Diferencia entre revisiones de «Laniakea»

Contenido eliminado Contenido añadido
Pachina creyada con 'thumb|Mapa d'as galaxias d'o nuestro [[universo vecino. Laniakea ye a parti adintro d'o cerclo. A flecha que indica en ruso "Вы здесь…'
 
Linia 1:
[[Imachen:Lianeka.png|thumb|Mapa d'as galaxias d'o nuestro [[universo]] vecino. Laniakea ye a parti adintro d'o [[cerclo]]. A flecha que indica en [[ruso]] "Вы здесь" ("vusatros bi sotz") apunta enta la [[Carrera de Sant Chaime]].]]
O '''Superencalcunyo Laniakea''' (d'o [[hawaiano]] ''Lani'' e ''Akea'', "cielo immenso"; tamién dito nomás '''Laniakea''' u '''Superencalcunyo Local''') ye un [[superencalcunyo|superencalcunyo de galaxias]] a on se troba o [[Superencalcunyo de Virgo]], que contién o [[Grupo Local]] con a [[Carrera de Sant Chaime]] e, doncas, o [[Sistema Solar]] con a [[Tierra]]. A la suya vegada, o Superencalcunyo Laniakea se troba adintro d'a estructura con forma de berra clamata [[Complexo de Superencalcunyos Piscis-Cetus]], que ye una d'as estructuras mas grandes conoixitas de l'universo. Laniakea estió localizata en setiembre de 2014, quan un grupo d'astronomos como [[R. Brent Tully]] d'a [[Universidat de Hawaii en Manoa]] e [[Hélène Courtois]] d'a [[Universidat de León d'o Roine]] publicoron un estudio sobre un nuevo metodo ta la definición d'os superencalcunyos seguntes as [[velocidat radial|velocidatz relativas]] d'as [[galaxia]]s. A nueva definición de superencalcunyo local achiquioron allora o que se definiba como superencalcunyo local, o [[Superencalcunyo de Virgo]], a un mero apendiz.<ref name="Newly">[https://www.sciencedaily.com/releases/2014/09/140903133319.htm ''Newly identified galactic supercluster is home to the Milky Way''] (en anglés), en ''National Radio Astronomy Observatory'', ScienceDaily, o 3 de setiembre de 2014.</ref><ref name="Elizabeth">Elizabeth Gibney, [https://www.nature.com/news/earth-s-new-address-solar-system-milky-way-laniakea-1.15819 ''Earth's new address: 'Solar System, Milky Way, Laniakea''], Nature, o 3 de setiembre de 2014, DOI:10.1038/nature.2014.15819.</ref><ref name="Irene"> Irene Klotz, [''New map shows Milky Way lives in Laniakea galaxy complex''], en ''Reuters'', ScienceDaily, o 3 de setiembre de 2014 (archivato de l'url orichinal o 13 de setiembre de 2014).</ref><ref>Douglas Quenqua, [https://www.nytimes.com/2014/09/09/science/space/astronomers-give-name-to-network-of-galaxies.html ''Astronomers Give Name to Network of Galaxies''], en o ''New York Times'', o 3 de setiembre de 2014. URL consultato lo 4 de setiembre de 2014.</ref>
 
==Caracteristica==
O [[superencalcunyo]] Laniakea incluye un centenar de mils de galaxias, distribuitas a o largo de 160 megaparsecs (520 millons d'anyos luz). Ha una masa de bells 10<sup>1</sup> masas solars: cient mil vegadas mayor que a d'a [[Carrera de Sant Chaime]] e semblant a la d'o [[Superencalcunyo de l'Horologium]]. Laniakea se divide en quatre partis, anteriorment conoixitas como superencalcunyos deseparatos:
* [[Superencalcunyo de Virgo]], a parti a on s'ubica a [[Carrera de Sant Chaime]].
* [[Superencalcunyo d'Hidra-Centauro]], composato por:
** [[Gran Atractor]], o centro gravitacional de Laniakea, amán de l'[[Encalcunyo de Norma]];
** [[Muro d'Antlia]], conoixito como [[Superencalcunyo d'Hidra-Centauro|Superencalcunyo d'Hidra]];
** [[Superencalcunyo d'Hidra-Centauro|Superencalcunyo de Centauro]].
* [[Superencalcunyo de Pavo-Indus]]
* [[Muro de Fornax]], que incluye l'[[Encalcunyo de Fornax]] (Abel S373), l'[[Encalcunyo de Dorado]], l'[[Encalcunyo d'Eridanus]] e o [[Grupo d'Eridanus]] (u Boira d'Eridanus).
 
Os encalcunyos de galaxias compresos en Laniakea son l'[[Encalcunyo de Virgo]], l'[[Encalcunyo d'Hidra]], l'[[Encalcunyo de Centauro]], [[Abell 3565]], [[Abell 3574]], [[Abell 3521]], l'[[Encalcunyo de Fornax]], l'[[Encalcunyo d'Eridanus]] e l'[[Encalcunyo de Norma]]. Tot o superencalcunyo cuenta con alto u baixo entre 300 u 500 encalcunyos e grupos de galaxias. O numero real manimenos poderba estar mayor: qualcuns d'istos encalcunyos, esnavesando a [[zona d'evitamiento]], se fan practicament imperceptibles.
 
Os encalcunyos son entre as estructuras mas grans de l'universo, que en ye difícil definir os cabos, especialment dende l'interior. L'equipe n'emplegó de radiotelescopios ta mapear os movimientos d'un gran numero de galaxias locals. O mayor numero de movimientos galacticos estará directo enta l'interior, enta o [[centro de masas]]. En o caso de Laniakea, iste punto focal gravitacional se diz o [[Gran Atractor]] e afecta a os movimientos d'o nuestro [[Grupo Local]] de galaxias (a on se troba la nuestra [[Carrera de Sant Chaime]]) e totz os atros encalcunyos e grupos de galaxias, en qualsiquier puesto d'o superencalcunyo.<ref name="Elizabeth">Elizabeth Gibney, [https://www.nature.com/news/earth-s-new-address-solar-system-milky-way-laniakea-1.15819 ''Earth's new address: 'Solar System, Milky Way, Laniakea''], Nature, o 3 de setiembre de 2014, DOI:10.1038/nature.2014.15819.</ref>
 
==Referencias e notas==
<references />
==Referencias e notas==
<references />