Diferencia entre revisiones de «Moneda»

Contenido eliminado Contenido añadido
m Eliminando "Centimes_euro_vrac.jpg", ha estato borrato de Commons por Jameslwoodward debito á: Per commons:Commons:Deletion requests/Files in Category:Euro coins.
Jpbot (descutir | contrebucions)
replaced: meyev → mediev (3)
Linia 83:
Con a invasión d'os [[almorabet]]z se produce atra vegada a unificación monetaria d'[[Al-Andalus]], estando a moneda oficial o dinar, dito por os [[Cristianismo|cristians]] [[morabetín]]. A tamas d'iste feito en Saraqusta continoron cudindo-se monedas taifals, bellas a nombre d'o emir [[Ali ben Yusuf]]. No son tan intresants en Aragón as monedas d'os [[almuades]], as [[dobla d'oro|doblas d'oro]], encara que circuloron tamién por os reinos cristians.
 
===Moneda meyevalmedieval cristiana===
[[Imachen:Dinero de Sancho Ramírez de Aragón.jpg|270px|thumb|Dinero de [[Sancho Remíriz]].]]
As primeras cudicions meyevalsmedievals en o [[reino d'Aragón]] son prou relacionatas con o [[reino de Navarra]]. En ixos primers anyos prencipian a fer-se, como en a resta d'Europa, monedas de [[bellón]], una [[aleyación]] d'archent y [[arambre]]. Ista monedas prencipiarían a sustituir a las antigas monedas visigodas, bizantinas y romanas, asinas como a os dirhams en as zonas musulmanas d'a peninsula. En ista epoca en Aragón tamién se cudioron monedas foranas, como as castellanas feitas en [[1134]] en [[Zaragoza]] por o rei [[Alifonso VII de Castiella|Alifonso VII]] de [[Reino de Castiella|Castiella]]. Os primers tipos d'o reino aragonés seguiban o patrón imposato por [[Sancho Garcés III de Navarra|Sancho Garcés III]] en [[Nachera]], con o títol de ''"Naiara"'' y l'[[árbol de Sobrarbe]]. Dende a nueva unión d'Aragón con Navarra a traviés d'a persona d'o rei [[Sancho Remíriz]] en [[1076]] y mientres os reinatos de [[Pero I d'Aragón|Pero I]] y [[Alifonso I d'Aragón|Alifonso]], s'emitió moneda aragonesa en [[Chaca]], que teneba tamién curso legal en Navarra. En tornar a cudir-se os diners de bellón navarros desapareixerá l'arbol d'as monedas ta estar sustituito por a cruz patriarcal, apareixiendo a os dos cantos d'a cruz a leyenda ''"ARA-GON"''. A unidat de cuenta aragonesa yera por ixas envueltas o [[Sueldo (moneda)|sueldo]] que se dividiba en [[Moneda chaquesa|diners]], formando dotze diners chaqueses un sueldo chaqués. Mientres os succesivos reis enantaban enta o sud creyoron atras cecas mas meridionals, como a de [[Monzón]] en tiempos de Pero I. Pareixe que a moneda yera escasa en istas epocas en o reino d'Aragón, por ixo circulaban tamién atras monedas foranas como os ''[[dinero sanchet|diners sanchetz]]'' emititas por o rei [[Sancho VII de Navarra]], os [[Morlán (moneda)|sueldos morlans]] provenients d'o [[Biarn]] u os [[petavino]]s con orichen en [[Piteus]], amás de monedas de [[Condato de Barcelona|Barcelona]] y as piezas arabes d'oro.
[[Imachen:Florín de Aragón de Pedro IV el Ceremonioso.jpg|270px|left|thumb|Florín d'Aragón de Pero IV.]]
A tamas d'a unión dinastica d'Aragón con o [[condato de Barcelona]] ta formar a [[Corona d'Aragón]], cadagún d'istos territorios continoron cudindo y fendo servir a suya propia moneda. [[Alifonso II d'Aragón|Alifonso II]] cudió diners chaqueses, pero fendo una reforma en os suyos divisors, dividindo-se dende alavez en obolos u [[mialla]]s y denominando-se ''"moneda chaquesa nueva"''. En zaguerías d'o [[sieglo XII]] circulaban por o reino diners y obolos de bellón, [[morabetín|morabetins]] arabes (almorabetz) u castellans d'oro y monedas foranas provenients de Castiella, Biarn y Catalunya. Estió o rei [[Pero II d'Aragón]] qui metió fin a ista anarquía monetaria, deixando como sola moneda de curso legal a moneda chaquesa y fendo que a resta hesen de tasar-se en función d'ista, ye decir con a valgua que tenesen seguntes a suya lei y talla en sueldos chaqueses. En primerías d'o [[sieglo XIV]] o dinero chaqués circulaba amplament tamién por a zona de [[Leida]] y [[Tortosa]], por o que o rei [[Chaime II d'Aragón|Chaime II]] establió una nueva ceca en [[Sarinyena]], que no emitió guaires diners, pero que miraba de distribuir mas facilment a producción d'a moneda. Estió [[Pero IV d'Aragón|Pero IV]] ([[1336]]-[[1387]]) qui instaló a ceca en Zaragoza, capital d'o reino, cerrando asinas o ciclo d'as cudicions chaquesas.
Linia 95:
===Moneda moderna===
[[Imachen:Aragonés o medio real de plata de Fernando el Católico.jpg|270px|left|thumb|Meyo [[reyal (moneda)|reyal]] d'archent de [[Ferrando II d'Aragón|Ferrando II]].]]
No bi ha guaire continidat entre a moneda meyevalmedieval aragonesa y a d'o [[sieglo XV]]. O rei [[Chuan II d'Aragón|Chuan II]] cudió monedas d'oro y archent en Zaragoza y ducatos en Barceloma, pero pareixe que no emitió a moneda chaquesa, que en l'anyo [[1428]] heba estato lechitimata por as [[Cortz de Teruel de 1428|Cortz de Teruel]], viedando l'uso d'atro tipo de moneda. As monedas cuditas en Zaragoza yeran ducatos d'oro y [[Reyal (moneda)|reyals]] d'archent, con o busto reyal y o [[escudo d'Aragón]] como simbolos respectivament.
 
O rei [[Ferrando II d'Aragón|Ferrando II]] cudió monedas de [[bellón]]. A ceca de Zaragoza s'esferenciaba por a letra "c" en as suyas primeras emisions que levaban o tozuelo d'o rey y un escudo trestallato con as armas de [[Reino de Castiella|Castiella]], [[Reino de Leyón|Leyón]], [[Reino d'Aragón|Aragón]] y [[Reino de Secilia|Secilia]]. Atras marcas de cecas yeran as inicials d'os mayestros que heban feito as monedas "s" (Sánchez), "g.s" (Gabriel Sánchez) y "l.s" (Luis Sánchez). En os ducatos apareixeba amás a mazada de ''Triunfator et Catolicus''. Os meyos ducatos d'oro d'ista epoca se deciban ''"fernandins"''