Diferencia entre revisiones de «Bestué»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Sin resumen de edición
Linia 64:
Probablemende, en o [[sieglo XV]], quan que s'estrableyoron as [[buega]]s d'as esplotacions d'a [[valle]], quan comenzoron as epocas peyors d'enfrentamientos y barallas con altros concellos vecins ([[valle de Bielsa|Bielsa]], [[valle de Bio|Bio-Fanlo]]). Ésta época estió importande en a historia d'a valle, perque morió l'amo feudal d'o senyorato sin descendencia ([[1430]]) y alavez es qui yeran propietarios mes grans fendo parte d'o concello el podioron comprar.
 
Ye perque Bestué yera o pas natural ta as pastueras d'a ''Montanya Sensa'' y l'alta cabelera d'o [[río Yaga]] (o río d'a [[valle de Tella]]) que ganore ixa importancia, perque es pastors que puyaban d'a tierra plana bien que be heban de pasare y no poco a menut se quedaban es meses que heban de mirare per o [[bestiar]], fendo que be prosperesen as [[fonda]]s y casas d'hospicio ta fer-be a vida. A importancia en o pas enta a ''Sensa'' tamién fayó que estás tan importande que controlar-lo en as barallas con es vecins y que se be fesen bells estroces[[destrozo|estroce]]s en ixes anyos de mans d'os [[lacayo]]s pagatos d'altras partes ta dar garra mal a es amos d'ixa tierra.
[[Image:152.Bestué - Escuto d'infanzons.JPG|180px|thumb|left|Escudo d'Armas d'una d'as casas d'a localidat. As profesions relacionatas con as armas son temas que a menut be son representatos.]]
O [[sieglo XVI]] estió de bien seguro a epoca mes conflitiva de totas, fendo a banda as falcadetas con valles vecinas que tamién alavez las tenioron, ye a epoca que o [[bandolerismo]] y as [[ampra]]s d'hombres d'armas pagatos ta fer-le mal a es intereses. Feitos como es que escaixoron en [[1503]], [[1519]] y [[1527]], con gran mal ta as presonas y perchudicio de posesions materials. Cosa no se'n sabe de qui mandoron fer ixas fayenas, pero as [[fuent|fonts]] que el replegan diz que nombran presonalidatz de [[l'Aínsa]] y puestos d'es arredols. Totz ixes maldatos fayoron que, mes luego que no tarde, se ligás d'organizare partidas d'hombres armatos (ixes ''[[somatén|somatens]]'' que canta [[La Ronda de Boltaña|a Ronda de Boltaña]], pos asinas se recuerdan encara as ampras "buenas" d'es concellos en o Sobrarbe, ''paisanos'' en o decir d'es documentos) que miraban ta defender es suyos intereses. As ampras armatas d'o concello de Puértolas se mantenioron en activo -sin saber si guaire constandes, feitos como a ocupación d'a [[valle de Broto]] per os [[gascunya|gascons]], etc- dica pasata a [[Guerra d'o Francés]], en a qual luitoron contra d'es [[Francia|franceses]].