[[Imachen:6115157 2de3e896 560.jpg|thumb|6115157 2de3e896 560|Cartel d'o V Congreso Universal d'Esperanto, celebrato en [[Barcelona]] (1909).]]
En [[1909]] se celebra en [[Barcelona]] o V Congreso Universal d'Esperanto, que suposó a plegata a la ciudat (y a la ciudat de Valencia, a on tamién se facioronfació bellasbella actividatzactividat) de milenta de personas venitas de muitos países, no nomás europeus, y representó o empentón prencipal d'o movimiento esperantista. Mientres a celebración s'establió a Unión Esperantista Catolica Internacional. Frederic Pujulà presidió o Congreso, estando president d'honor o rei espanyol [[Alifonso XIII d'Espanya|Alifonso XIII]], que nombró a Zamenhof Comendador[[Comandador]] d'a Orden d'Isabel a Catolica. O mesmo anyo, en [[Chest]] ([[FueyaFoya de Bunyol]]), un vecín d'o lugar, Francisco Máñez, metió o esperanto y consiguió que se i espardise. Chest se convirtió, asinas, en un d'os puestos d'o mundo con un d'os endices mas altos de población que parla u entiende o esperanto.<ref>{{es}} [http://www.lasprovincias.es/20091205/culturas/esperanto-ligvo-oficiala-20091205.html Esperanto, lingvo oficiala] Vicente Lladró, [[Las Provincias]], 5 d'aviento de 2009</ref>
En [[1910]] s'establió a [[Federación Esperantista Catalana]]. O X Congrés Universal d'Esperanto, celebrato en 1914 en París, reunió a alto u baixo 4.000 personas. Tot iste progreso se vió aturato de raso en l'anyo [[1914]] con o inicio d'a [[Primera Guerra Mundial]]. Un golpe addicional estió a defunción d'o iniciador d'o idioma en 1917.
