Diferencia entre revisiones de «Vizcondau de Biarn»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Labrit
Linia 58:
|notas =
}}
O '''vizcondato de Biarn''' (en [[biarnés]] ''Vescomtat de Bearn'') estió una entidat feudal con orichens en l'[[Altaalta Edat Meya]] y capital en a ciudat [[biarn]]esa de [[Pau]]. Integrato en o [[Reino de Francia]] dimpués d'o [[Tratato de Verdún]] ([[843]]) mientres a suya historia osciló entre a independencia y o vasallache a diferents reinos (entre d'ells [[reino d'Aragón|Aragón]], [[Reino de Navarra|Navarra]] u [[Anglaterra]]), estando a suya unión definitiva con o reino de Francia en o reinato de [[Loís XIII de Francia|Loís XIII]] (Edicto d'Octubre de 1620).
 
O [[Biarn]] desapareixe como entidat autonoma mientres a [[Revolución Francesa]], estando lo suyo territorio integrato chunto con tierras de cultura vasca y gascona (habitatas por [[vascos]] y [[gascons]]) en o departamento d'os ''Baixos Pireneus'' (actualment [[Pireneus Atlanticos]]).
Linia 74:
En o sieglo XIV [[Gastón III Febus|Gastón Febus]], [[condato de Foix|conte de Foix]] y vizconte de Biarn consiguió formar un quasi-estato independient que incluiba gran parti d'a versant norte d'os [[Pireneus]].
 
En o sieglo XV, debito a una serie de enlaces dinasticos, a [[casa de Foix]] plegó a la [[cadiera reyal]] [[Reino de Navarra|navarra]], estando asinas os reis navarros tamién vizcontes de Biarn. En 1512 [[Ferrando II d'Aragón|Ferrando lo Catolico]] invadió Navarra y os reis [[Chuan III d'Albretde Labrit]] y [[CatalinaCatarina de Foix]] y a suya cort se replegoron a los suyos dominios de Biarn, dende a on que se facioron quantas prebatinas de recobrar o reino de Navarra. Tanimientres Ferrando s'anexionaba o reino de Navarra, [[Ortès]] esdevinió a capital d'os Albret[[Linache d'os Labrit|Labrit]], con os suyos dominios navarros reducitos a parti d'Ultrapuertos. Dimpués d'una luenga guerra y ya reinando [[Carlos I d'Aragón]], qui dimpués de conseguir o control de l'[[Alta Navarra]] decidió d'albandonar [[Sant Chuan Piet de Puerto]], [[Ultrapuertos]] se mantenió como un reino independient baixo reinato d'Enrique de Borbón, rei de Navarra con o tetulo de [[Henrique II de Navarra|Henrique II]].
 
En [[1560]] a reina [[Chuana III de Navarra|Chuana d'Albretde Labrit]] se convierte a lo [[calvinismo]], que se transforma en relichión oficial d'os suyos dominios gascons y nabarros. En 1566 limita las manifestacions publicas d'a ilesia catolica, con a oposición d'os bispes de [[Lescar]] y [[Aulorón]]. Isto fará que Biarn sía protagonista prencipal d'as guerras de relichión que enfrentan en Francia mientres as decadas siguients a catolicos y [[hugonot]]z (calvinistas).
 
Chuana muere en 1572 y la succede o suyo fillo [[Henrique IV de Francia|Henrique III]], capo d'os [[hugonot]]z. O mesmo anyo, Henrique se casa con Margalida, tercera filla de Catarina de Francia. Fruito d'ista [[voda]] y d'una serie de muertes en cadena en a familia reyal francesa, Henrique se convierte en pretendient a la cadiera reyal de Francia. Dimpués d'una luenga guerra contra os catolicos, Henrique logra en 1589 acceder a la cadiera reyal como Henrique IV. Baixo a presión d'o Parlamento de París, o nuevo rei une a la corona de Francia os suyos territorios de [[Condato de Foix|Foix]], [[Bigorra]], [[Quatre-Vallées]] y [[Nebosan]], pero se nega a fer o mesmo con Navarra y Biarn. Dende allora, o gubierno de Biarn ye menester de Catarina de Borbón, chirmana d'o rey, que viviba en [[Pau]].