Diferencia entre revisiones de «Imperio Romano»

Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m →‎top: clean up, replaced: {{Estau desapareixiu → {{Ficha d'estau desapareixiu
AraBot (descutir | contrebucions)
m clean up, replaced: d'o imperio → de l'imperio (4), O '''Imperio → L''''Imperio, o Imperio → l'Imperio (5), d'o Imperio → de l'Imperio (5)
Linia 26:
|simbolo =
|mapa = Map of the Roman Empire at its height.svg
|aclaración_mapa = Maxima amplaria d'ode l'Imperio Román (anyo [[117]])
|capital = [[Roma]] (44 aC–286) <br /> [[Costantinnoble]] (dende 330)
|lema_nacional = [[SPQR|''Senatus Populusque Romanus'']]
Linia 49:
|notas =
}}
O L''''Imperio Román''' ('''Imperium Romanum''') ye succesor d'a [[Republica Romana]] y la zaguera etapa de Roma, que abraca dende o mandato d'[[César Augusto|Augusto]] (chinero d'o [[27 aC|27 antes de Cristo]]) dica a caita final de [[Romulo Augustulo]] ([[476]] dimpués de Cristo) en Occident, y dica la caita de Costantinoble ([[1453]] dimpués de Cristo) en Orient.
 
O mundo román de feito se fixa en ista epoca an que o territorio y o dreito alcanzan a mayor expansión y gloria. As succesions d'emperadors unas vegadas pacificas y un atras violentas caracterizan a evolución d'ode l'imperio.
 
O territorio controlato por o l'Imperio Román yera buena part d'a [[Cuenca Mediterrania]] y d'[[Europa Occidental]].
 
Os historiadors dividen a historia d'ode l'Imperio Román en "Alto Imperio" y "Baixo Imperio". L'Alto Imperio ye un periodo entre l'anyo [[14]] y l'anyo [[285]]. O Baixo Imperio ye un periodo prou diferent de l'anterior que encomienza en l'anyo [[285]] con o mandato de [[Dioclecián]] y remata con a fin d'ode l'imperio en l'anyo [[476]] y se diferencia d'o periodo anterior por cambios en a ideyolochía d'o poder, en l'administración y en a composición social.<ref name=JULIAN>[[Jose-Ramón Julià]]: ''Atlas de Historia Universal''. Tomo I: ''De los orígenes a las crisis del siglo XVIII''. Editorial Planeta. pp 96-115</ref>
 
== A División d'ode l'Imperio Román ==
[[Costantín I|Costantín]], dimpués de vencer a [[Licinio]] ([[324]]) establió a suya residencia en [[Bizancio]] chunto con o consello d'ode l'imperio y l'[[11 de mayo]] de [[330]] Bizancio fue designada nueva capital d'ode l'imperio. En [[395]], quan morió [[Teodosio I|Teodosio]] o l'Imperio quedó dividiu en dos partz ya de pa cutio: o d'occident pa [[Flavio Honorio|Honorio]] y o d'orient pa [[Arcadio]]. Esleyoron Bizanzio como nuclio politico d'a part oriental por razons d'estratechia, economía y política: aturar l'amenaza creixient que costituiban os [[godos]] y os [[persans]], y asegurar a continación d'os [[comercio|intercambios comercials]] entre [[Europa]] y [[Asia]]. Por atra part [[Italia]] yera en decadencia y as zonas grecoparlants d'orient encara yeran prosperas. Por dos sieglos os succesors de Costantín defendioron o [[cristianismo]] contra as [[herechía]]s y o territorio román contra as invasions.
[[Imachen:Colosseo 2020.jpg|thumb|left|250px|O [[Coloseu|Coloseu de Roma]]]]
[[Teodosio I]] fació d'o cristianismo a relichión d'estau prohibindo o [[politeísmo]] grecorromán. Os emperadors d'a [[dinastía teodosiana]] dioron a lo bispe de Costantinnoble una autoridat superior a los atros d'Orient, pero en os concilios d'[[Concilio d'Efeso|Efeso]] ([[431]]) y [[Concilio de Calcedonia|Calcedonia]] ([[451]]) se facioron patents as profundas diferencias doctrinals d'os patriarcaus d'as atras metropolis romano-orientals. Como reflexo d'a baralla por o poder entre os bispes d'Antioquía, [[Aleixandría]] y Costantinnoble os bispes preneban doctrinas diferents que conduciban a la formación d'ilesias nacionals en rechions con muita población no helenizada u no romanizada de tot que deseyaban independizar-sen. Por atra parte tamién bi heba rivalidat con Roma. En [[482]] o Pontífiz román escomulgó a lo [[patriarca]] de Costantinnoble.
 
Pa librar-se d'os invasors [[godos]] y [[hunnos]] os emperadors d'orient a més de fer servir as armas, tamién facioron servir a diplomacia: lis pagaban tributo u los adrezaban ta Italia. D'esta traza quan morió [[Anastasio]] en [[518]], o l'Imperio Román d'Orient se manteneba entero pero o l'Imperio Román d'Occident yera ocupau por diferents pueblos barbaros: o l'Imperio Román d'Orient sacrificó Occident pa salvar-se d'os barbaros.
 
== Referencias ==
Linia 72:
== Vinclos externos ==
{{commonscat|Ancient Rome|o Imperio Román}}
* {{ca}} [http://www.xtec.cat/~sgiralt/labyrinthus/roma/roma.htm Información d'ode l'Imperio Román].
* {{en}} [http://www.roman-empire.net/ Historia d'ode l'Imperio Román].
 
[[Categoría:Imperio Román]]