Diferencia entre revisiones de «Derivada»

Contenido eliminado Contenido añadido
m Willtron movió a pachina Derivata ta Derivada sobre una reendrecera
Sin resumen de edición
Linia 1:
[[Imachen:Tangent to a curve.svg|thumb|A [[grafica d'una función]], debuixata en negro, e una [[tanchent (cheometría)|tanchent]] ta ixa grafica, debuixata en royo. A [[pendient (matematicas)|pendient]] d'a tanchent ye igual a la derivata d'a función en o punto sinyalatosinyalau.]]
En [[matematicas]], a '''derivataderivada''' (u '''derivadaderivata''') d'una [[Función matematica|función d'una variable real]] mesura l'amplaria d'a valor d'a función (valor d'eixida) en relación con un chicot cambio d'o suyo argumento (valor de dentrada). O calculo de derivatasderivadas constituye una aina alazetal d'o [[Analís matematica|calculo infinitesimal]]. Por exemplo, a derivataderivada d'a posición d'un obchecto en movimiento en relación con o tiempo ye a vitesa (instantania) de l'obchecto.
 
A derivataderivada d'una función d'una unica variable en una valor de dentrada trigatatrigada, quan ista bi ye, ye a [[pendient (matematicas)|pendient]] d'a [[tanchent (cheometría)|tanchent]] ta la [[grafica d'una función]] en ixe punto. A tanchent ye a millor [[aproximación lineal]] d'a función amán d'ixa valor de dentrada. Por ista razón, se gosa describir a derivataderivada como "a taxa de cambio instantanio", a razón d'o cambio instantanio en a variable dependient en relación con o d'a variable independient.
 
As derivatasderivadas se pueden cheneralizar ta funcions d'a-saber-las variables reals. En ista cheneralización, a derivataderivada se reinterpreta como una [[aplicación lineal|transformación lineal]] que a suya grafica ye (dimpuesas d'una translación apropiataapropiada) a millor aproximación lineal ta la grafica d'a función orichinal. A [[Matriz e determinant chacobians|matriz chacobiana]] ye a [[matriz (matematicas)|matriz]] que representa ista [[aplicación lineal|transformación lineal]] en o respective a la base datadada por a esleción d'as variables independient e dependient. Ta una función real d'a-saber-las variables, a matriz chacobiana se reduz enta o [[gradient|vector gradient]].
 
O proceso de trobar una derivataderivada se denomina '''diferenciación'''. O proceso contrario se diz [[primitiva|antidiferenciación]]. O [[teorema alazetal de calculo]] relaciona l'antidiferenciación con a [[integración]]. Tant a diferenciación como a integración constituyen as dos operacions alazetals en o calculo d'una unica variable.
 
[[Categoría:Matematicas]]