Diferencia entre revisiones de «Osetas»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Bot: Adding {{Grafía_87}} |
replaced: Sur → Sud (4), sur → sud (5) |
||
Linia 25:
== Luenga ==
As luengas iranias d'a branca [[eszita]] e [[sarmata]] antigament ocupaban estensas arias d'Europa oriental dica que fuoron desplazatas por as luengas turquesas y eslabas. Bi ha toponimos como o río [[río Don|Don]] que encara son trasparents pa os osetas, (''Don'' sennifica "[[augua]]" pa os osetas, a l'egual que o río "[[Duero]]" probién d'una radiz que sennifica "[[augua]]" en luengas [[luengas zeltas|zeltas]]). A luenga d'os [[alans]] duró bel tiempo en as estepas e costeras d'o norte d'o Caucaso por a esistenzia d'un reino alán formato por os alans que fuyoron d'os huns enta o
O primer libro escrito en luenga oseta ye de 1798 y en [[alfabeto zirilico]]. En o sieglo XIX se feba serbir tanto l'alfabeto zirilico como l'[[alfabeto cheorchián]], e a begatas o dialecto ''digor'' s'escribiba en [[alfabeto arabe]]. En 1923 s'introduzió l'[[alfabeto latín]]. En 1938 introduzioron l'alfabeto zirilico de nuebo en [[Osetia d'o Norte]] e l'alfabeto cheorchián en [[Osetia d'o Sur]], dica a muerte de [[Stalin]], cuan ya dixoron de fer serbir l'alfabeto cheorchián. O digor dixó d'estar base d'un standard escrito en 1939.
Linia 32:
== Relichión ==
O cristianismo fue introduzito en o sieglo VI dende o Imperio Bizantín. Os cheorchians fazilitoron a cristianizazión d’os alans-osetas d’o
== Istoria ==
Cuan os uns embadioron a los [[alans]] una parte d'ellos s'adibió a las suyas [[orda]]s, una parte prefirió emigrar enta l'ueste, (arribando en Ispania chunto con os [[Bandals]] e [[Suebos]]), e atra emigró enta o
O reino alán d'o Caucaso tenió relazions con Bizanzio. Un feito curioso ye que i abió merzenarios alans entre os [[Almogabars]] d'o [[ducato d'Atenas e Neupatria]].
Linia 43:
Empentatos de nuebo por os mongols-tartres, os reis d'Ongría lis permitioron dimpués d'establir-sen en Ongría a l’egual que os cumans.
Os alans que quedoron en o Caucaso perdioron poder sobre os pueblos sozmesos. As embasions mongolas creyoron prozesos migratorios que conduzioron dende o sieglo XIII a cambeyar as mugas etnicas e a formar nuebas entidaz etnicas en o suyo territorio, como por exemplo os Balcars e Carachais. Una branca d'os zircasians que emigró enta l'este entrando més con contacto con os osetas u empentando-los quedó relatibament isolata d'os zircasians orientals y esdebinió o pueblo [[cabardos|cabardo]]. En ixos sieglos se dixó de parlar d'alans y s'encomenzó a parlar d'osetas. Encara güei o congustro que ha formato o río Terec a lo
Encara ye polemico o tema de cuan plegoron os osetas a la costera
=== A conquiesta rusa ===
Linia 56:
=== O periodo sobietico ===
En chinero de 1921 as autoridaz sobieticas estituyoron a Republica Autonoma d’os Montañeses dentro d’a Republica Federatiba de Rusia, e como continadora de l’Asambleya d’os Pueblos d’o Norte d’o Caucaso de 1917, aplegando a cabardos, balcars, osetas, inguxes e chechens. En 1922 la reduzioron a lo territorio d’os osetas e ingushes, e desaparixió en 1936. En 1922 fue creyata a rechión autonoma d’Osetia d’o
Os osetas d’o norte ganoron terreno a costa d’os ingushes dimpués d’a II Guerra Mundial. Cuan os ingushes fuoron deportatos t’Asia Zentral una parte d’Ingushetia (Prigorodny) s’adibió a Osetia d’o Norte, e os osetas la pobloron. Encara que os Ingushes tornoron, Prigorodny ya no dixó de fer parte d’Osetia.
Linia 63:
Cuan se desfeba a URSS os osetas han estato aligatos estatechicos d'os intreses rusos en o Caucaso, cuentra os cheorchians e cuentra os pueblos musulmans d’o Caucaso oriental. En Cheorchia demandoron d’estar independients de Cheorchia e a unión d’as dos osetias baxo a tutela rusa. En Osetia d’o norte se produzioron enfrentamientos interetnicos entre os Ingushes e os Osetas por o control d’a rechión inizialment ingux de [[Prigorodny]].
Cuan Cheorchia encomenzó o suyo prozeso d’independenzia, os osetas de Cheorchia demandoron d’estar independients de Cheorchia. A rechión autonoma d'Osetia d’o
En [[Tsjinvali]], capital d’Osetia d’o
En otubre de 1992 os [[inguxes]] se rebeloron en osetia d'o Norte, e muitos d'ellos fuoron forachitatos ta Chechenia-Inguxetia con o consentimiento d’os rusos.
|