Diferencia entre revisiones de «Idioma serbocroata»

Contenido eliminado Contenido añadido
Dexbot (descutir | contrebucions)
m Removing Link FA template (handled by wikidata)
Sin resumen de edición
Linia 1:
{{Luenga indoeuropeya|nombre=SerbocrovateSerbo-crovate|nombreautoctono=Cрпскохрватски (Srpskohrvatski)
|altrasdenominazions = Grupo: serbio, croatacrovate, montenegrín, bosniobosniaco.
|Imachen = [[Imachen:Serbo croatian languages2006.png|250px]]
|descripción = [[Idioma serbio|Serbio]], [[Idioma croatacrovate|croatacrovate]], [[Idioma montenegrino|montenegrino]] u [[Idioma bosniobosniaco|bosniobosniaco]] (en [[2006]])
|estatos=[[Serbia]], [[Croacia]], [[Montenegro]] y [[Bosnia y Herzegovina|Bosnia]]
|parladors=
Linia 16:
}}
 
O '''serbocrovateserbo-crovate''' u '''serbocrovataserbo-crovata''' ye una [[luengas eslavas|luenga eslava]] charratacharrada en [[Serbia]], [[Croacia]], [[Montenegro]] y [[Bosnia y Herzegovina|Bosnia]].
 
O termin serbocrovateserbo-crovate no s'emplega guaire de traza oficial y cadagún d'os países gosa de dicir a la luenga oficialment con os nombres respectives de [[Idioma serbio|serbio]], [[Idioma crovate|crovate]], [[Idioma montenegrín|montenegrín]] u [[Idioma bosniobosniaco|bosniánbosniaco]].
 
== Variants ==
 
En o diasistema serbocrovateserbo-crovate bi ha tres dialectos, que prenen a suya denominación por como dicen "qué". O ''[[stokavskištokavski]]'' lo charran los [[serbios]], [[montenegrins]] y muitos [[crovates]] y [[bosnians musulmans]]. Como s'explicará, a finszaguers d'o sieglo XIX fue esleito como luenga standard por estar común pa totas as nacionalidatz. En o norueste de Croacia se charra o ''[[kajkavski]]'' y en o sudueste, costa y islas de Dalmacia y en Istria se charra o ''[[cakavskičakavski]]''. O standard ''stokavskištokavski'' que escriben y parlan oficialment os crovates se diferencia d'o estandard que escriben y parlan os serbios en a prenunciación d'una antiga vocal eslava (por eixemplo ''vreme'' se prenuncia en ''stokavskištokavski'' crovate ''vrijeme''). Tamién bi ha esferenciasdiferiencias lexicas como ''krup'', ''ladfca'' y ''papir'', cheosinonimos de ''hleb'', ''fioka'' y ''hartija'' (“pan”, “caixón”, “hartija” en stokavskištokavski serbio).
 
== Proceso d'estandarización ==
Os [[crovates]] escribiban con [[alfabeto latín]] en os dialectos propios [[stokaviánštokavián]] de Dalmacia y [[kajkavián]] de Croacia central (una zona que recibiba o nombre de Croacia quan as atras rechions principals, [[Dalmacia]] y [[Eslavonia]] se nombraban a part). En o sieglo XVI y XVII a parla [[stokavianaštokaviana]] de [[Dubrovnik]] tenió un progreso literario en o marco d'a [[Republica de Ragusa]].
 
Dica prencipiosprimers d'o sieglo XIX a luenga escrita en Serbia yera a man d'o [[eslavo eclesiastico]], diferiba d'a luenga charratacharrada y s'escribiba en alfabeto cirilico.
 
A prencipiosprimers d'o sieglo XIX [[Ljudevit Gaj]] prenió o treballo de normalizar a luenga d'os [[crovates]] y prenió como referencia a parla stokavianaštokaviana de Dubrovnik y no o kajkavián de Zagreb, y por os mesmos anyos [[Vuk Karadzic]] creyó a luenga escrita serbia basando-se en o dialecto stokaviánštokavián.
 
D'esta traza as dos luengas escritas converchioron en una luenga sola normalizatanormalizada, y en 1850 alcordoron de fer servir como referencia dentro d'o dialecto ''stokaviánštokavián'' a parla ''ijekavski'' d'[[Herzegovina]] oriental, zona habitatahabitada por serbios que ye entre os crovates d'Herzegovina occidental y Dalmacia y os montenegrins. Se disposó que s'escribise librement en caracters latins u cirilicos. Yera naixitonaixiu oficialment o idioma serbocrovataserbo-crovate u croataserbiocrovate-serbio, por l'alcuerdo entre os filologos serbios y crovates.
 
Os primers problemas vinioron con a introducción d'os neolochismos. Os serbios no yeran reticents a prener-los de luengas foranas pero os crovates preferiban creyar parabras nuevas con radices eslavas. Dende ixe inte a penar que i heba una luenga escrita sola, n'existiba un uso serbio y un uso crovate
 
A finszaguers d'o sieglo XX, dende a disolución de [[Yugoslavia]] en 1991, deixó d'haber-ie un organismo común ta o idioma, y prencipió asinas una diverchencia entre os dialectos seguntes cada país. Os nacionalistas bosnians-musulmans y crovates refusan hue d'aceptar que ye una misma luenga. Beluns presentan este feito como eixemplo de [[Secesionismo lingüistico]].
 
== Sistema d'escritura ==
O serbo-croatacrovate tien dos sistemas d'escritura l'[[alfabeto latino]] y l'[[alfabeto cirilico]]. O estandar croatacrovate usa nomás l'alfabeto latín y o estandar serbio n'usa os dos.
 
A escritura en os dos alfabetos ye fonetica de tot: a cada letra li corresponde un solo soniu. A correspondencia entre l'alfabeto latín y crovate, y o cirilico serbio ye total, y ye a siguient:
Linia 142:
 
== Bibliografía ==
* [[Felipe Fernández-Armesto]].: LOS''Los HIJOShijos DEde ZEUSZeus. PUEBLOSPueblos, ETNIASetnias Yy CULTURASculturas DEde EUROPAEuropa''. 1996 Grijalbo.
* [[André Sellier]], [[Jean Sellier]]: ATLAS''Atlas DEde LOSlos PUEBLOSpueblos DEde EUROPAEuropa CENTRALCentral''. Acento editorial.
 
[[Categoría:Luengas eslavas|SerbocrovataSerbo-crovata]]
[[Categoría:Idioma serbocrovata|*]]