Diferencia entre revisiones de «Somport»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Bot: Migrating 10 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q389859 (translate me) |
Sin resumen de edición |
||
Linia 12:
|tipo = carretera
}}
O '''Somport''' ye un [[puerto de montanya]] d'o [[Pireneu]] [[Aragón|aragonés]]. Tien una [[altaria]] de 1.632 [[metro]]s
Ye a muga entre [[Aragón]] y o [[Biarn]] por as vals de l'[[val de l'Aragón|Aragón]] y a d'[[val d'Aspa|Aspa]].
A mas o Somport ye l'orichen d'o [[Camín de Sant Chaime Aragonés]]. En a suya tuca existe un chicot molimento a o pelegrín y se ye foratato tanto por o tonel ferroviario d'o ''Canfranero'', como por o tonel carretero d'o Somport, que con más de 8 [[km]] de largaria y una cota de quasi 1.200 m d'altaria evita a puyada dica a [[collada]].
Amán d'o puerto se troban as [[Estación d'esquí|estacions d'esquí]] de [[Candanchú]], [[Astún]] y [[Le Somport]].
== Toponimia ==
O [[toponimia aragonesa|toponimo]] ''Somport'' proviene d'o [[latín]] ''SUMMUS PORTUS''´("o [[puerto de montanya|puerto]] mas alto" en [[Idioma aragonés|aragonés]]). Se puede pronunciar sin "-t" final y se fa servir con l'[[articlo definito en l'aragonés|articlo definiu]] (''O Sompor''), por o menos en [[aragonés ansotano|ansotán]].<ref name=BENITEZAN>{{es}} [[María Pilar Benítez]]: ''[[L'Ansotano. Estudio del habla del Valle de Ansó]]''. Gobierno d'Aragón, 2001. p 119.</ref>
== Historia ==
O puerto que hue se conoix como Somport ya estió uno d'os puestos per a on se trescruzaban os Pireneus mesmo antis de que os [[Antiga Roma|romans]]
[[Imachen:Espital de Santa Cristina.jpg|left|thumb|220px|[[Hespital de Santa Cristina de Somport]]]]
Sindembargo, en a [[Edat Meya]] a situación estió a la inversa. Encara que en primeras estió por o Puerto Palo per a on se feba a comunicación con o [[reino franco]] (en ye una prebatina a creyación d'o [[monesterio de Sant Per de Ciresa]]) dende que o [[condato d'Aragón]] controlaba a [[val de l'Aragón]] con a ciudat de [[Chaca]] y fació d'ista zaguera a suya [[Capital (politica)|capital]] a rota de comunicacions entre o condato y [[reino d'Aragón]] y os condatos occitans a o norte d'os Pireneus pasó a estar a rota dreita [[Chaca]]-[[Aulorón]] a traviés d'o col de Somport, per a on tamién os romans heban feito una [[vía romana]]
En os primers tiempos d'expansión d'a [[Corona d'Aragón]] por tierras [[Occitania|occitanas]] o col de Somport estió a prencipal rota de comunicación con os condatos occitans aliatos u vasallos d'a Corona, pero a situación cambeó con a redota aragonesa en a [[batalla de
En [[1808]] estió per o col de Somport per a on dentroron as tropas d'o [[Exercito francés]] mandatas por [[Louis-Gabriel Suchet]] en o marco d'a [[Guerra d'o Francés]]. Quan os franceses albandonaron redotatos a [[peninsula iberica]] en [[1814]] mrchoron tamién en parti a traviés d'o Somport.
== Referencias ==
{{listaref}}
== Se veiga tamién ==
|