Diferencia entre revisiones de «Extremenyo (lingüistica)»
Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición |
|||
Linia 19:
| sil = ext
}}
O '''estremenyo''' (''estremeñu'' u ''castúo'', termin que leva a confusión) ye una [[parla (lingüistica)|parla]] que se charra en o sud de [[provincia de Salamanca|Salamanca]] y en [[Estremadura]], sobretot en o norueste. O estremenyo combina intresants caracters d'a [[astur-leyonés|luenga astur-leyonesa]],
== Arcaísmos ==
Bi ha caracters que enantes estioron
*En [[Serradilla]] se conserva una v labiodental: ''vedinu'', ''[[Brassica oleracea var. viridis|verza]]'', ''yervadina'', y tamién se puet trobar en atros lugars pero con menor vitalidat.
*En dos arias sin continuidat territorial entre a [[Sierra de Gata]] y Montehermoso y [[Malpartida de Plasencia]] se conserva a distinción entre as sibilants sonoras y xordas d'o luengache medieval, (que se representaban "s", "ss", "c", "Ç", "z") pero l'
**En a parla de [[Malpartida de Plasencia]] u “[[estremenyo chinato|chinato]]” a /s/ sonora y a /z/ plegan a lo mesmo
== Astur-leyonesismos ==
Linia 39:
Cambio d'a –d preconsonantica ta –l en grupos derivaus de -D'T-, -T'C- y atros.
*''[[Pilma|Bilma]]''.
*''Relva''.
*''Pielga'' < ''PEDICAM''.
Linia 46:
D'acuerdo con esta tendencia a terminación latina ''-ATICU'' (que en aragonés ha dau ''[[sufixo -ache|-ache]]'' y en castellán ''-atgo'' > ''[[sufixo -azgo|-azgo]]''), da ''-algo'' en astur-leyonés, lo que se conserva en estremenyo de fueras d'a redolada de [[Mérida (Estremadura)|Mérida]], a on que este sufixo se presenta como ''-ajo'' (''noviajo'').
*''Mayoralgo'': corresponde a lo castellán ''mayorazgo'' y se troba como toponimo y microtoponimo en a provincia de Badajoz: ''[[Mayoralgo]]'', ''[[Palacio del Mayoralgo]]'', ''[[Mayoralguillo]]''.<ref name=DIALECTOLOCHIAESPAÑOLA>{{es}} [[Alonso Zamora Vicente]]: ''[[Dialectología española]]''. Editorial Gredos, segunda edición, 1989, pp 116-118.</ref>
Aspiración d'a ''s'' final d'as silabas, caracter d'orichen leyonés amagau por una evolución posterior propia d'o castellán. Ye documentau que bella zona d'o portugués a dicción d'a ''s'' final yera como o [[fonema prepalatal fricativo xordo]], y se sabe que en bella zona d'o leyonés tamién se pronunciaba asinas.<ref name=LLOIDLATINESPANYOL>{{es}} [[Paul M. Lloyd]]: ''Del latín al español''. [[Editorial Gredos]], 2003, pp 554-556.</ref>
Sufixo diminutivo [[Sufixo -ín(o)|–ino]], que amuestra en a microtoponimia a repoblación astur-leyonesa, pero que no ye tan vital en a macrotoponimia como en Salamanca y Zamora a lo norte d'o río [[río Tacho|Tacho]]<ref>{{es}} [[Diego Catalán]], [[Alvaro Galmés de Fuentes]]: ''Las lenguas circunvecinas del castellano, cuestiones de dialectología hispano-románica''. [[Paraninfo]].</ref> En a toponimia se puede trobar a terminación ''ín'' con apocope sin corresponder necesariament a lo sufixo (''[[Ceclavín]]'', ''[[Garcín]]'', ''[[Alcollarín]]'', ''[[Medellín]]'' y ''[[El Golfín]]'', pero tamién ''[[Solarino]]'').<ref name=DIALECTOLOCHIAESPAÑOLA/>
Línea 59 ⟶ 61:
=== Astur-leyonesismos en as parlas comarcals y locals ===
Bi ha características astur-leyonesas en bella variant, por eixemplo:
En as [[Hurdes]] se conserva a –e final (que se puet
== Meridionalismos ==
Os caracters propios d'o [[castellán meridional]] son més
*Se conserva a h
*Como en andaluz y en castellán d'a Montanya cantabra a /j/ [[velar]] se
*Aspiración d'a ''s'' final d'as silabas, caracter d'orichen leyonés pero con una superposición d'os dos caracters anteriors, que ha impediu que o fonema prepalatal fricativo xordo d'a luenga medieval evolucione como una [[j velar castellana]].
*A “s” de final de silaba s'aspira como ye caracteristico en tot o castellán meridional.
*Confusión entre /r/ y /l/, con tendencia a la l: ''peol''' ("peyor"), ''muhel'' ("[[muller]]").
*Muita tendencia a la caita d'a /-d/ intervocalica, común con muitas variants meridionals d'o castellán e con o [[idioma valencián|valencián]]: /deo/ ("[[dido]]").
*O [[yeismo]] y o refilamiento (yeismo con o fonema /ž/: [žéno], ("pleno", ''lleno'' en castellán standard) [akežo], ("aquello") [hožo] ("[[foyo]]", ''hoyo'' en castellán) ) se troban en quasi tot [[provincia de Badajoz|Badajoz]], pero en Caceres no dominan que en o Nordeste, trobando-se en
== Literatura ==
Línea 75 ⟶ 78:
== Variedatz d'o estremenyo ==
Variants d'o estremenyo son:
* [[Estremenyo sirragatino]]: En
** [[Palra d'El Rebollal]]
* [[Estremenyo occidental]].
Línea 81 ⟶ 84:
* [[Estremenyo meridional]]: En a comarca de [[Las Villuercas]]-[[Guadalupe (Estremadura)|Guadalupe]].
* [[Fabla de Garrovillas y Serradilla]].
* [[Estremenyo chinato]],
== Referencias ==
Línea 94 ⟶ 97:
[[Categoría:Parlas con substrato astur-leyonés]]
|