Diferencia entre revisiones de «Semana»
Contenido eliminado Contenido añadido
participios, replaced: Estatos Unitos → Estaus Unius, Reino Unito → Reino Uniu |
|||
Linia 27:
* As antigas [[Babilonia|civilicacions babilonicas]] ya feban servir a semana de siet días. Cada día yera adedicau ta un [[dios]] diferent, que yera asociau a cadagún d'os siet cuerpos celestes visibles a uello: o [[Sol]], a [[Luna]] y cinco planetas: [[Mercurio (planeta)|Mercurio]], [[Venus (planeta)|Venus]], [[Marte (planeta)|Marte]], [[Chupiter (planeta)|Chupiter]] y [[Saturno (planeta)|Saturno]].
* A civilización indiana conoixeba o concepto d'a semana de siet días con diversas referencias a la [[Ramayana]], un libro sagrau escrito en [[sanscrito]] arredol d'o [[300 aC]], en que se fa mención de ''Bhanu''-vaar que significa domingo, ''Soma''-vaar que significa lunes... y asinas asinas.
* As primeras pachinas d'a [[Bíblia]] explican que [[Dios]] creyó o mundo en seis días, y se descansó o seteno.
* Atras teorías sostienen que o periodo fixo de siet días ye debiu a la quarta parte d'o mes [[luna]]r de 28 días.
=== Nombre d'os días d'a semana ===
Os antigos [[hebreus]] simplament numeraban os días d'a semana, fueras d'o seteno, o [[sabat]] (''shabbat''), que yera o día de descanso.
En [[Idioma arabe|arabe]] tamién se numeran os días, y igualment, o seteno ye o sabat (''asSabt''). O seiseno día se diz hue ''al-Jum'ah'', o día d'a reunión (''jum''), que ye quan os musulmans rezan en a mezquita (''jâmi'').
Línea 43 ⟶ 40:
Mientres as luengas mediterranias orientals reflectaban variacions d'a numeración d'os días d'a semana, as luengas d'Europa Occidental (fueras d'o portugués) reflectan nombres basaus en os nombres d'os planetas visibles a uello, que corresponden a nombres de dioses. D'acuerdo con a ''[[interpretatio romana]]'' os dioses romans tienen equivalents en os dioses d'a mitolochía griega, que tamién teneban equivalents en dioses d'atras mitolochías como as d'Echipto, Babilonia u Sumeria.
Os nombres d'os días d'a semana en latín se construiban por [[palabras composadas en latín|composición]] con un [[chenitivo]] determinant y un substantivo determinau por este chenitivo, manimenos bi heba variación en l'orden (''dies-lunae'' y ''lunae-dies''), y a la fin se produció elipsis de ''dies'' en todas as luengas romances de fueras d'o [[días d'a semana en catalán|catalán]], [[días d'a semana en occitán|occitán]] y [[dias d'a semana en francés|francés]].<ref name=GRAMATICAHISTORICAPROVENZAL>{{es}} [[José Ramón Fernández González|Fernández González, J.R.]]: ''Gramática histórica provenzal''. [[Universidat d'Oviedo]], 1985. pp 107-109, p 80.</ref>
En [[idioma aragonés|aragonés]] o nombre d'os días d'a semana tiene o mesmo orichen que en as atras luengas romances, i habendo una relación con os nombres d'os astros y una [[elipsi en aragonés|elipsi]] d'o component ''dies''. Asinas, ''lunes''/''luns'' vien de ''dies lunis'' (día d'a [[luna]]), martes de ''dies martis'' (día de [[marte (planeta)|marte]])... ecetra. Respective a o sabado, iste nombre promana d'a fiesta hebrea d'o ''[[shabbat]]'' (día d'o [[sabat]]), y o domingo d'a parola latina ''domus'' u ''domine'' (día d'o sinyor).
En o caso d'a [[idioma anglés|luenga anglesa]], como en as atras [[luengas chermanicas]], os nombres d'os días d'a semana tienen bella semellanza con l'orichen latín: O primer, segundo y seteno días tienen o mesmo orichen: ''Sunday'', ''Monday'' i ''Saturday'' (Sol, Luna y Saturno respectivament). O seiseno día, ''Friday'', pareix relacionar-se con [[Freya]], una diosa chermanica de l'amor que se podría corresponder con Venus. O cinqueno día, ''Thursday'', promana de [[Thor]], o dios d'o truen en a mitolochía escandinava, que tien o mesmo significau que Chupiter en a mitolochía latina. O tercer día, ''Tuesday'', promana de [[Tiw]], un dios d'a lei u d'a guerra, que podría tener o suyo omologo en Marte. O quarto día, ''Wednesday'', provién de *[[Wōdanaz]]-[[Odín]], o principal dios d'a mitolochía chermanica, on ye incluita a mitolochia escandinava. A correspondencia en iste caso no ye tan platera, encara que Odín, como dios d'a sabiduría podría prener o papel de Mercurio en o caso de l'aprendizache y o conoiximiento esoterico.
== Comencipio d'a semana ==
O estándard [[ISO 8601]] identifica o lunes como o primer día d'a semana. En quasi totz os países d'o mundo a semana prencipia o lunes, mientres que en [[Portugal]], [[Brasil]] y en belatros países anglosaxons (como os [[
A Biblia chodiga establiba o domingo como o día siguient d'o ''Sabbath'' de descanso, u siga, como o primer día d'a semana. En [[Israel]], o estau actual d'os [[chodigos]], se practica o descanso laboral o sabado, en os países de tradición [[cristianismo|cristiana]], o domingo, y en os países [[Islam|musulmans]], o viernes.
| |||