Diferencia entre revisiones de «Hespital de Santa Cristina de Somport»

Contenido eliminado Contenido añadido
CHV (descutir | contrebucions)
mi foto es esta... la subo a commons??? http://xs126.xs.to/xs126/08160/21._hospital_de_santa_cristina__candanch__417.jpg
Sin resumen de edición
Linia 1:
{{endesarrollo|Willtron}}
O '''espital de Santa Cristina de Somport''' estió un [[ospedería|espital]] situato en o cobalto d'o puerto de [[Somport]] amán de [[Candanchú]].
 
Establito en o [[sieglo XII]], ya en charraba o ''[[Codex Calixtinus|Codize Calixtino]]'' en l'inte d'a suya fundazión, dezindo que yera ''Unum Tribus Mundi'', ye dezir, un d'os tres espitals más importants d'o mundo chunto con os de Cherusalén e Gran San Bernardo. No se conoxe a calendata esauta d'a fundazión, anque aparixe en un decumento de [[Sancho Remíriz]] escrito por Ricardo de l'Arco en [[1078]] parixe que ye falso, por o que o decumento más antigo en que aparixe ye un diploma de [[Pietro I d'Aragón|Pietro I]] de l'año [[1100]].
 
A importanzia d'o espital en a epoca biene de que yeran muitos os pelegrins que eslechiban o ''Sommus Portus'' ta fer o [[Camín de San Chaime]], prenendo a branca d'a bia tolosana que pasaba por [[bal d'Aspa|Aspa]] (bi eba una atra que pasaba por [[Mauleón]] e [[Ronzesbals]]). Un d'os puntos más difizils d'o camín yera o paso d'os Perinés por a dureza d'os monts e as malas condizions climatolochicas que bi eba á ormino.
 
Cuan os pelegrins eban puyato lo puerto, á sobent cansos, fambrosos u [[malautía|malautos]], o espital yera un buen puesto ta escansar. Seguntes mos diz o ''Codize Calixtino'' u ''[[Liber Sancti Iacobi]]'', libro á on se replegaban as cuatro rotas ofizials d'o Camín que trescruzaban [[Franzia]], á los pelegrins lis s'agüespaba de gufaña mientres de tres días, lis se daba de minchar e zenar e si yeran malautos lis se cudiaba dica que se recuperasen. Sí moría un pelegrín s'apedecaba en o chicot fosal que yera chunto á la capiella.
 
A decadenzia prenzipia en [[1374]] e mientres d'o [[sieglo XVI]], debito á las guerras entre [[ilesia catolica|catolicos]] e [[ugonot|ugonoz]], os monchos albandonan o espital e s'establexen en a suya ilesia-palazio de Chaca
 
==Leyenda d'a fundazión==
Se diz que dos caballers anonimos dezidioron fer en Somport un chicot refuchio ta agüespar á los pelegrins que á sobent moriban en iste punto d'o Camín de San Chaime por fabrefambre, a nieu u as bestias d'istos monts.
 
Cuan yera dandaliando sobre o millor puesto ta debantar o refuchio s'aparexió una paloma blanca que portiaba en o suyo pipón una cruz d'oro que dixó en o puesto á on Dios eba siñalato que teneba que fer-se a ilesia. Asinas a notizia s'estendillo por tota la tierra e se fazioron tantas donazions que os caballers no fazioron un chicot refuchio como eban pensato, sino un gran espital.
 
Dende allora o emblema d'o espital estió una paloma blanca con una cruz dorata en o pipón.
 
==Enrastres esternos==
*{{es}} [http://www.romanicoaragones.com/0-Jacetania/441-StaCristina.htm Santa Cristina de Somport en romanicoaragones.com]
 
==Bibliografía==
*{{an}} Nagore Laín, Francho: Reseña de Cartulario del Hospital de Santa Cristina de Somport, edizión de Juka Kiviharju, Luenga & fablas, 8-9 (2004-2005), pp. 213-216.
 
[[Categoría:Monimentos d'Aragón]]