Diferencia entre revisiones de «Gadus morhua»

Contenido eliminado Contenido añadido
Pachina creyada con '{{Taxobox |nombre_sci = Gadus morhua |nombre_pop1 = Abadecho |nombre_pop2 = Abadeixo |nombre_pop10 = |rechistro_fosil1 = |rechistro_fosil2 = |imachen = Imachen:Morue dans...'
 
Linia 35:
 
== Zoonimia ==
L'abadecho no figura en textos medievals aragoneses ni en os [[peaches d'o Reino d'Aragón]], por o que encara no yera obchecto de comercio ni consumo cheneralizau a primers d'o [[sieglo XV]]. Como peix pescau en l'[[Ocián Atlantico|Atlantico]] o suyo consumo habió d'estar introdueito dende l'ueste u lo norte dende [[Corona de Castiella|Castiella]], [[Reino de Navarra|Navarra]] u [[Gascunya]]. En textos [[idioma catalán|catalans]] as referencias a l'abadecho mes antigas conoixidas son d'o [[sieglo XVI]]. AEn denominación mes común en l'[[AltoReino Aragónde Navarra|Navarra]] yey ''abadeho'', amprada[[Reino d'o [[idioma castellánAragón|castellánAragón]] ''abadejo''as yreferencias d'etimolochíames pocoantigas segura.a [[Davidl'abadecho A.se Pharies]]remontan considerapor queo yemenos unaa creyaciónprimers autonoma castellana cond'o [[sufixosieglo -ejoXVI]]<ref>{{es}} ya en [[Davididioma A. Phariescastellán|castellán]]:. ''DiccionarioEn Etimológicobelunas de Los Sufijos Españoles: Y de Otros Elementos Finaless'' Volumen 25 deescribe ''Biblioteca románica hispánicaabadexo''. Gredos, Editorial,como S.A.,se 2002.continará ISBNfendo 8424923391,en 9788424923396</ref>a (osegunda equivalentmitat a ld'aragonéso [[sufixosieglo -ello|-ello]]),XVI pory en o que derivaría d'a radiz ''[[abat|abadsieglo XVII]]''. Tamién bi ha adaptacions d'este castellanismo como ''abadecho'' y ''abadeixo''. :
{{cita|Item es condicion en que assimismo el dicho rendador aya de tener en sus tiempos durante el dicho tiempo todo pescado en especial [[congrio]], '''abadexo''' y [[sardina]]s arencada y blanca en sus tiempos y de la forma siguiente. ([[1563]], [[Berdún]])<ref>{{es}} [[Manuel Gómez de Valenzuela]]: ''La vida de los Concejos aragoneses a través de sus escrituras notariales (1442-1775)''. [[Institución Fernando el Católico]], Diputación de Zaragoza, 2009. ISBN: 9788499110349</ref>}}
 
A denominación actual mes común en l'[[Alto Aragón]] ye ''abadeho'', amprada d'o [[idioma castellán|castellán]] ''abadejo'' y d'etimolochía poco segura. [[David A. Pharies]] considera que ye una creyación autonoma castellana con [[sufixo -ejo]]<ref>{{es}} [[David A. Pharies]]: ''Diccionario Etimológico de Los Sufijos Españoles: Y de Otros Elementos Finales'' Volumen 25 de ''Biblioteca románica hispánica''. Gredos, Editorial, S.A., 2002. ISBN 8424923391, 9788424923396</ref> (o equivalent a l'aragonés [[sufixo -ello|-ello]]), por o que derivaría d'a radiz ''[[abat|abad]]''. Tamién bi ha adaptacions d'este castellanismo como ''abadecho'' y ''abadeixo''.
 
A primera forma ye una aragonesización d'a parola a seguindo seguindo equivalencias foneticas que ya se daban en l'[[aragonés d'as comunidatz aragonesas]] en parolas como ''[[panolla|panocha]]'', ''[[ramulla|ramucha]]'', ''[[regallo|regacho]]'', ''[[asnallo|asnacho]]'' y los toponimos medievals ''[[Torrillo|Torricho]]'' y ''[[El Villarecho]]'' (tamién con sufixo ''-ejo'' en castellán), que en qualques casos presentan una terminación con ''j'' en castellán, ''ch'' en l'aragonés d'o sudueste y ''ll'' en l'[[aragonés de la Val de l'Ebro|aragonés d'a val de l'Ebro]].
 
A segunda forma ye una adaptación con [[xeada#Xeada en castellanismos presos en l'aragonés|xeada]] admesa por l'[[Academia de l'Aragonés]]<ref>{{an}} [[Academia de l'Aragonés]]: ''Propuesta ortografica de l'Academia de l'Aragonés''. EDACAR, 7. Zaragoza, 2010.</ref> y que se documenta en [[parlas de transición]] entre l'aragonés y catalán en [[Ribagorza Baixa]] y [[A Litera|Litera]].
 
== Referencias ==
{{listaref}}
 
== Referencias ==