Diferencia entre revisiones de «Rabanyo»

Contenido eliminado Contenido añadido
ref
AraBot (descutir | contrebucions)
m →‎top: clean up, replaced: en a Ribagorza → en Ribagorza using AWB
Linia 1:
[[Imachen:PECORE-SHEEPS-CORDEIROS-01.JPG|thumb|right|250px|Un rabanyo de [[Ovis orientalis aries|uellas]].]]
Un '''rabanyo'''<ref name=VIELLOSOB>{{es}} [[Chabier Tomás Arias]]: ''[[El aragonés del Biello Sobrarbe]]''. [[Instituto de Estudios Altoaragoneses]] ([[1999]]), p 250, p 288.</ref><ref> {{an}} [[Silbia Garcés Lardiés]],[[Francho Rodés Orquín]]:''Un borguil de parolas.Bocabulario dialeutal escolar'', [[Gubierno d'Aragón]], [[2006]], ISBN 84-689-7358-0, p.44 </ref><ref> {{es}} [[Ana Leiva Vicén]]:''Léxico aragonés de Antillón (Huesca). Análisis lingüístico (II)''. [[Alazet: Revista de filología]] Nº 16, [[2004]], pp. 67-174, ISSN 0214-7602</ref> ye una agrupación social d'[[animal]]s d'una mesma [[especie]], ya sían [[Domesticación|domesticos]] u salvaches. De regular, se fa servir o termin ta referir-se a las agrupacions de [[Mammalia|mamiferos]], especialment d'[[Ungulata|ungulaus]] [[Herbivorismo|herbivoros]], que son os que más tendencia natural tienen a agrupar-se asinas.
 
En qualques especies domesticas, o comportamiento d'agrupación en rabanyos, que fa parte natural d'a suya conducta, se potencia por man de l'hombre ta facilitar o treballo u a conducción d'os animals como [[ganau]], especialment por l'acción d'os [[pastor]]s y os [[can de chira|cans de chirar]] que os acompanyan.
 
Anque a parola prencipal en a mayor parte d'a cheografía [[Alto Aragón|altoaragonesa]] ye «rabanyo», existe en aragonés a parola '''ramada'''<ref name="SAROIHANDY">{{es}} [[Jean-Joseph Saroïhandy|SAROÏHANDY, Jean-Joseph]], ''Misión lingüística en el Alto Aragón'' (compilación de materials ineditos dende 1906); Xordica Editorial. Zaragoza, [[2005]]. <small>ISBN 84-96457-06-0</small></ref><ref name="ARNALPURROY">{{es}} [[María Luisa Arnal Purroy|ARNAL PURROY, Mª Luisa]], ''Diccionario del habla de la Baja Ribagorza Occidental -Huesca-''; Gara d'Edizions. Zaragoza, [[2003]]. <small>ISBN 84-8094-052-2</small></ref>, propia de a [[Ribagorza]], y que apareix tamién espontaniament en a vicina comarca de o Sobrarbe<ref name="SAROIHANDY"/> (a on que coexiste con a más habitual rabanyo). En l'actualidat tamién en a Ribagorza s'emplega a sobén o termino rabanyo<ref name="ARNALPURROY"/>, en estando cada vegada menos freqüent sentir dir ramada, por o que si se contimpara con l'elevado uso que teneba a finals d'o [[sieglo XIX]] (conoixiu por as indagacions de [[Jean-Joseph Saroïhandy|Saroïhandy]]) se puede dicir que en o pasau teneba más uso.
 
A parola rabanyo se fa servir, tamién, en sentiu [[Metafora|metaforico]], ta describir una gran cantidat d'una mesma cosa: «''O crío mío tiene un rabanyo (de) chuguetes''», «''Tiene un rabanyo' tierras que pa' qué''», «''M'ha costau un rabanyo' diners''», etc.