Diferencia entre revisiones de «Estau Independient de Croacia»

Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m →‎Bibliografía: re-categorisation per CFD
Sin resumen de edición
Linia 4:
|nombre_común = Estau Independient de Croacia
|forma_de_gubierno = [[Monarquía]]
|status = GubiernoGobierno titere de l'[[Alemanya Nazi]]
|era =
|anyo_inicio = 1941
Linia 50:
|notas =
}}
O '''Estau Independient de Croacia''' (''Nezavisna Država Hrvatska'' en [[idioma crovate|crovate]], a sobén abreviau como NDH) estió un estau aligau de l'[[eixe (Segunda Guerra Mundial)|eixe]] creyatocreyau dimpués que en [[1941]] [[Italia]], [[Alemanya]] y [[Hongría]] invadisen [[Yugoslavia]] y permitisen que os [[ustaixa]]s (ultranacionalistas [[crovates]]) formasen un gubiernogobierno. O gubiernogobierno ustaixa tenió o refirme d'a [[Ilesia Catolica]] local, y en especial de sectors [[Franciscans]]<ref name=BALCANESMODERNOS>{{es}} [[Francesc Bonamusa]]: ''Pueblos y naciones en los Balcanes. Siglos XIX y XX''. Akal 2010, p 144-145.</ref>. A presonalidat principal d'o rechimen ustaixa estió o [[Ante Pavelić]] (o ''[[poglavnik]]''). O gubiernogobierno ustaixa excluyó a la minoría [[serbiosserbos|serbiaserba]] y prebó de fer-la desapareixer.
 
Entre os principals cargos ustaixas bi heba una buena representación de [[crovates de Bosnia-Herzegovina]], encomenzando por o mesmo ''poglavik'', y esto lis permitiba tener buenas relacions con os [[bosniacos]] musulmans, beluns d'os quals encara se consideraban crovates y s'unioron a los ustaixas.
Linia 57:
 
== Formación ==
A principiosprimers de 1941 [[Hitler]] ordenó a Yugoslavia que s'adhibise a lo [[Pacto Tripartito]], pensando en atacar Grecia. O rechent Pavlo aceptó, pero os nacionalistas [[serbiosserbos]] se rebeloron o [[27 de marzo]], dimpués Pero II ye proclamatoproclamau rei, pero o [[6 d'abril]] de 1941 os exercitos hongaros, alemans y italians invadioron Yugoslavia, que se rindió o día 17. Yugoslavia fue dividitadividida en zonas, y se creyó un estau satelite crovate gubernatogobernau por os [[ustaixas]] ixamplatoixamplau con [[Bosnia-Herzegovina]] y [[Sirmia]], pero que ha habiu de ceder territorios a Hongría y Italia, (zonas de [[Dalmacia]]).
 
Encara que en a denominación oficial d'o estau figurás a parolapalabra '' '' ("independient"), en realidat as tropas alemanas ocupaban o nordeste y as tropas italianas o sudueste. O feito que os ustaixas hesen habiu de permitir que Italia s'anexionás Dalmacia fació que muitos nacionalistas crovates no refirmasen a los ustaixas<ref name=SEGUNDAGUERRAYUG>{{en}} Jozo Tomasevich: ''War and Revolution in Yugoslavia, 1941-1945''. Stanford University Press, 2001.</ref>.
 
== Persecución d'as minorías ==
Os ustaixas emprendioron o exterminio de [[serbiosserbos de Croacia]] y de [[serbiosserbos de Bosnia-Herzegovina|Bosnia]]. Muitos serbiosserbos fuoron ninviatosninviaus a lo [[Campo de Concentración de Jasenovac]]. Con menos meyos que os alemans pa fer [[mortalera (delito)|mortaleras]], as trazas d'os ustaixas impresionoron a los mesmos nazis alemans.
 
Tamién colabororon en a persecución nacional-socialista d'os [[chudeus]] (en [[Ragusa (Croacia)|Ragusa]] y [[Sarajevo]] i heba [[sefardís]]), que en part fuoron ninviaus a campos de concentración nazis fuera de Croacia. Os ustaixas tamién persiguioron a los chitans.
 
== Guerra civil ==
A [[Segunda Guerra Mundial]] se viviba en o Estau Independient de Croacia como una autentica guerra civil. Os ustaixas yeran en guerra contra os dos movimientos de resistencia a los nazis: a resistencia comunista representada por os [[partisans (Yugoslavia)|partisans]] y a resistencia monarquica serbiaserbisca representada por os ''[[chetniks]]''.
 
Mientres os ustaixas prebaban d'exterminar a los serbiosserbos, os guerrillers monarquicos serbiosserbos (''[[chetniks]]'') exterminaban a los musulmans [[bosnians musulmans|bosniacos]] en as zonas que controlaban<ref name=FILLOSDEZEUZ>{{es}} [[Felipe Fernández-Armesto]]: ''Los hijos de Zeus. Pueblos, etnias y culturas de Europa''. 1996 Grijalbo. p 307</ref>. Os bosniacos luitaban contra os serbiosserbos pa vengar-sen<ref name=ATLASBALCANIQUE>{{fr}} Dennis P.Hupchick, Harold E.Cox: ''Les Balkans. Atlas historique''. Ed Economica, 2008, p 96.</ref>.
 
Yugoslavos de totas as nacionalidatz, [[crovates]] tamién s'aplegoron en a formación d'un exercito partisán que defendeba una Yugoslavia plural y que tienen un caudiello crovate, [[Josip Broz Tito]]. A principiosprimers de l'anyo [[1942]] os partisans fuoron forachitaus de Serbia y plegoron dica [[Bihać]], a on organizoron un exercito<ref name=ATLASPUEBLOSEU>{{es}} [[André Sellier]], [[Jean Sellier]]: ''Atlas de los pueblos de Europa Central''. Acento editorial, p 158.</ref>. Os combates entre ustaixas y partisans continoron en tot l'anyo [[1942]] en [[Bosnia]], a on yeran bien establitosestablius. A [[Batalla de Kupres (1942)|Batalla de Kupres]] estió una victoria significativa pa os [[ustaixas]]. En noviembre de [[1942]] os partisans creyoron o ''Antifasisticko Vijece Narodnog Oslobodjenja'' ("Consello Antifascista de Liberación Nacional"), y controlaban una buena part de Bosnia, Croacia y a costa dalmata<ref name=CONFLICTOSYUGOSLAVOS>{{es}} [[Carlos Taibo]], [[José Carlos Lechado]] ''Los conflictos yugoslavos: una introducción''. Editorial Fundamentos 1993. p 18</ref>.
 
Os partisans fuoron refusaus por una contraofensiva alemanya. Entre o [[20 de chinero]] de [[1943]] y abril de [[1943]] se produció a [[Operación Weiss]] contra os partisans de Tito con a participación d'os ''chetniks'' como aliatosaliaus de l'exercito italián (y indreitament de l'exercito alemán). Os partisans optoron por dirichir os suyos ataques enta o sud derrotando a los italians en [[Prozor]], y ir movendo-se enta l'este, derrotando a los chetniks en a [[Batalla d'o río Neretva]] cerca de [[Jablanica]], o que lis permitió de refuchiar-se en [[Montenegro]].
 
En [[1943]] muitos italians cambioron de bando ([[capitulación italiana]]) y esto permitió a los partisans de tornar a abanzar en liberar a costa dalmata en octubre-noviembre de [[1944]]. Os ustaixas seguiban resistindo encara dimpués d'a rendición d'Alemanya, fendo-lo o [[15 de mayo]] de 1945 en [[Eslovenia]]. [[Ante Pavelić]] recibió asilo diplomatico en a Espanya [[dictadura franquista|franquista]].