Diferencia entre revisiones de «Luenga valenciana»

Contenido eliminado Contenido añadido
→‎Morfolochía: Añado demostrativos y pasau simple
Sin resumen de edición
Linia 28:
}}
 
A '''luenga valenciana''' u '''valencián''' ye o nombre historico y tradicional d'o [[idioma catalán]] que se charra en a [[Comunidat Valenciana]], an ye oficial chunto a lo [[idioma castellán|castellán]]. Tamién ye o nombre que se da a ista luenga en o suyo [[Estatuto d'Autonomía]]. Ye tamién un dialecto d'o catalán charratocharrau en o [[País Valencián]] y o sud de [[Catalunya]], aplegant a las Tierras d'ode l'Ebro catalanas y a la comarca de [[Matarranya]].
 
== Fonetica ==
* Pronunciación d'a -r final, perditaperdida en [[idioma catalán|catalán]] cheneral: ''cantar'', ''ahir''.
* A ''g'', ''j'' tien una pronunciación prepalatal africata sonora, como en [[Idioma italiano|italián]], a diferencia d'o catalán central que tien una pronunciación fricativa sonora. En o valencián d'a [[Huerta Valenciana|Huerta]] s'ha enxorditoenxordiu y se pronuncia como a nuestra ''ch'', y ye conoixitoconoixiu como valencián ''[[apichat]]''.
 
== Morfolochía ==
* Morfema de primera persona singular d'a 1ª conchugación en -e: ''jo cante''.
* En as atras conchugacions no existe morfema, como en catalán medieval: ''jo sent'', ''jo dorm''.
* [[PasatoPasau imperfecto de subchuntivo]] como en [[ansotán]] y parte d'o castellán: ''jo cantara, tu cantares, ell cantara, nosaltres cantàrem, vosaltres cantàreu, ells cantaren'', en cuenta d'a forma cheneral en catalán tipo ''jo cantés'', ''tu cantessis'', etz... de o qualoqual se'n usa una variedat en o standard valencián: ''jo cantàs, tu cantasses''. A muga entre os dos sistemas ye a linia [[Les Villores]]-[[Alcalá d'Exibert]].
* Conservación d’osd'os tres graus en os demostrativos y adverbios locativos (como en [[idioma aragonés|aragonés]], [[idioma castellán|castellán]] y [[Idioma portugués|portugués]], encara que no ye un [[castellanismos en catalán|castellanismo]], por estar un caracter regular d'o [[catalán medieval]]) y emplego d’asd'as formas no reforzadas d’osd'os demostrativos de 1º y 2º grau: ''este'', ''eixe'', ''aquell''; ''açò'', ''això'', ''allò''; ''ací'', ''ahí'', ''allí'' o ''allà''.
* En o [[Valencián apichat|valencián central]] y en zonas d’od'o valencián d’[[Valencián alicantín|valencián d'Alicant]] tién vitalidat o [[Pasau perfecto simple d'indicativo|pasau perfecto simple d’indicativod'indicativo]] d’a luenga clasica: ''jo cantí'' (en [[pasau perfecto perifrastico]]: ''jo vaig cantar''), ''jo fiu'' (''jo vaig fer''), ''ells menjaren'' (''ells van menjar'').
 
== Sintaxi ==
* As combinacions de pronomespronombres de [[dativo]] y [[acusativo]] de tercera presona son inversas con respecto a o catalán cheneral, pero mantienen a forma de dativo como en catalán medieval y en [[aragonés belsetán|belsetán]].
** ''Li la'' ("le'n" en aragonés actual, ''la-hi'' en catalán actual)
** ''Li'l'' ("le'n" en aragonés actual, ''l'hi'' en catalán actual)
Linia 48:
** ''Li'ls'' ("le'n" en aragonés actual, ''els-hi'' en catalán actual)
 
== VeyerSe veiga tamién ==
* [[Reyal Academia de Cultura Valenciana]].
 
== Vinclos externos ==