestitovestito tradizionaltradicional.]]
AntropolochicaménAntropolochicament, es cheorchians son una etnia caucasiana, d'o grupo balcanocaucasián, compuesto d'espeso per personas d'alzaria meya u meya-alta, constituziónconstitución esbelta, pigmentaziónpigmentación clarisca e pelo e güellosuellos escuros.
 
== Idioma ==
 
''Se beigaveiga l'articlo [[Idioma cheorchián]].''
 
O '''cheorchián''' ye un idioma d'a familia de [[luengas surcaucasicas]] u kartulianas. Ye un d'os idiomas d'o mundo que conta con alfabeto propio esclusiboexclusivo, l'[[alfabeto cheorchián]].
 
== Cultura e soziedatsociedat ==
=== Relichión ===
A relichión prinzipalprincipal ye a cristiana, estando-ne o país un d'os primers á combertirconvertir-se á o cristianismo, en l'añoanyo [[327]]. A branca mayoritaria ye a [[Ilesia ortodocsaortodoxa cheorchiana]], pero tamién bi ha [[catolizismocatolicismo cheorchián|catolicos cheorchians]].
 
Os cheorchians acatoron as tesis d'o [[conzilioconcilio de CalzedoniaCalcedonia]] dimpués d'o [[terzertercer conzilioconcilio de Dvin]] (607), cuan se deseparoron confesionalment d'os [[armenios]] e [[albans caucasicos]] e s'alinioron con [[Costantinoble]].
 
=== Danza ===
 
Bi ha uns cuantos danzes tipicos d'os cheorchians, d'entre os cuals:
* o ''kartuli'', danze romantico de difízildifícil tecnica, danzato per una parella e remerador d'un casamiento;
* o ''khorumi'' u ''jorumi'', danze prozedénprocedent d'a rechión d'[[Acharia]], d'orichen belico;
* o ''khevsuruli'', un d'os danzes montañesesmontanyeses més conoixitos e tipicos de Cheorchia, que consiste á una representaziónrepresentación bigorosavigorosa d'a batalla entre dos ombres per una muller.
 
== EstoriaHistoria ==
[[Imachen:Shota Rustaveli.jpg|thumb|right|150px|Xota Rustaveli, poeta cheorchián d'o sieglo XI]]
''Se beigaveiga l'articlo [[EstoriaHistoria de Cheorchia]].''
 
A estoriaHistoria suya recula enta tiempos preistoricos, anteriors á la creyazióncreyación d'os anticosantigos reinos cheorchians de [[Colquida]] e [[Iberia caucasica|Iberia]] d'o sieglo XIII aC., fendo d'os cheorchians un d'os pueblos actuals con més tradizióntradición estoricahistorica. Es anticosantigos griegos e romans conoixoron es cheorchians per os nombres de colquidos e iberos. Muitos estoriadorshistoriadors, antropologos, arqueologos e lingüistas s'enziertanenciertan á dizirdicir que es abampasatosavampasatos d'os cheorchians actuals, as tribus protokartulianas, abitoronhabitoron o sur d'o Caucaso e o norte d'Asia Menor den d'o [[Neolitico]].
 
Bels estoriadorshistoriadors e eruditos n'o [[sieglo XIX]] relazionoronrelacionoron lingüisticaménlingüisticament e cultural es protokartulians con os pueblos preindoeuropeus d'[[Europa]] ([[Pueblo etrusco|etruscos]], [[Pueblo bascovasco|protobascosprotovascos]], etz.).
 
== Enrastres esternosexternos ==
{{Commonscat|People of Georgia|os cheorchians}}