Diferencia entre revisiones de «Segunda conchugación en aragonés»
Pachina creyada con 'A '''segunda conchugación en l'aragonés''' provién d'a segunda conchugación latina tardana (verbos en ''-ĒRE''), conchugación que enantes heba absorbiu a mes gran...' |
(Garra diferencia)
|
Versión d'o 15:14 29 mar 2014
A segunda conchugación en l'aragonés provién d'a segunda conchugación latina tardana (verbos en -ĒRE), conchugación que enantes heba absorbiu a mes gran part d'os verbos en -ĔRE d'a desapareixida tercera conchugación latina, esdrúixola.
En aragonés os verbos haber, valer, veyer, soler, deber, poder, torcer fan part d'o conchunto de verbos que derivan de verbos d'a segunda conchugación latina
Os verbos cocer, coneixer, creixer, mereixer, naixer, estender, aprender, plover/plever, creyer, foter, vender, moler y planyer se remontan a verbos d'a tercera conchugación latina que pasoron a la segunda conchugación latina por o cambeo d'accentuación. Belún d'estos verbos presenta variants en a conchugación en -ir como planyir.
Variants
En benasqués a evolución d'os verbos d'a tercera conchugación latina estió diferent con respecto a l'aragonés cheneral conservando-se l'accentuación esdrúixola en un primer inte pa dimpués perder-se a vocal post-tónica y formar verbos remataus en -re (IV clase benasquesa de J.A Saura Rami[1]) como en francés, occitán y catalán:
- EXTENDERE > estenre.
- FUNDERE > fonre.
- APPREHENDERE > apenre.
- PLOVERE > pllòure.
- CREDERE > creure.
- FUTUERE > fotre.
- MOLERE > muelre.
- PLANGERE > pllanre.
- VENDERE > venre.
- VIVERE > viure.
- SCRIBERE > escriure.
- FUGERE > fuire.
- MULGERE > muire.
- COLLIGERE > culre.
Estos infinitivos coexisten en benasqués con estene(r), fone(r), aprene(r), pllove(r), crede(r), fote(r), vene(r), mole(r) y pllanye(r).
Referencias
- ↑ (es) José Antonio Saura Rami: Elementos de fonética y morfosintaxis benasquesas, Zaragoza, Gara d'Edizions-Institución Fernando el Católico (2003). p 214
Bibliografía
- (es) Heinrich Lausberg: Lingüistica romanica. Tomo II morfología. Editorial Gredos, 1988. pp 258-259.
- (es) José Antonio Saura Rami: Elementos de fonética y morfosintaxis benasquesas, Zaragoza, Gara d'Edizions-Institución Fernando el Católico (2003).
- (es) KUHN, Alwin, El Dialecto Altoaragonés (traducción de l'orichinal de 1935); Xordica Editorial. Zaragoza, 2008. ISBN 978-84-96457-41-6