Diferencia entre revisiones de «Epentesi antihiatica»

Contenido eliminado Contenido añadido
mSin resumen de edición
Jpbot (descutir | contrebucions)
replaced: meyev → mediev (4)
Linia 3:
== A epentesi antihiatica en aragonés ==
{{articlo principal|Epentesi antihiatica en aragonés}}
A '''epentesi antihiatica en aragonés''' consiste en introducir una consonant entre as dos vocals: -y- (''cayer''), -b- (''atabul''), -d- (''codete''), -g- (''trigar''). S'ha d'indicar que a -y- epentetica ye suau y a vegatas quasi no se siente, no ye una -y- como en ''royisco''. A epentesi d'a -y- ye a més caracteristica d'a "[[aragonés meyevalmedieval|scripta meyevalmedieval]]" y encara se troba muito en as parlas altoaragonesas, de fueras d'o [[aragonés benasqués|benasqués]], on ye freqüent a epentesi d'a -g-.
 
L'aragonés ye una luenga con tendencia a desfer os hiatos, manimenos ixo no quiere dicir que no n'i haiga, y por eixemplo en trobamos en o modelo orichinal de conchugación d'os [[verbos irregulars rematatos en -iar no freqüentativos]]: ''tú cambías'', ''ell cambía''. En aragonés se puet desfer o hiato desapareixendo vocals (''almada, almaza''), zarrando a primera vocal y fendo asinas un [[diftongo]] u con epentesi antihiatica.
Linia 12:
Talment por perder-se a epentesi antihiatica tamién s'haiga produeito un retacule d'as formar en ''-eyar'' d'os [[verbos freqüentativos en l'aragonés|verbos freqüentativos]] a favor d'as formas en -iar, que ya se conoixen dende a Edat Meya.
 
En [[aragonés meyevalmedieval]] yera cheneralizata a epentesi con -y- en tot o territorio on se charraba [[Idioma aragonés|aragonés]]. Muitos d'os hiatos que desfeba se formaban quan desapareixeba a [[oclusiva sonora intervocalica]] '''B''', '''D''' u '''G''', y que l'aragonés teneba resistencia a perder:
 
*''LEGALE(M)'' > ''legal'' > ''leal'' > ''leyal''
Linia 23:
Por estar cheneralizata a epentesi antihiatica en aragonés y no estar en o [[Idioma castellán|castellán]] standard, os aragonesofablants que preneban o castellán como luenga evitaban emplegar-la y por ixo en a [[Ribera Baixa de l'Ebro]] y [[Baixo Martín]] bi ha mancas de -y- y ultracorrecions u [[hipercorreccions]] en casos on a -y- no yera epentetica:
 
*Toponimo ''Gaén'' sustituindo a ''[[Zaica Gayén|Gayén]]''. Enantes d'a [[repoblación]] meyevalmedieval [[Gayén]] yera o nombre d'un termin d'[[Íxar]] y probablement se remonte a ''Gaianus'',<ref>[[Agustín Ventura Conejero]] ''Toponimia de la provincia de Teruel''. Revista Teruel 48, 1972, pp. 221-245</ref> representando una antiga villa romana propiedat d'un tal [[Gayo]]-[[Gaius]].
*Numeros como ''trenta ocho'' en cuenta de ''trenta y ocho''
*Formas verbals sin -y- en casos que bi n'ha en [[Idioma castellán|castellán]]: ''leendo''.