Diferencia entre revisiones de «Chanovas»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
m Meto una referencia important ta la gran ampliación que tiengo en a cabeza.
Linia 1:
{{Reformular|Lascorz}}
{{Localidat Aragón
|nombre = ChanobasChanovas
|de = d'
|imachen = [[Imachen:051.Jánovas_-_Plano_general.JPG|250px|Chanobas, icono d'a espoblazión forzada d'as bals perinencas]]<br/> '''Chanobas'''Chanovas, icono d'a espoblazióndexpoblación forzada <br/>d'asde qualques balsvals perinencas.
|probinzia = Uesca
|comarca = Sobrarbe
Linia 21:
|río =
}}
'''Chanovas''' (oficialment ''Jánovas'', en [[idioma castellán|castellán]]) ye un lugar [[Aragón|aragonés]] d'o monezipio de [[Fiscal]], en a probinzia de [[Probinzia de Uesca|Uesca]] y [[Comarcas d'Aragón|Comarca]] de [[Sobrarbe]]. Se tracta d'o zaguer nuclio de población en a [[Ribera de Fiscal]] conforme se baixa en seguindo lo [[río Ara]]. Dica 1972 fué a seu de l'Ayuntamiento d'o monecipio conchunto dito «''[[Albella]]-Jánovas''», adsorbito per Fiscal quan tres d'os seis lugars que el forniban (Chanovas, [[La Belilla|La Velilla]] y [[La Cort]]) se quedoron expoblatos. Albella, [[Planiello]] y [[San Felizes d'Ara|Sant Felices d'Ara]], nuclios que tamién feban parte d'''Albella-Jánovas'', encara cuentan con población.
[[Imachen:061.Jánovas_-_pinturas_de_la_pared.JPG|right|thumb|250px|Pinturas relichiosas que quedón descubiertas en cayer l'edifizio que las guardaba.]]
'''Chanobas''' u '''Ixanobas''' (''Jánovas'' en [[idioma castellán|castellán]]) ye un lugar [[Aragón|aragonés]] d'o monezipio de [[Fiscal]], en a probinzia de [[Probinzia de Uesca|Uesca]] y [[Comarcas d'Aragón|Comarcaa]] de [[Sobrarbe]].
 
Chanovas se troba en un recuesto en a [[ripa]] sur d'o [[río Ara]], á poquetz metros d'a [[glera]] de lo dito río, en o punto á on que confluyen o [[barranco d'A Serrana (Chanovas)|barranco d'A Serrana]] u «de Chanovas» con o río Ara, d'antes que éste corra ta meter-se en a [[Congosto de Chanovas|cerrada de Chanovas]] que no abandona dica amanar-se á l'espoblato de [[Seso]], 2,5 km en nort-oeste de [[Boltaña|Boltanya]].
Estió espropiato en a [[decada de 1960]] per efecto d'o proyeuto de l'[[Entibo de Chanobas]], que nunca estió construyito, y autualmén se troba espoblato.
 
Per a suya posición, Chanovas ye o nuclio de menor altaria d'a Ribera de Fiscal, con 681 metros sobre lo nivel d'a mar, y per a suya proximidat en «A Cerrada» (o congosto que fan as paretz d'o [[Tozal de Pecuto|Balupor]] -garras meridionals d'o [[Sierra de San Martín d'a Solana|Monte Nabaín]]- con as [[liena|leneras]] d'o [[Pico d'A Ferrera (Chanovas)|Pico d'A Ferrera]]) que i encaixona o río Ara por bella coseta más que un kilometro d'a suya lonchitut, tot d'antes que no s'arribe t'a [[Bal de Boltaña|valle de Boltanya]], ye quiesto fer que Chanovas quedase marcato en a suya suerte como lo primer lugar que s'inundaría con o prochecto d'[[entibo]] d'o «[[Salto de Chanovas]]» á partir de 1951. En l'actualidat, o prochecto se troba desestimau, d'entre altras cosas per un informe d'[[impacto ambiental]] d'o Menisterio de Meyo Ambient, que el declaró «no pertinente» en l'anyo 2001<ref name="MENJON">{{es}} [[María Sancho Menjón Ruiz|MENJÓN RUIZ, Marisancho]]. ''Jánovas, víctimas de un pantano de papel''. Pirineum Editorial. Chaca (Uesca), 2006. <small>ISBN 84-935061-0-9</small></ref>, un [[fallo (dreito)|fallo]] chudicial de l'Audiencia Nacional d'o 14 de marzo de 2003 que obligaba á la [[Confederación Hidrografica de l'Ebro]] á tramitar l'expedient de caducidat d'o prochecto d'entibo, y una sentencia de reversión d'os biens exoneratos (expropiatos y tamién compratos<ref name="indeMENJON">{{es}} [http://inde.blogia.com/2008/071401-janovas-todos-tienen-derecho-a-la-reversion.php ''Jánovas, todos tienen derecho a la reversión'']. Dentrada d'o 17 de chuliol de 2008 en o blog [http://inde.blogia.com]</ref>) á partir de 1951, d'alcuerdo con os preceptos d'a Lei d'Expropiación Forzosa vichent en Espanya, emitida en o zaguer trimestre de l'anyo 2008<ref name="PirineoDigital">{{es}} [http://www.pirineodigital.com/2008/noticias/10-octubre/28/reversion-anuncio.htm ''La reversión de Jánovas comenzará el 10 de diciembre'']. Noticia de www.PirineoDigital.com, 28 d'octubre de 2008.</ref> ta recalcar-ne una anterior que ya s'heba emitida en l'anyo 1986<ref name="indeMENJON"/>, emparada en l'informe sobre iste tema de l'Advogacía de l'Estau de 1984<ref name="indeMENJON"/>.
[[Imachen:059.Jánovas - Iglesia de la localidad.JPG|200px|thumb|left|A ilesia de '''Chanobas''', d'o [[sieglo XVIII]], ye autualment cubierta de yerbas.]]
 
Ante parte de tot ixo, A Cerrada de Chanovas ye un puesto d'interés [[cheolochía|cheolochico]] singular en a comarca d'o Sobrarbe, y ye que fa parte d'o [[complexo anticlinal de Boltanya]], de plegamientos cheomorfolochicos envistables de gran interés. O nombre d'o lugar, Chanovas, dimana d'o [[Idioma latín|latín]] «''IANUA''» que gosa segnificar «[[puerta]]» u «[[dentrada]]», y fa referencia á la suya posición respective á La Cerrada, car que ye Chanovas o primer lugar que s'alvira en sallindo de lo dito congosto. Seguntes [[Agustín Ubieto Arteta]], a primer cita d'o [[toponimia|toponimo]] ye de [[1275]], recullida en a suya obra ''Documentos de [[Reyal Monesterio de Santa María de Sixena|Sigena]]'' (en ''Textos Medievales'', 32, Valencia, 1970), y en decumenta tamién as variants «''Janoas''», «''Januas''» y «''Ianuis''».<ref>{{es}} [[Agustín Ubieto Arteta|Ubieto Arteta, Agustín]]: ''Toponimia aragonesa medieval'' ([[Balenzia|Valencia]], [[1972]]).</ref>
[[Imachen:066.Jánovas - Calle.JPG|200px|thumb|left|Carrera á dintro d'o nuclio de '''Chanobas'''.]]
 
==Imachens==
[[Imachen:068.Jánovas - balconcillos.JPG|200px|thumb|left|Balcons d'o lugar. Ni d'as baranas n'han deixato traza os expoliadors.]]
<gallery>
 
[[Imachen:059.Jánovas - Iglesia de la localidad.JPG|200px|thumb|left|A ilesia de '''Chanobas''', d'o [[sieglo XVIII]], yeen autualmentl'atualidat cubiertacobierta de yerbas.[[yerba]]s.
== Cheografía ==
Imachen:066.Jánovas - Calle.JPG|Casas dinamitadas
Chanobas ye situato á 681 [[metro]]s d'[[altaria]] sobre o ran d'a mar, á una [[distanzia]] de 14 [[km]] de [[Fiscal]], a [[Capital (politica)|capital]] d'o suyo monezipio, 11 de [[L'Ainsa]] y 129 de [[Uesca]], a capital d'a suya probinzia.
Imachen:068.Jánovas - balconcillos.JPG|As puertas y as [[barana]]s d'os balcons fan parte d'os materials que [[Iberdrola|La Iberduero]] se fayó rancar y bender en condizions d'ilegalidat<ref name="MENJON"/>.
 
[[Imachen:061.Jánovas_-_pinturas_de_la_pared.JPG|right|thumb|250px|Pinturas relichiosas quede quedónl'abadía, descubiertasesposatas en cayeras l[[enrunas]] d'edifizioa quecasa las guardabacaita.]]
== Etimolochía ==
Imachen:041.Fiscal - Arco romanico.JPG|l'Arcada prenzipal d'a ilesia, tresladada ta [[Fiscal]].
O suyo nombre probién d'o [[latín]] ''Janua'' (puerta) y sennifica n'iste caso que ye a puerta d'a bal, porque á poca distanzia á l'este d'o lugar, o río pasa por un estreito entre dos peñas.
</gallery>
 
== Istoria ==
Seguntes [[Agustín Ubieto Arteta]], a primera zita d'o lugar ye en [[1275]], recullita en a suya obra ''Documentos de [[Reyal Monesterio de Santa María de Sixena|Sigena]]'' (en ''Textos Medievales'', 32, [[Balenzia]], [[1970]]), y decumenta as bariants ''Janoas'', ''Januas'' y ''Ianuis''.<ref>{{es}} [[Agustín Ubieto Arteta|Ubieto Arteta, Agustín]]: ''Toponimia aragonesa medieval'' ([[Balenzia]], [[1972]]).</ref>
 
== Referenzias ==