Diferencia entre revisiones de «Articlo definiu»

Contenido eliminado Contenido añadido
Francho (descutir | contrebucions)
Sin resumen de edición
Jpbot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto %s
Linia 4:
 
== L'articlo definito en aragonés ==
L'articlo definito en [[idioma aragonés]] ha tenito bels cambeyos que han esdebenito carauters de diferenziazióndiferentsiazión dialeutal. Se considera que la traza més antiga ye ''lo'', ''los'', ''la'', ''las'' e la més estendillata en l'[[Alto Aragón]] ye ''o'', ''os'', ''a'', ''as''.
 
=== Articlo lo, los, la, las sin contrazions ===
Linia 25:
Ye o que s'emplegaba en [[aragonés meyebal]] en amplas zonas, pero no ye guaire documentato porque cuan en o [[sieglo XIII]] ya s'escribe en romanze, o romanze que s'escribe escribe l'articlo como en [[castellán]]: ''el'', ''los'', ''la'', ''las''. Se documenta millor en os testos [[latín|latins]] arromanzatos d'os sieglos [[sieglo XI|XI]], [[sieglo XII|XII]], alternando con ''illo'', ''illa'', ''illum'', (encara que en latín no i aiga articlo definito, estas formas prenen funzión d'articlo en os testos latins aragoneses).
 
Ye parexito á lo sistema que se da en bels charrars [[catalán ozidental|catalans ozidentals]] ([[fragatín]], [[leridán]], [[tortosín]], etz) entre [[Lerida]] e lo zentro de [[Castellón]]. Á diferenziadiferentsia d'o anterior sistema, ''lo'' dezaga as preposizions ''á'' y ''de'' prene las formas ''al'' y ''del'', de trazas emologas con las contrazions ''al'', ''als'', ''del'', ''dels'' en ixos charrars catalans debant ditos.
 
A contrazión con a preposizión ''á'' se conox ya en [[958]]:
Linia 74:
*La documentazión en o [[Biello Sobrarbe]] no ye segura, lo bueito cheografico entre as dos lo cubriría a documentazión en a [[Sierra de Guara]] (se documenta en [[Rodellar]] y [[As Almunias]]), e Sarrablo (se documenta en Bara, en a [[Bal de Nozito]]).
 
A diferenziadiferentsia d'o sistema anterior no fa contrazions dezaga as preposizions ''de'', ''a'', ''ta'', e como siempre dezaga una bocal se i mete ''ro'', ''ra'', ''ros'', ''ras'': ''ta ra'', ''de ro'', ''a ras'', etz...
 
No ye un [[gascón|gasconismo]] como s'ha quiesto beyer (en gascón os articlos son ''eth'' y ''era''), pero si que representa un feito d'eboluzión d'a -LL- [[latín|latina]] ta -r- como en gascón. La suya documentazión ye antiga e ya se troba en un testo de [[1090]] prozedent d'o [[Sobrarbe]], testo en latín pero con elementos en romanze aragonés: