Diferencia entre revisiones de «Rodeno»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Sin resumen de edición
Linia 1:
:''Este articlo tracta o '''rodeno''', piedra roya d'arena. Pa atros usos d'a parola '''Rodeno''', veiga '''[[Rodeno (desambigación)]]'''.''
[[imachen:Pinar de Rodeno.jpg|250px|thumb|right|Pineta de ''[[Pinus pinaster]]'' en o [[Paisache Protechito d'as Pinetas de Rodeno]] d'a [[Sierra d'Albarrazín]].]]
'''Rodeno''' ye como se diz en a [[provincias d'Espanya|provincia]] de [[provincia de Teruel|Teruel]] y en as [[comarcas churras]]<ref name=NATICHURRA>{{es}} [[Natividad Nebot Calpe]]: ''Germanismos y arabismos en el habla castellano-aragonesa''. [[Archivo de Filología Aragonesa]], XXXII-XXXIII.</ref> a la [[piedra d'arena]] de color [[roya]], en especial a las piedras d'arena d'a [[formación bundsandstein]] ([[Permián superior]]-[[Triasico inferior]]) y a lo terreno on bi n'ha, constituindo un paisache caracteristico. Una [[piedra d'arena]] será ya roya por o menos con un 1% de [[hematites]].<ref>{{es}} [[Francisco Anguita Virella]],: ''Origen e historia de la Tierra''. Editorial Rueda, 1998, pp425</ref>
 
Por extensión se puet aplicar o termin "rodeno" a qualsiquier material royo d'esta formación cheolochica u qualsiquier atra que li se pareixca como a [[formación Weald]], relacionato con o toponimo [[Rubiuelos de Mora]]. O termin rodeno puet traducir o termin ''red sandstone'' d'os países anglosaxons pa referir-se a las piedras d'arena que se formoron por a erosión de diferents orochens [[paleozoico]]s: as [[formación (estratigrafía)|formacions]] ''[[old red sandstone]]'' d'o [[devonián]] y ''[[new red sandstone]]'' d'o [[permián]] equivalents a las [[molasas pirenencas tardiherzinicas]] d'o [[Pireneu axial]]. Tamién a piedra roya d'arena de l'antiga [[Nabatea]] (on ye a ciudat de [[Petra]]), ye por extensión rodeno.
 
== Etimolochía ==
Seguntes [[Joan Corominas]] a parola ''rodeno'' puet estar una variant [[idioma mozarabe|mozarabe]] de ''roano'' que presenta ''e'' por [[imela]], y se remontaría a lo [[idioma gotico|gotico]] ''rauda''.<ref name=NATICHURRA/>
 
== O rodeno como part d'o paisache ==
Línea 10 ⟶ 13:
En a [[Sierra d'Albarrazín]] bi ha una zona con rodeno protechita dita ''[[Paisache Protechito d'as Pinetas de Rodeno|Pinares de Rodeno]]''.
 
O rodeno ye responsable de bells toponimos como ''[[Rodenas]]'', ''[[Rubials]]'', ''Rubiuelos''/''[[Rubielos]]'', ''[[Foz de la Viella]]'', ecetra. En as [[comarcas churras]] bi ha microtoponimos derivaus d'a parola ''rodeno'' como ''El Rodenet'' (en [[Segorb]]), ''El Rodenal'' (en [[Alcudia de Beyo]]), ''El Rodeno'' (en [[Figueras (Castellón)|Figueras]], [[Gátova]], [[Altura (Castellón)|Altura]] y [[Sonecha]]), ''El Rodano'' (en [[Beixix]]), y ''Castillo de Rodana'' (en [[Almedíxar]]).<ref name=NATICHURRA/>
 
== O rodeno en construcción ==