Diferencia entre revisiones de «José de Palafox y Melci»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
AraBot (descutir | contrebucions)
m →‎top: clean up, replaced: o exercito → l'exercito
Linia 19:
'''José Rebolledo de Palafox y Melci''', [[ducato de Zaragoza|duque de Zaragoza]], ([[Zaragoza]], [[1775]]<ref>{{es}} [http://www.enciclopedia-aragonesa.com/voz.asp?voz_id=9794 Palafox y Melci, José Rebolledo de, duque de Zaragoza] en ''enciclopedia-aragonesa.com''.</ref><ref>{{fr}} [https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb162286052 Palafox y Melci, José de (1775-1847)] en Bibliothèque nationale de France.</ref> - [[Madrit]], [[15 de febrero]] de [[1847]]) estió un melitar [[Aragón|aragonés]].
 
De familia noble, fue educato en a cort espanyola. Perteneixió a lo cuerpo de ''Reals Guardias de Corps'' dende [[1792]]. Quan esclató a [[Guerra d'o Francés]] en [[1808]], Palafox ya yera brigadier y acompanyó a [[Ferrando VII d'Espanya|Ferrando VII]] ta [[Bayona]]. Dimpués de intentar sin exito de preparar chunto con atros a fuyita de Ferrando VII, fuó ta [[Espanya]] y dimpués d'un curto periodo de retiro, se situó a la capeza d'a resistencia [[Aragón|aragonesa]]. O [[25 de mayo]] de [[1808]] fue proclamato por o pueblo como gubernador de [[Zaragoza]] y capitán cheneral d'[[Aragón]].
 
Encara que no bi heba muitos [[diner]]s y tropas regulars, no perdió tiempo y declaró a [[guerra]] a [[Francia]], que ya heba envadito los territorios vecins de [[Catalunya]] y [[Navarra]]. No habió que asperar muito a l'ataque d'as tropas francesas, prencipiando asinas os [[Setios de Zaragoza]].
Linia 25:
Como [[Zaragoza]] yera una [[ciudatz d'Aragón|ciudat]] fortificata as suyas esfensas yeran pocas y antigas, y amás bi heba poca [[munición]]. As esfensas resistioron, pero poco tiempo. Manimenos, estió dende l'inte quan prencipió a resistencia d'a ciudat. Una semana de luitas en as carreras fació que as tropas [[Francia|francesas]] prenesen meya ciudat, pero lo chirmán de Palafox consiguió aforzar a suya dentrata en a ciudat con 3000 hombres. Alentatos por as clamatas de Palafox y os liders d'o pueblo, os habitants decidioron resitir metro a metro a la presa d'os vicos que encara teneban en o suyo poder. A ideya yera retirar-se a lo vico d'o [[Rabal (Zaragoza)|Rabal]], a l'atro canto de l'[[Ebro]], si yera menester, destruindo lo puent en caso estremo. A luita, que continó nueu días mas, remató con a retirata d'as tropas francesas o [[14 d'agosto]], dimpués d'un [[setio]] que heba durato 61 días en total.
 
Palafox miró d'aproveitar la situación y realizó una chicota campanya a campo ubierto. Pero quan o l'exercito d'o mesmo [[Napolión Bonaparte|Napolión]] dentró en [[Espanya]] y prencipió a ganar [[batalla]]s, Palafox habió de retirar-se ta [[Zaragoza]].
 
En [[Zaragoza]] s'enfrentó a un segundo setio encara mas heroico que o primer. O setio remató dimpués de tres meses con a cayita de Zaragoza en mans [[Francia|francesas]]. A ciudat cayó nomás quan s'aturó a resistencia, ya que yera en ruinas y a luita y as [[malautía]]s heban redueito a menos d'a metat a la población. A capitulación se realizó con a oposición de Palafox, que yera malauto.
 
Dimpués d'o setió le s'engarcholó en Francia, en [[Vincennes]], y no podió tornar ta [[Espanya]] dica [[aviento]] de [[1813]], quan se sinyó lo [[tractato de Valençay]]. En [[chunio]] de [[1814]] fue restaurato en as suyas funcions como capitán cheneral d'[[Aragón]], pero se retiró poco dimpués y dixo de participar en a vida publica.
 
De [[1820]] a [[1823]] [[Ferrando VII d'Espanya|Fernando VII]] le nombró comandant d'a [[Guardia Reyal]], pero mas tardi le quitó totas as suyas honors y cargos por simpatías que teneba con os [[liberalismo|liberals]]. Palafox se mantenió retirato muitos anyos.