Diferencia entre revisiones de «Pellizo»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
AraBot (descutir | contrebucions)
m clean up, replaced: exemplo → eixemplo (2) using AWB
Linia 2:
Un '''pellizo''' (d'o [[Idioma latín|latín]] <*''PELLICIU'', «relativo a la [[piel]]» u «feito de piel») ye a [[piel]] d'un [[animal]], cheneralment un [[Mammalia|mamifero]], extraida de forma mas u menos entera. Reciben iste nombre tanto as piezas de piel d'animals [[domesticación|domesticos]] como salvaches.
 
Os pellizos son una important [[materia prima]] ta la confección de [[cuero]] y atros derivaus de piel. Pueden curtir-se, pelar-se (sacando-le o [[pelo]]) ta transformar-se en [[piel (material)|piel]], u simplament secar-se ta confeccionar con ellas a'l natural qualques prendas, como por exemploeixemplo determinaus [[abrigo]]s. L'acción de quitar o pellizo d'o cuerpo d'un animal se diz «espellizar» u «espelletar».
 
== Importancia historica ==
 
En [[Espanya]], y en especial en zonas montanyesas con abundancia de [[selva]]s, como l'[[Alto Aragón]], os pellizos d'animals salvaches que se capturaba con trampas u por [[cazata|cazada]] suposaban una fuent d'ingresos extra ta os habitants de muitas [[aldeya]]s y [[lugar]]s, pus se podeban vender a uns comerciants especializaus, os [[pelletería|pellicers]] u pellizoners, que dica meyaus d'o [[sieglo XX]] soleban viachar por os lugars y les ne pagaban en efectivo. Bells exemploseixemplos d'as especies que mas a sobén se cazaba ta iste manister, y as que millor se pagaba por lo finos que yeran os pellizos, son as [[fuina]]s, as [[rabosa]]s u os [[taixudo]]s.
 
A importancia d'iste comercio fue cabal en epocas de crisi, pus yera una d'as pocas vías de dentrada de [[diners]] en efectivo que teneban as familias, sobre tot en zonas caracterizadas por un fuerte caracter [[autarquía|autarquico]] como lo [[Pireneu]], a on que dica bien dentrau o sieglo viello as transaccions comercials se soleban satisfer como en una [[economía de trueque]] y a presencia de a [[divisa]] yera muito mas testimonial que en l'actualidat.
 
Iste tipo de transaccions se siguión desarrollando de forma legal dica os [[anyos 1970]], quan apareixión [[lei]]s succesivas de protección d'as salvachinas que contribuyón, en chunto con a despoblación d'os lugars d'a montanya, a'l declive d'o negocio. Manimenos, dica meyaus d'os [[anyos 1990]] no yera raro que bells habitants d'aldeyas poco pobladas seguisen con ista forma de comercio en a clandestinidat, como complemento d'atras actividatz economicas que yeran a suya forma de vida, anque ya lievando personalment o resultau d'as suyas capturas dica bells establimientos en poblacions mas importants como as cabeceras d'as vals u as diferents [[Capital (politica)|capitals]] [[comarca|comarcals]]ls.
 
O perfeccionamiento legal y l'endurimiento d'as penas por capturar animals protechius y comerciar con ells ha contribuiu a que garra comercio s'arriesgue a traficar iste tipo de productos, y con ello ha conduciu a la práctica desaparición d'o [[caza furtiva|furtivismo]] en l'Alto Aragón. Manimenos, o debate i contina estando present, pus no deixa d'estar una actividat economica que s'ha desarrollau muitos sieglos y que mayoritariament se basaba en tecnicas de caza sostenibles, sin que i hese cazataires profesionals documentaus en a rechión, por o que en desapareixer en un entorno tradicionalment humanizau podrían tener conseqüencias difícils de preveyer en as poblacions d'as antigas presas.