Diferencia entre revisiones de «Al-Andalus»

Contenido eliminado Contenido añadido
Dexbot (descutir | contrebucions)
m Removing Link FA template (handled by wikidata)
AraBot (descutir | contrebucions)
m clean up, replaced: o exercito → l'exercito
Linia 1:
[[Imachen:Coras del Emirato de Córdoba.png|300px|thumb|O [[Emirato de Cordoba]] con as suyas ''coras'', una etapa inicial de l'Al-Andalus quan encara yera prou estenillato por o norte]]
'''Al-Andalus''' ye como se diz en [[idioma arabe|arabe]] a [[Peninsula Iberica]] y part d'Occitania. ''Al Andalus'' ye tamién a denominación que dan os historiadors a lo territorio d'a Peninsula Iberica sozmeso a los musulmans en a [[Edat Meya]]. A [[Peninsula Iberica]], (y efimerament [[Septimania]]) encomenzó a estar baixo poder d'una clase dirichent melitar de relichión musulmana dende l'anyo [[711]], quan vencioron a lo l'exercito de lo [[Reino Visigodo de Toledo]], prolongando-se o dominio musulmán bells sieglos, sobre tot en as arias centrals, orientals y meridionals. O proceso de [[reconquiesta espanyola|reconquiesta]] cristiana iba fendo menor a extensión d'os estatos musulmans de l'Al Andalus, y se iban restrinchindo cada vegata més a lo sureste. O zaguer estato islamico en desapareixer en a Peninsula Iberica estió o [[Reino Nazarí de Granada]], en [[1492]].
 
== Toponimia ==
Linia 14:
Enantes d'a invasión musulmana a mayor part d'a población yera d'orichen [[Hispania romana|hispanorromán]] y en principio cristians catolicos en a suya mayoría. Bi heba una minoría dirichent [[visigodos|visigoda]], una minoría chodiga y poblacions poco romanizatas en o norte, belunas lingüisticament no romanizatas como os [[vascons]]. Dimpués d'a invasión musulmana población autoctona recibió a denominación d'[[andalusís]] y se distinguiba entre andalusís cristians ([[mozarabes]]) y andalusís convertitos a lo Islam ([[muladís]]). En os primers sieglos conservaban a luenga romanica propia ([[idioma mozarabe|parlas mozarabes]]).
 
A primera invasión musulmana trayó bells mils de [[berbers en Al-Andalus|berbers]] y una menor cantidat d'[[arabes]]. Se calcula que os arabes yeran uns 50.000, acompanyatos por més d'o doble de [[berbers]], que sozmetioron a una población de talment menos de 3 millons d'habitants,<ref>[[Miguel A Ladero Quesada]] HISTORIA UNIVERSAL, EDAD MEDIA. Vicens Vives</ref> en un d'os minimos demograficos d'a historia. Manimenos os arabes yeran os que teneban más poder politico y s'establioron en as millors tierras: Cuenca d'o Guadalquivir, [[Levant]] y part d'a ribera d'[[Ebro]]. Os berbers s'establioron en a [[Meseta Central]] y en zonas montanyosas de tota a Peninsula.
 
Os diferents procesos historicos trayoron sobre tot nuevas poblacions melitars berbers, pero tamién [[sirians (pueblo preislamico)|sirians]] y chodigos forans d'orichen oriental. Tamién yeran presents esclavos d'orichen centroeuropeu, esteuropeu y d'o norte d'Espanya, que en conchunto los historiadors los denominan eslavons, pero que no necesariament son d'orichen [[pueblos eslavos|eslavo]].
 
Dende o periodo d'o Emirato s'aceleró o proceso d'[[arabización]] y os [[sirians (pueblo preislamico)|sirians]], os [[berbers en Al-Andalus|berbers]] y os [[muladís]] esdevinioron [[arabes andalusís]]. Si en os primers tiempos d'a ocupación musulmana os cristians autoctonos mozarabes diferenciaban clarament entre os berbers, a qui diciban ''moros'', ''mauros'', ''mouros'', y os arabes, a qui diciban de trazas equivalents a l'aragonés ''[[caldeus]]'' u ''[[sarracins]]'', con o tiempo a parabra ''moro'' esdevinió [[archilexema]] y denominación común pa totz os musulmans, mesmo pa os musulmans de qualsiquier part d'o mundo.
 
O proceso d'[[arabización]] estió lento, y a penar d'a igualación que introduciba entre os creyents o principio relichioso de comunidat u ''umma'', arabes, berbers, sirians, eslavons y muladís no deixoron de distinguir-sen entre ellos en o primer periodo de reinos taifas, y a diversidat etnica estió un d'os factors principals de que o Califato s'esminglanás en reinos taifas.