Diferencia entre revisiones de «A Espunya»

Contenido eliminado Contenido añadido
Legobot (descutir | contrebucions)
m Bot: Migrating 17 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1649569 (translate me)
Linia 19:
|}}
 
{{Ista páchina ye escrita en L'Aragonés de Baixo Peñas}}
'''A Espunya''' (''Laspuña'' en [[idioma castellán|castellán]]) ye un [[municipio]] [[Aragón|aragonés]] d'a [[provincias d'Espanya|provincia]] de [[provincia de Uesca|Uesca]], en a [[Comarcas d'Aragón|comarca]] d'o [[Sobrarbe]].
 
'''A Espunya ''' u '''Laespunya '''(''Laspuña'' en [[idioma castellán|castelláncastellano]]) ye un [[municipio]] [[Aragón|aragonés]] d'a [[provincias d'Espanya|provincia]] de [[provincia de Uesca|Uesca]], en a [[Comarcas d'Aragón|comarca]] d'o [[Sobrarbe]].
 
A [[Población humana|población]] d'o municipio ye de 294 habitants ([[2009]]), en una [[superficie]] de 45,52 [[km²]] y una [[densidat de población]] de 6,46 hab/km².
Línea 27 ⟶ 29:
 
== Historia ==
ExistenEsiste, aintro d'o termino municipal, enrunas d'un puente sobre o [[Cinca|río Cinca]], d'a epoca [[Imperio román|romana]].
 
Os orichens d'o lugar son poquet conoixiusconozius en l'actualidat, fueras de bells documentos historicos osque los sitúan en o [[sieglo X]] u [[Sieglo XI|XI]], quan s'hese puestoigual trobarcon relacionaurelación con as posesions d'o monesterio de [[Sant Veturián d'Asán]].
 
A epoca de mas expansión demografica y social d'o lugar estuvo en os arredolsarredol d'o [[sieglo XVII]], quando s'estabilizó iste municipio, derivau d'as propiedatz de San Veturián, se'n prencipió a quitar madera, especialmentmás que más d'a ''Plana de Ceresa'', estando ixe momento o prencipio de l'actividá [[navata|navatera]] d'a localidat. D'ista epoca yeraye o molino navatero que estióestuvo activo hasta l'anyo de [[1960]], estando uno d'os simbolos d'a fertil actividat industrial madedera d'o lugar entre 300 anyos.
 
== Demografía ==
Línea 37 ⟶ 39:
 
== Luenga ==
L'aragonés d'A Espunya ye o más [[Castellanización|castellanizatocastellanizau]] d'entre aso [[Aragonés de BaixoSierra As PenyasFerrera|parlasdialecto de Baixo As Penyas]]. Bella cosapa nombrar sobre l'Aragonés de Baixo Peñas que se charra en Laespunya ye que:
 
-S'ha trafegau, como en a resta de lugars de Baixo Penyas, o diptongo -''it''- castellanizándo-se en -''ch''-. ''Mucha, fecho, lucha.''
 
-S'ha trafegau o pronombre ''i/-ie, ''anque n'os lugars más chicarrons de Baixo Peñas aún puede troba-se. Manimenos, o pronombre en/-ne s'emplea mucho.
 
-S'emplea o verbo ''ser ''como en castellano, separau d'o verbo ''estar.''
 
-Esiste a preposición ''pa ''d'intención'' ''y a preposición ''ta ''de dirección. ''Me'n voi ta L'Ainsa. T'o puerto y t'o molino. Pa fer ixo caldrá parar cuenta. Pa tú.''
 
O normal en Laespunya ye charrar cuasi tot en castellano y ficar palabras aragonesas, pero habiendo más estructuras y palabras castellanas que no aragonesas. Ye cuasi imposible tener una parla con totz os elementos de l'[[Aragonés de Sierra Ferrera|Aragonés de Baixo Peñas]] (E ixo que o propio dialecto ya tiene asabelo de castellanismos) sin sentir palabras u estructuras castellanas.
 
== Administración ==
Línea 154 ⟶ 166:
*O primer domingo de [[mayo]], s'i fa una romería cada anyo, salindo d'a ilesia d'o lugar t'a [[Ermita d'a Fuent Santa]].
 
*O debantzaguerdebantzaguero cabo de semana d'o mes de [[mayo]] se fa a baixada en [[navata]]s en o [[río Cinca|Cinca]].
 
*[[21 de setiembre]], '''Fiesta Mayor''', fendo honor a [[San Mateu]].
Línea 173 ⟶ 185:
*{{es}} [http://www.redaragon.com/turismo/que_hacer/default.asp?accion=pagina&CosaQueHacer_ID=1629 Ecomuseu d'as navatas y d'as explotacions forestals].
 
*{{es}} [http://www.nabatiando.com Nabatiando (blog)]
*{{es}} [[Fernando Blas Gabarda|Blas Gabarda, F]]. y [[Fernando Romanos Hernando|Romanos Hernando, F.]]: ''El aragonés de Baixo Peñas''. 2005, Gara Edizions.
 
{{Lugars d'A Espunya}}