Diferencia entre revisiones de «Bodiello gordo»
Contenido eliminado Contenido añadido
Morcón en Orés |
Sin resumen de edición |
||
Linia 1:
{{Articlo 1000|-10}}
[[Imachen:Gray1223.png|thumb|250px|En azul o bodiello ancho.]]
O '''bodiello gordo''',<ref name="ReferenceD">[[Chesús de Mostolay]]: ''El Aragonés en el Somontano de Barbastro''. Aneto Publicaciones. [[2007]]. ISBN 978-84-95349-42-2 En o diccionario de Mostolay figura como ''budillo gordo''</ref> '''bodiello bolsudo'''<ref name="ANDOLZ">{{an}}{{es}} [[Rafael Andolz Canela|ANDOLZ CANELA, Rafael]], ''Diccionario Aragonés, Aragonés-Castellano Castellano-Aragonés'' (5ª Ed.); Mira Editores. Zaragoza [[2004]]. ISBN 84-8465-160-6. O diccionario d'Andolz da como localidat pa ''bodillo bolsudo'' o [[Semontano de Balbastro|Semontano]] de Uesca.</ref>, '''estentino gordo'''<ref name="ansobenitez">{{es}} [[María Pilar Benítez]] ''L'Ansotano. Estudio del habla del Valle de Ansó''. Gobierno de Aragón, 2001, p 303, p 315</ref>
Dende o [[bodiello chicot]], os poquetz nutrients que no han estato dicheritos previament, y parti de l'augua, pasan a lo bodiello bolsudo a traviés d'un aniello muscular que mira que os alimentos no tornen a lo [[bodellet]]. O bodiello bolsudo necesita de 10 a 12 horas ta rematar a resta d'o proceso. En ista fase, ya no contina procesando-se os alimentos; o bodiello bolsudo simplament absorbe as vitaminas, (por eixemplo a [[vitamina K]]), creyatas por as [[bacteria]]s que habitan en o cólon y l'augua restant, compacta os excrementos y almadazena la materia fecal en o [[recto]] dica que sía eliminata por l'ano.
Linia 10:
== Denominacions ==
En [[aragonés occidental]] no se fa servir guaire a parola ''bodiello'' por o menos actualment y fan servir variants d'a parola ''estentino''. En as zonas d'a metat oriental de l'Alto Aragón a on se conserva a parola ''bodiello'' a chent considera que ye una parola d'un rechistro mes baixo que ''estentino'', y fan servir ''estentín''<ref name=BADIABIEL/> u ''estentino'' quan quieren fer puyar o libel d'o suyo rechistro. Con a variants ''bodillo'' de ''bodiello'' trobamos l'adchectivo ''bolsudo'' en o [[aragonés d'o Semontano de Balbastro|Semontano]]. Con a forma ''estentino'' trobamos l'adchectivo ''gordo'' en [[aragonés ansotano|ansotán]], coincident con ''budillo gordo'' en o [[aragonés d'o Semontano de Balbastro|Semontano de Balbastro]]<ref name="ReferenceD"/>. En o Semontano tamién s'ha documentau a denominación de ''budillo ancho'' (con [[castellanización|castellanización fonetica]]), en oposición a lo ''[[bodiello chicot|budillo estrecho]]'', tamién con castellanización fonetica.<ref name="ReferenceD"/>
Qualques estudeos lexicos local nombran a lo bodiello bolsudo como ''culer'' u ''cular'', manimenos en belsetán con este adchectivo se refiere unicament a lo [[recto]].<ref name=BADIABIEL/> N'esta clase d'estudeos locals tamién podemos trobar l'adchectivo ''[[callar]]'', manimenos en cheso se refiere unicament a lo recto y en chistabín se refiere a una part d'o estomago d'os [[remugadors]]. Con a denominación ''arbillo'' mos trobamos con a problematica que en qualques puestos se refiere a lo bodiello bolsudo y en atros puestos a lo [[esofago]].
[[Fernando Romanos]] reculle a parola ''morcón'' con o significau de bodiello bolsudo en [[Orés]], manimenos en [[aragonés ansotán|Ansotán]] ''morcón'' ye reculliu por [[María Pilar Benítez]] con o significau de bodiello ciego.<ref name="ansobenitez"/> En [[Osella]] y [[Trasobars]] se reculle ''morcal'' con o significau de bodiello bolsudo.
A forma ''bull'' ye propia de l'[[aragonés benasqués|benasqués]].
== Referencias ==
|