Diferencia entre revisiones de «Segunda conchugación en aragonés»

Contenido eliminado Contenido añadido
Pachina creyada con 'A '''segunda conchugación en l'aragonés''' provién d'a segunda conchugación latina tardana (verbos en ''-ĒRE''), conchugación que enantes heba absorbiu a mes gran...'
 
Linia 7:
== Variants ==
En [[aragonés benasqués|benasqués]] a evolución d'os verbos d'a tercera conchugación latina estió diferent con respecto a l'aragonés cheneral conservando-se l'accentuación esdrúixola en un primer inte pa dimpués perder-se a vocal post-tónica y formar verbos remataus en ''-re'' (IV clase benasquesa de J.A Saura Rami<ref name=SAURABEN>{{es}} [[José Antonio Saura Rami]]: ''Elementos de fonética y morfosintaxis benasquesas'', Zaragoza, Gara d'Edizions-[[Institución Fernando el Católico]] (2003). p 214</ref>) como en [[idioma francés|francés]], [[idioma occitán|occitán]] y [[idioma catalán|catalán]]:
*''EXTENDEREEXTENDĔRE'' > ''estenre''.
*''FUNDEREFUNDĔRE'' > ''fonre''.
*''APPREHENDEREAPPREHENDĔRE'' > ''apenre''.
*''PLOVEREPLOVĔRE'' > ''pllòure''.
*''CREDERECREDĔRE'' > ''creure''.
*''FUTUEREFUTUĔRE'' > ''fotre''.
*''MOLEREMOLĔRE'' > ''muelre''.
*''PLANGEREPLANGĔRE'' > ''pllanre''.
*''VENDEREVENDĔRE'' > ''venre''.
*''VIVEREVIVĔRE'' > ''viure''.
*''SCRIBERESCRIBĔRE'' > ''escriure''.
*''FUGEREFUGĔRE'' > ''fuire''.
*''MULGEREMULGĔRE'' > ''muire''.
*''COLLIGERECOLLIGĔRE'' > ''culre''.
Estos infinitivos coexisten en benasqués con ''estene(r)'', ''fone(r)'', ''aprene(r)'', ''pllove(r)'', ''crede(r)'', ''fote(r)'', ''vene(r)'', ''mole(r)'', ''pllanye(r)'' y ''pllanyefuyi(r)''.
 
A part d'esta lista de verbos d'a tercera conchugación latina que pasan a la IV clase benasquesa, tamién bi ha verbos d'atros orichens, que presentan tamién infinitivos en ''-er'' u ''-ir''.
 
Provienen d'a segunda conchugación latina en ''-ĒRE'' os verbos ''valre'', ''duelre'', ''calre'', ''riure'' y ''tinre'', coincidindo con una tendencia s'ha dau en a evolución d'o catalán y de qualques dialectos de l'occitán en os que ciertos verbos d'a tercera conchugación latina han pasau a la segunda (visible en o catalán y part de l'occitán ''deure'', ''moure'' que derivan de ''DEBĒRE'' y ''MOVĒRE''). Por atra part os verbos ''RESPONDĒRE'', ''MISCĒRE'', ''TONDĒRE'' y ''TORQUERE'' pasoron dende a segunda conchugación a la tercera en o latín d'amplas zonas.
 
Provienen d'a [[quarta conchugación latina]] en ''-IRE'' os verbos ''amulre'', ''bulre'', ''engulre'', ''salre'' y ''vinre''.
 
== Referencias ==