Diferencia entre revisiones de «Iliada»

Contenido eliminado Contenido añadido
Legobot (descutir | contrebucions)
m Bot: Migrating 96 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q8275 (translate me)
Sin resumen de edición
Linia 1:
{{Articlo 1000|+30-10}}
{{correchir}}
 
{{Ficha de libro
|títol= Iliada
|imachen= [[Imachen:Beginning Iliad.svg|thumb|300px|250px]]<br>Primers versos d'a ''Iliada''.]]
|autor= [[Homero]]
|chenero= [[Epica]]
Línea 13 ⟶ 11:
|editorial orichinal=
|ciudat orichinal=
|país orichinal= [[Imachen:Vergiasun.svg|22px]] [[Antiga Grecia]]
|estato orichinal=
|calendata orichinal=
Línea 48 ⟶ 46:
A '''''Iliada''''' (en [[griego antigo]] Ἰλιάς: ''Iliás''; en [[idioma griego|griego moderno]] Ιλιάδα: ''Iliáda'') ye un [[poema epico]] [[Griego antigo|griego]] atribuito a [[Homero]] ([[sieglo VIII a.C.]]) composato en hexametros ta ser recitato oralment por os [[rapsoda]]s. A obra, dividita en 24 cantos, narra una parti d'a [[Guerra de Troya]], concretament 51 días d'o setio a la ciudat de [[Troya]] (''Ílion'') por parti d'as tropas [[aqueus|aqueas]] (ye decir, [[griegos|griegas]]) comandatas por [[Agamenón]] ta buscar a [[Helena de Troya|Helena]], a muller d'o suyo chirmán [[Menalau]] raptata por [[Paris de Troya|Paris]], fillo de [[Príamo]], o rei de Troya.
 
Tanto a ''Iliada'' como a ''[[Odisea]]'' fuoron consideratas por os griegos d'a epoca clasica, como por as cheneracions posteriors, como as composicions másmas importants en a literatura de l'[[Antiga Grecia]] estando emplegatas como fundamentosalazetz d'a [[pedagochía]] griega. As dos obras fan parti d'una serie másmas ampla de poemas epicos, de diferents autors y extensions, dito [[Ciclo Epico]]; manimenos d'a resta de poemas nomás s'han conservato diversos fragmentos.
 
==Citas==
En o "[[Libro d'el Trasoro]]" parlan un poquet d'os presonaches d'a Iliada:
 
{{cita|Aquest [[Priamo]], rey de Troya, fue padre del buen [[Héctor|Etor]] e de [[Paris (mitolochía)|Paris]]. E aquest Paris aduxo a [[Helena de Troya|Elena de Grecia]], que era muller del rey [[Menalau]] de Grecia, por vengança de lo queyo vos he departido: por que [[Troya]] fue destroyda finalment...}}
 
== Argumento ==
[[Imachen:Nikolay Ge 002.jpeg|left|thumb|250px|Aquiles plora por a muerte de Patrocol]]
{{cita|Canta, oh musa, a ira d'o pelida Aquiles; ira funesta que causó infinitos mals a os aqueus y precipitó a o Hades muitas almas valerosas d'[[herois]], a qui fació presa de cans y pasto d'aus; cumplíba-se a voluntat de Zeus dende que se deseparoron disputando o Atrida, rei d'hombres, y o divino Aquiles}}
{{cita|Canta, oh musa, a ira d'o pelida Aquiles; ira funesta que causó infinitos mals a os aqueus y precipitó a o Hades muitas almas valerosas d'[[herois]], a qui fació presa de cans y pasto d'aus; se cumpliba a voluntat de Zeus dende que se deseparoron disputando Atrida, rei d'hombres, y o divino Aquiles}}
 
O poema narra a ira d'Aquiles, fillo d'o rei [[Peleu]] y d'a nereida [[Tetis (nereida)|Tetis]], a suya causa, a suya larga duración, as suyas conseqüencias y o suyo posterior cambeo d'actitut. A ira d'Aquiles remata dequan conchuntalo confa o poema, quan se reconcilia con [[Príamo]], pai d'o suyo enemigo [[Héctor]], momento en que se celebran os funerals d'iste.
 
=== Canto I: A peste y a ira ===
[[Imachen:Leon Benouville The Wrath of Achilles.jpg|thumb|''A ira d'Aquiles'', de [[François-Léon Benouville]] (1821–1859)]]
Dimpués de nueu anyos de guerra entre aqueus y troyanos, una peste se desliga sobre o campamento aqueu. L'endevino [[Calcante]], consultau sobre ixo, endivina que a peste no cesará dica que [[Criseida]], esclava de [[Agamenón]], sía retornata a o suyo pai [[Crises]]. A ira d'[[Aquiles]] s'orichina por [[Agamenón]], qui dimpués de restituir a Criseida, saca a Aquiles a suya parte d'o botín, a choven sacerdotisa [[Briseida]]. Al haber-se produciu tot isto Aquiles se retira d'a batalla, y asegura que solament tornará a ella quan o fuego troyano aconsiga as suyas propias naus. Le pide a la suya mai Tetis, que convenza a Zeus ta que aduye a os troyanos. Este accepta ya que Tetis l'heba aduyau quan os suyos chirmans divinos se le rebeloron.
 
[[Imachen:Ambassade Chryses Neapolis.JPG|300px|left|thumb|Ambaixada de Crises ta pedir a Agamenón que le torne a la suya filla.]]
 
=== Canto II: O suenyo d'Agamenón y a Beocia ===
Zeus, inquieto por a promesa que le heba feito a Tetis, consella por meyo d'un suenyo a Agamenón que arme a las suyas tropas ta atacar Troya. Manimenos, Agamenón, ta probar a o suyo exercito, proposa a os aqueus tornar a os suyos fogars, pero a propuesta ye refusada. Contino s'enumera o [[Catalogo de naus]] aqueas y o [[catalogo d'os troyanos|d'as fuerzas troyanas]].
 
=== Canto III: Os churamentos y Helena en a muralla ===
O chefe d'as tropas troyanas, Héctor, carranya a o suyo chirmán [[Paris]] por amagar debant d'a presencia de [[Menalau]]. Debant d'ixo, Paris decide desafiar a Menalau en combate singular.
 
[[Helena d'Esparta|Helena]], o rei Príamo y atros nobles troyanos observan a batalla dende a muralla, an Helena presienta a beluns d'os chefes aqueus. A batalla se detiene t'a celebración d'o duelgo singular, con a promesa que o vencedor se quedaría con Helena y os suyos tesoros. Menalau ye a punto de matar a Paris pero iste ye salvau por [[Afrodita]], y ye ninviau chunto a Helena.
 
=== Canto IV: Violación d'os churamentos y revista d'as tropas ===
Dimpués d'una chicota asambleya d'os dioses, istes deciden que empecipien de nuevo as hostilidatz, por la qual cosa [[Atena]] enzuriza a [[Pándaro]] ta que rompa a tregua lanzando una flecha que fiere a Menalau y dimpués d'o discurso d'Agamenón a las suyas tropas, empecipia de nuevo la luita, en a qual Ares por una parte y Apolo, Atena y atras divinidatz, aduyan respectivament a os troyanos y a os aqueus.
 
=== Canto V: Chesta de Diomedes ===
[[Imachen:Athéna et Diomède.jpg|thumb|300px|right|[[Atena]] consellando a Diomedes poco antes de dentrar en batalla - (Schlossbrücke, Berlín).]]
Entre os aqueus destaca en a batalla [[Diomedes]], asistiu por Atena, que ye a punto de matar a [[Eneas]], y plega a ferir a Afrodita. Mientres, [[Ares]] y Héctor guían a las tropas troyanas y tamién destaca [[Sarpedón]], chefe d'os licios, que mata entre atros a o rei de [[Rodas]], [[Tlepólemo]]. Dimpués Diomedes, aduyau nuevament por Atena, fiere a Ares.
 
=== Canto VI: Héctor y Andrómaca ===
Debant de l'empente d'os aqueus, [[Héleno]], tamién fillo de Príamo y endevino, diz a Héctor que torne a Troya ta encargar a las mullers troyanas que realicen ofrendas en o templo d'Atena. Mientres en a batalla Diomedes y o licio [[Glauco]] reconoixen os suyos lazos d'hespitalidat y se intercambian las armas amistosament. Héctor, dimpués de realizar l'encargo d'o suyo chirmán Héleno, va en busca de Paris ta carranyar-le ta que torne a la batalla y se despide d'a suya esposa [[Andrómaca]].
 
=== Canto VII: Combate singular d'Héctor y Áyax ===
Dimpués d'o debat entre Atena y Apolo, interpretau por Héleno, Héctor desafía en duelgo singular a qualsiquier aqueu destacau. Os prencipals chefes aqueus, acceptan o desafío y dimpués de chitar-lo a suertes, [[Áyax Telamonio]] ye o esleiu. O duelgo singular tiene puesto pero a plegada d'a nueit mete fin a la luita entre totz dos y se intercambian regalos (don y contra-don). Néstor diz a os aqueus de construir una muralla y una fuesa que esfienda a suya campamento. Os troyanos en asambleya debaten si han d'entregar a Helena y a suya tesoro (postura esfendida por [[Anténor]]), u solament a suya tesoro (postura esfendida por Paris). Príamo ordina que se treslade a os aqueus a propuesta de Paris. A propuesta ye rotundament refusada, pero s'alcuerda una tregua ta cremar os calavres.
 
=== Canto VIII: Batalla interrumpida ===
Zeus ordina a la resta d'os dioses que s'abstiengan d'intervenir en a contienda. Os troyanos, animaus por Zeus, abanzan en a batalla y fan retroceder a os aqueus. Por parte d'os aqueus [[Teucro (fillo de Telamón)|Teucro]] causa grieus danyos en as ringleras troyanas con as suyas flechas. Atena y [[Hera]] tractan d'aduyar a os aqueus pero [[Iris (mitolochía)|Iris]] les ninvia a orden de Zeus que no interviengan. Al plegar a nueit os troyanos acampan amán d'o campamento aqueu.
 
=== Canto IX: Ambaixada a Aquiles ===
Fénix, Áyax Telamonio, [[Odiseu]] y dos heraldos son ninviaus como ambaixada, por consello de Néstor, an dan a Aquiles disculpas por parte d'Agamenón (ofrindo-le regalos, a devolución de Briseida y a qualsiquiera d'as suyas fillas como esposa) y le suplican que torne a la luita, pero iste se niega manimenos o consello de [[Fénix]].
 
=== Canto X: Chesta de Dolón ===
Diomedes y Odiseu, nuevament por consello de Néstor, realizan una misión d'espionache nocturna, en a qual matan a o troyano [[Dolón]], que igualment heba estau ninviau en misión de espionache por Héctor. Dimpués, con a información aconseguida a traviés de Dolón, asasinan a soldaus tracios y a o suyo rei [[Reso]] mientres aduermen y se levan os suyos caballos.
 
=== Canto XI: Chesta d'Agamenón ===
Amaneixe, prencipia a batalla y os aqueus empecipian levando a iniciativa. Destaca entre ells Agamenón, dica que resulta feriu por [[Coón]] y debe retirar-se. Alavez toman a iniciativa os troyanos. Os aqueus contraatacan pero Diomedes, [[Eurípilo]] y o medico [[Macaón (mitolochía)|Macaón]] son ferius por flechas de Paris. Mientres o troyano [[Soco (mitolochía)|Soco]] muere a mans d'Odiseu, pero aconsigue ferir-le, [[Patroclo]] ye ninviau por Aquiles a la botiga de Néstor ta conoixer as noticias d'a batalla.
 
=== Canto XII: Combate en a muralla ===
Os troyanos, seguindo primero os consellos de [[Polidamante]], traviesan o foso previo a o muro d'os aqueus pero dimpués non escuitan o suyo consello de no asaltar o muro. O licio Sarpedón ubre una breca en o muro que ye travesau por as tropas troyanas con Héctor a la cabeza, manimenos a resistencia d'Áyax y Teucro.
 
=== Canto XIII: Batalla chunto a las naus ===
[[Poseidón]] acude a la batalla ta animar a os aqueus a resistir las cargas d'os troyanos. Entre os aqueus se destaca [[Idomeneu]], rei de Creta. Héleno y [[Deífobo]] han de retirar-se dimpués d'estar ferius por Menalau y [[Meríones]]. Pero Héctor contina en o suyo abance dica que se le oposa Áyax.
 
=== Canto XIV: Enganyo de Zeus ===
[[Imachen:James Barry 001.jpg|thumb|''Chupiter y Chuno en o Mont Ida'' por [[James Barry]], 1773 (City Art Galleries, Sheffield).]]
Hera concibe un plan ta enganyar a Zeus y con aduya d'o cinturón d'Afrodita seduz a Zeus y con a d'[[Hipnos]] lo fa adormir. Dimpués encarga a Poseidón que intervienga en favor d'os aqueus. [[Áyax Telamonio]] fiere a Héctor, que ye retirau d'o combate por os suyos companyers y levau amán a la ciudat. Manimenos a resistencia de [[Polidamant]] y o suyo chirmán [[Acamant]], os aqueus toman una breu iniciativa en a batalla.
 
=== Canto XV: Nueva ofensiva dende as naus ===
Zeus descubre l'enganyo d'o que ha estau obchecto y ordina a Poseidón a traviés d'Iris que deixe d'aduyar a os aqueus. Dimpués diz a [[Apolo]] a que dé nuevas fuerzas a os troyanos. Ares tiene o proposito d'ir a combatir a o costau d'os aqueus ta vengar a muerte d'o suyo fillo [[Ascálafo]] pero Atena le advierte que será obchecto d'a ira de Zeus. Héctor torna a tener fuerzas y os troyanos plegan combatindo dica as naus d'os aqueus. Mesmo Áyax Telamonio ha de retroceder.
 
=== Canto XVI: Chesta de Patroclo ===
Héctor aconsigue cremar a una d'as naus d'os aqueus. Patroclo pide permiso a Aquiles ta tomar os suyos armas y luitar y a o mando d'os mirmidones, fa fuyir a os troyanos, que creyen que en realidat se tracta d'Aquiles. Mata entre atros a Sarpedón, rei de Licia y fillo de Zeus. Pero Apolo acude en aduya d'os troyanos y truca a Patroclo, que dimpués ye feriu por [[Euforbo]] y rematau por Héctor.
 
=== Canto XVII: Chesta de Menalau ===
Menalau aconsigue matar a Euforbo y esfiende o cuerpo sin vida de Patroclo. Os troyanos lo fan retroceder y Héctor saca a Patroclo as suyas armas. Dimpués acuden refuerzos aqueus a o combate y aconsiguen levar o suyo cuerpo a las naus.
 
=== Canto XVIII: Fabricación d'armas ===
[[Antíloco]] da a Aquiles a noticia d'a muerte d'o suyo amigo Patroclo, y iste decide tornar a la luita ta vengar a muerte d'o suyo amigo. Caye a nueit y os troyanos se reunen. Polidamante quiere ir a Troya a refuchiar-se dimpués d'os suyos muros pero totz escuitan a Héctor en seguir peleyando en campo ubierto. A nereida Tetis aconsigue que [[Hefesto]] fabrique armas nuevas t'o suyo fillo Aquiles.
 
=== Canto XIX: Aquiles depón a ira ===
[[Imachen:Akhilleus Patroklos Antikensammlung Berlin F2278.jpg|300px|right|thumb|Aquiles aduya a Patroclo.]]
Aquiles se charra con Agamenón. Iste le retorna a Briseida de conchunta con quantos regalos, amás de fer un churamento que nunca estió con Briseida como ye costumbre entre hombres y mullers.
 
=== Canto XX: Combate d'os dioses ===
Zeus da permiso a la resta d'os dioses ta que interviengan en a batalla y aduyen a qui prefieran. Aquiles encieta un furioso ataque en o qual luita con Eneas, o qual finalment ye salvau por Poseidón. Mata a [[Polidoro]], fillo de Príamo y se le enfrenta Héctor, pero Atena aduya a Aquiles y Apolo expulsa a Héctor d'o combate.
 
=== Canto XXI: Batalla chunto a o río ===
Aquiles mata, entre atros, a [[Licaón (mitolochía)|Licaón]], fillo de Príamo y a [[Asteropeo]], que aconsigue ferir-lo lieument. O dios d'o río [[Escamandro]] lo rodea con as suyas auguas y ye a punto d'afogar-lo, pero Hera acude a o suyo fillo Hefesto ta que aduya a o heroi. A resta d'os dioses peleyan entre ells, uns a favor d'os aqueus y atros a o d'os troyanos. O rei Príamo ordina ubrir as puertas de Troya ta que as suyas tropas se refuchien dimpués d'os suyos muros. Apolo aconsigue momentaniament mantener a Aquiles luen d'os muros de Troya.
 
=== Canto XXII: Muerte d'Héctor ===
[[Imachen:Maria Saal Achill erschlaegt Hektor 27052008 89.jpg|300px|left]]
As fuerzas troyanas se refuchian en a ciudat pero Héctor queda difuera ta peleyar contra Aquiles. Pero una vez frent a frent, Héctor fuye y ye acazau por Aquiles. Atena enganya a Héctor fendo-le creyer que tiene en o suyo aduya a o suyo chirmán Deífobo y Héctor s'enfrenta por fin cara a cara a Aquiles, qui lo mata, ata o suyo calavre a o suyo carro de combate y puyau en ell da tornadas arredol d'a ciudat.
 
=== Canto XXIII: Chuegos en honor de Patroclo ===
[[Imachen:Hector brought back to Troy.jpg|thumb|290px|Os troyanos levan o cuerpo d'Héctor a la ciudat.]]
Se celebran os Chuegos funerarios en honor de Patroclo con as siguients prebas: corrida de carros, luita, corrida, combate, lanzamiento de peso, tiro con arco y lanzamiento de chabalina.
 
=== Canto XXIV: Rescate d'Héctor ===
Príamo y un viello heraldo se dirichen ent'o campamento aqueu: en o camín troban a Hermes (ninviau por Zeus), que los aduya a pasar desapercibius dica a botiga d'Aquiles.
 
Príamo ruega a Aquiles le entregue o calavre d'Héctor y ofreix regalos, que Aquiles commoviu accepta.
Dimpués Príamo pide a Aquiles un leito ta que l'aculga o suenyo, y o fillo de Peleu ordina que se disposen dos leitos; un ta Príamo y unatro t'o suyo heraldo. Dimpués d'ixo Aquiles da a petición d'o ancián Príamo once días t'os funerals d'Héctor, de traza que o dotzeno día os troyanos tornarían a peleyar.
 
== Personaches ==
 
=== Aqueus ===
* Aquiles: principe de Ftia, lider d'os mirmidones, [[heroi]] y millor de totz os guerrers, fillo d'a diosa marina Tetis y d'o mortal rei Peleu. a suya ira ye o tema centrico d'a Iliada. Venga a muerte de l'amigo Patroclo matando a Hector en un duelgo un a un.
* Agamenón: Rei de Micenas y comandant supremo d'os aqueus, a suya actitut de tomar a esclava Briseida d'Aquiles ye l'enceto d'a ira d'Aquiles.
* Patroclo: Amigo 'Aquiles. Beluns argumentan que i hai implicación intima entre Aquiles y atroclo, la qual cosa estió, manimenos, refutau por Socrates. Estió muerto por Hector mientres finchía estar Aquiles.
* Odiseu (Ulises): Rei d'Itaca, considerau "astuto". Freqüentment fa o papel d'ambaixador entre Aquiles y Agamenón. Estió ell que tenió la ideya de fer una trapa a os Troyanos. Ye lo personache prencipal d'A Odisea, tamién atribuiu a Homero en que ye narrada a tornada d'Ulises a Itaca.
* Ayax, Nestor, Idomeneu: Reis y [[herois griegos]], que comandaban exercitos d'os suyos reinos baixo a supervisión cheneral de Agamenón.
* Diomedes: Principe d'Argos, comandaba la flota de naus d'o suyo reino.
* Menalau: Rei d'Esparta, hombre d'Helena y chirmán mas nuevo d'Agamenón.
 
==== Catalogo d'as naus ====
O catalogo de naus ye una sección que se troba en o canto II d'a Iliada d'Homero, que consiste en una enumeración d'as naus de l'alianza d'os aqueus que composaban a expedición melitar contra Troya.
 
O esquema de cadagún d'os 29 continchents d'atacants ye pro similar en totz os casos, y ye formau de:
* Nombre d'a rechión y d'as ciudatz prencipals que ninvian tropas.
* Nombres d'os chefes de cada rechión.
* Numero de naus ninviadas.
O total d'as naus suma una cantidat de 1186.
 
{| border="0" align="center" style="border: 1px solid #999; background-color:#FFFFFF; width:90%;"
|- align="center" bgcolor="#CCCCCC"
! Rechión !! Caudiellos !! Ciudatz !! Numero de naus
|-----
| [[Beocia]] || [[Peneleu]], [[Leito]], [[Arcesilao]], [[Protoénor]], [[Clonio]] || [[Hiria]], [[Áulide]], [[Esceno]], [[Escolo]], [[Eteono]], [[Tespias|Tespea]], [[Grea]], [[Micaleso]], [[Harma]], [[Ilesio]], [[Eritras]], [[Eleone]], [[Fila]], [[Peteón]], [[Ocálea]], [[Medeón]], [[Copas (ciudat)|Copas]], [[Eutresis]], [[Tisba]], [[Coronea]], [[Haliarto]], [[Platea (ciudat)|Platea]], [[Glisante]], [[Hipotebas]], [[Onquesto]], Arne, [[Midea]], Nisa, [[Antedón]] || 50
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| Beocia || [[Ascalafo]], [[Yalmeno]] || [[Aspledón]], [[Orcomeno (Beocia)|Orcómeno]] || 30
|-----
| [[Focide]] || [[Esquedio]], [[Epistrofo]] || [[Cipariso]], [[Delfos|Pitón]], [[Crisa]], [[Daulide]], [[Panopeu]], [[Anemorea]], [[Yampolis]], [[Lilea]] || 40
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| [[Locrida]] || [[Áyax o Menor]] || [[Cino (Grecia)|Cino]], [[Opunte]], [[Caliaro]], [[Besa]], [[Escarfa]], [[Auchías]], [[Tarfa]], [[Tronio]] || 40
|-----
| [[Eubea]] || [[Elefénor]] || [[Calcis]], [[Eretria]], [[Histiea]], Cerinto, [[Dío (Eubea)|Dío]], [[Caristo]], [[Estira]] || 40
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| [[Atica]] || [[Menesteu]] || [[Atenas]] || 50
|-----
| [[Golfo Saronico]] || [[Áyax o Gran]]|| [[Salamina (isla)|Salamina]] || 12
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| [[Argólida]] || [[Diomedes]], [[Estenelo]], [[Eurialo (mitolochía)|Eurialo]] || [[Argos (Grecia)|Argos]], [[Tirinto]], [[Hermíone (ciudat)|Hermíone]], [[Asina]], [[Trecén]], [[Eyones]], [[Epidauro]], [[Echina]], [[Masete]] || 80
|-----
| Argolida || [[Agamenón]] || [[Micenas]], [[Corinto]], [[Cleonas]], [[Ornías]], [[Aretírea]], [[Sición]], [[Hiperesia]], [[Gonoesa]], [[Pelene]], [[Echio]], [[Echíalo]], [[Helice (ciudat)|Helica]] || 100
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| [[Lacedemonia]] || [[Menelau]] || [[Faris]], [[Esparta]], Mesa, [[Brisías]], Auchías, [[Amiclas]], [[Helos]], [[Laa]], [[Etilo]] || 60
|-----
| [[Mesenia]] || [[Néstor (mitolochía)|Néstor]] || [[Pilos]], [[Arena (ciudat)|Arena]], [[Trío (ciudat)|Trío]], [[Epi (ciudat)|Epi]], [[Ciparesent]], [[Anfigenía]], [[Pteleu]], [[Helos]], [[Dorio (ciudat)|Dorio]] || 90
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| [[Arcadia]] || [[Agapénor]] || [[Féneo]], [[Orcómeno (Arcadia)|Orcómeno]], [[Ripa]], [[Estratia]], [[Enispa (ciudat)|Enispa]], [[Techea]], [[Mantinea]], [[Estinfalo]], [[Parrasia]] || 60
|-----
| [[Elide]] || [[Anfímaco]], [[Talpio]], [[Diores]], [[Polixino]] || [[Buprasio]], [[Hirmina]], [[Mírsino]], [[Alesio]] || 40
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| [[Mar Chonica]] || [[Meches]] || [[Duliquio]], [[islas Equinadas|islas Equinas]] || 40
|-----
| Mar Chonico || [[Odiseu]] || [[Ítaca]], [[Crocilea]], [[Echilipe]], [[Zante|Zacinto]], [[Samo]] || 12
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| [[Etolia]] || [[Toante]] || [[Pleurón (ciudat)|Pleurón]], [[Oleno]], [[Pilene]], [[Cálcide]], [[Calidón (ciudat)|Calidón]] || 40
|-----
| [[Creta]] || [[Idomeneu]], [[Meríones]] || [[Cnosos]], [[Gortina]], [[Lictos|Licto]], [[Mileto (Creta)|Mileto]], [[Licasto]], [[Festos|Festo]], [[Ritio]] || 80
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| [[Rodas]] || [[Tlepólemo]] || [[Lindos|Lindo]], [[Chalisos|Chaliso]], [[Cámiros|Camiro]] || 9
|-----
| [[Dodecaneso]]|| [[Nireo]] || [[Sime]] || 3
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| [[Dodecaneso]]|| [[Fidipo]], [[Ántifo]] || [[Nísiros]], [[Kárpatos|Crápatos]], [[Kasos|Casos]], [[Cos]], [[islas Calidnas]] || 30
|-----
| [[Ftía]] || [[Aquiles]] || [[Alo (ciudat)|Alo]], [[Álope (ciudat)|Álope]], [[Traquinia|Trequine]] || 50
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| [[Tesalia]] || [[Protesilao]], [[Podarces]] ||[[Fílace]], [[Píraso]], [[Itón (Grecia)|Itón]], [[Antrón]], [[Pteleo]] || 40
|-----
| Tesalia || [[Eumelo]] || [[Feres|Feras]], [[Beba (ciudat)|Beba]], [[Glafiras]], [[Yolco]] || 11
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| Tesalia || [[Filoctetes]], [[Medonte]] || [[Metona]], [[Taumacia]], [[Melibea (ciudat)|Melibea]], [[Olizón]] || 7
|-----
| Tesalia || [[Podalirio]], [[Macaón (mitolochía)|Macaón]] || [[Trica]], Itome, [[Ecalia]] || 30
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| Tesalia || [[Eurípilo]] || [[Ormenio]], Asterio || 40
|-----
| Tesalia || [[Polipetes]], [[Leonteo]] || [[Argisa]], [[Girtona]], [[Orta]], [[Elona]], [[Olosón]] || 40
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| Tesalia || [[Guneo]] || [[Cifo]], [[Dodona]] || 22
|-----
| Tesalia || [[Prótoo]] || [[Magnetes]] (rivera d'o [[Peneu]] y redolada d'o [[Mont Pelión]]) || 40
|-----
|}
 
=== Troyanos ===
* Héctor: Principe de Troya, fillo de Príamo y chirmán de Páris. Ye o millor guerrero troyano, héroe valeroso que combate ta esfender a suya ciudat y a suya familia. Lider d'os exercitos troyanos. Mata a PAtroclo en una batalla creyendo que ell yera Aquiles porque usaba a suya armadura, escudo y espada sin mencionar a semellanza fisica entre totz dos. Muerto por Aquiles en un duelgo.
* Príamo: rei de Troya, ya ye ancián, por tanto quí comanda de feito la luita ye o suyo fillo, Héctor.
* Paris: Principe de Troya, a suya fuga con Helena ye la causa d'a guerra. Ye a suya flecha que finalment mata a Aquiles, quando le traviesa o calcanyo.
* Eneas: Primo de Héctor y o suyo prencipal tenient. Ye lo personache prencipal d'a Eneida, obra maxima d'o poeta latín Virchilio.
* Helena: Esposa de Paris, antes casada con Menalau, y causa d'a guerra. Con a caita de Troya tornada ta Esparta y ta Menalau.
* Andromaca: Esposa de Héctor, de quí teneba un fillo, Astíanax.
* Briseida: Prima de Héctor y Paris, capturada por os aqueus, se fa esclava de Aquiles y acaba '''enamorandose''' por ell y viceversa.
 
==== Catalogo de troyanos ====
O catalogo d'os troyanos ye una sección d'o libro II d'a Iliada d'Homero, que enumera cadagún d'os continchents que luitoron a favor de Troya entre o [[setio]] a o que fué sozmesa por os guerrers aqueus. Amaneixe a l'arreu d'o catalogo de naus d'a coalición aquea.
 
{| border="0" align="center" style="border: 1px solid #999; background-color:#FFFFFF; width:90%;"
|- align="center" bgcolor="#CCCCCC"
! Rechion u puesto !! Caudiellos !! Ciudatz
|-----
| [[Troya]] || [[Héctor (mitolochía)|Héctor]] || [[Troya]]
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| [[Dardania (Anatolia)|Dardania]] || [[Eneas]], [[Arqueloco]], [[Acamante]], [[Anteronidas]] || Dardania
|-----
| [[Mont Ida (Turquía)|Mont Ida]] || [[Pandaro]] || [[Zelea]]
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| Apeso || [[Adresto]], [[Anfio]] || [[Adrestea]], [[Apeso]], [[Pitiea]]
|-----
| Arisba || [[Asio]] || [[Percote]], [[Praccio]], [[Sestos]], [[Abidos (Grecia)|Abidos]], [[Arisba]]
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| [[Pelasgos]] || [[Hipótoo]], [[Pileu]] || [[Larisa (Asia menor)|Larisa]]
|-----
| [[Tracia]] || [[Acamante]], [[Píroo]] || No mencionadas
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| [[Cicones]] || [[Eufemo]] || No mencionadas
|-----
| [[Peonia]] || [[Pirecmes]] || [[Amidón]]
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| [[Paflagonia]] || [[Pilemenes]] || [[Citoro]], Sesamo, [[Cromna]], [[Egíalo]], [[Eritinos]]
|-----
| [[Halizones]] || Dío, [[Epístrofo]] || [[Álibe]]
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| [[Misia]] || [[Crómide]], [[Énnomo]] || No mencionadas
|-----
| [[Frichia]] || [[Forcis]], [[Ascanio]] || Ascania
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| [[Lidia|Meonios]] || [[Mestles]], [[Antifo]] || No mencionadas
|-----
| [[Caria]] || [[Nastes]], [[Anfimaco]] || [[Mileto]]
|-----bgcolor="#EFEFEF"
| [[Licia]] || [[Sarpedón]], [[Glauco]] || No mencionadas
|}
 
=== Dioses ===
[[Imachen:Árbol dioses olímpicos3.JPG|600px|right|thumb|Chenelochía d'os dioses olimpicos.]]
En a [[guerra de Troya]], os dioses emparan a un bando u a unatro.
 
==== Afrodita ====
Afrodita ye presentada en a Iliada como a diosa de l'amor [I-95], no como una personificación de l'amor [P 10]. En a batalla empara tanto a o suyo fillo Eneas [I 96], como a París [I 97].
 
==== Ares ====
Manimenos Ares personifica a guerra [I 107], puede fer danyo tamién como persona [I 108]. Y encara que dos d'os suyos fillos luitan en o costau griego [I 110], ell luita en o costau de Troya[I 111] .
 
==== Artemisa ====
Represienta as funcions d'una cazadora, de diosa d'a muerte y amant d'os animals [I 113] encara que tamién tiene habilidatz curativas [I 114]. A filla de Zeus, [115 I] tamién luita con o suyo chirmán Apolo, y a suya mai Leto en o costau de Troya [I 116] .
 
==== Atena ====
Palas Atena ye sinonimo de tacticas de guerra y ye muit superior a Afrodita y a Ares. A causa d'o chudicio de París, se alió con Hera ta emparar a os aqueus [117 I].
 
==== Hefesto ====
Ye o dios d'o fuego y artesano [I 136], o fillo de Hera y Zeus [I 133] pero ye una persona que no solament actúa en o costau griego [I 137] sino tamién en o costau de Troya, pus i hai sacerdotes d'Hefesto [I 138].
 
==== Hera ====
Filla de Cronos [I 142] ye a chirmana y esposa de Zeus [I 143]. Presumiblement a causa d'o chudicio de París [42] se alió con Atena contra os troyanos (as suyas ciudatz griegas favoritas son Argos, Esparta y Micenas [I 145]) y luitó de forma activa [I 146] y pasiva [I 147].
 
==== Hermes ====
Hermes, que a suya filiación no se menciona en a Iliada u a Odisea [77] ye, entre atros companyers en o camín de Príamo a Aquiles [ 149]. A suya función en a Odisea como un mensachero d'os dioses en a Iliada ye tomada por Iris. Tot y que luitó en o bando griego [I 150] con una muller griega y tenió un fuerte guerrero [I-151], pero os troyanos tamién pesó [I 152].
 
==== Tetis ====
Zeus atorga Tetis, o deseyo d'Aquiles ta aduyar a os troyanos dica que os aqueus a suya honor una vez mas.
 
== Temas ==
=== Nostos ===
Nostos (torno) ocurre siet veces en o poema (2.155, 2.251, 9.413, 9.434, 9.622, 10.509, 16.82). Tematicament, o concepto de torno ye muit explorau en a literatura griega antiga, especialment en a suerte que tenioron os Atreidas, Agemanón y Ulises. Asinas, o torno ye imposible sin haber saqueau Troya.
 
=== Kleos ===
Ye o concepto de gloria ganada en o combate heroico. T'a mayoría d'os invasors griegos de Troya, notablement Ulises, o ''kleos'' se gana a traviés d'un ''nostos'' victorioso pero isto no ye asinas ta Aquiles, qui ha d'esleir entre ''nostos'' u ''kleos''.
 
=== Timê ===
Pareixiu a o ''kleos'' ye ''timê'' (respecto u honor), o concepto que charra d'o respecto que un hombre acumula a lo largo d'a suya vida. Os problemas griegos empecipian por o comportamiento poco honorable d'Agamenón. L'odeo d'Aquiles debant de tal comportamiento leva a la ruina de la causa melitar aquea.
 
=== Ira ===
O poema empecipia con a parola μῆνιν (ira, colera, furia), que ye o tema prencipal d'a Iliada: a ira d'Aquiles. a suya ira personal y a suya vanidat ferida empentan a historia: os griegos pierden as batallas, Patroclo muere a mans de Hector y a caita de Troya.
Enfadado por os actos d'Agamenón, Aquiles pide a la suya mai Tetis que persuada a Zeus ta que aduye a os troyanos. Mientres, Hector lidera a os troyanos atacando a os griegos. Dimpués d'a muerte de Patroclo, torna Aquiles a la batalla.
 
=== Destín ===
O destín empenta tamién a historia. No determina que ocurra una acción, sino o suyo resultau.
 
== Visions d'a Iliada ==
[[Imachen:Troas-es.svg|thumb|300px|Mapa d'a [[Troade]] (Troas).]]
=== A Iliada como esencialment historica ===
Qualques investigadors, como Forrer en 1924, Page (1959), Huxley (1960) y Wood (1985), indican que as fuents hititas amuestran una serie de coincidencias dentre nombres hititas y nombres micenicos que son un indicio que os hititas estioron relacionaus tanto con Troya como con os [[aqueus]].
 
Sostienen amás que l'arqueolochía sinyala que a destrucción de Troya VII-a u de Troya VIh podrían coincidir, en parte, con o conflicto belico cantau por Homero en a Iliada. Creyen que a tradición oral puede haber conservau una cierta memoria, con alteracions, d'escayecimientos historicos.
 
=== A Iliada como esencialment lechendaria ===
Atros autors, como Sommer, en 1932, argumentan, en cambeo, que l'aparent coincidencia entre los nombre hititas y os homericos ye simplament casual y que a fiabilidat d'a Iliada como fuent historica ye sumament tasa.
 
Tamién ye important comparar os detalles d'a historia d'a Iliada con os d'a literatura mesopotamica anterior - muit notablement, a [[Epopeya de Gilgameix]]. Nombres, scenas, y mesmo prencipals partes d'a historia, son chocantment similars.
 
=== A Iliada como parcialment historica ===
En a Iliada, Homero describe una ciudat y a suya redolada, presumiblement en a [[Edat de Bronze]]. Ista ciudat yera amán d'o [[Mont Ida]], en o norueste de Turquía. Tal ciudat existió de feito, en [[Hissarlik]]. Homero describe numerosos aspectos cheograficos que coinciden con as ruinas descubiertas por [[Schliemann]], de traza que o scenario descrito por Homero ye un scenario real, encara que iste feito no prueba en ell mesmo que i hese una guerra entre aqueus y troyanos, como describe a Iliada.
 
D'o mesmo modo, en as tablas de Linial B, amaneixen bells nombres homericos, incluindo Héctor y Tros. Istes nombres d'os poemas homericos presumiblement remeran, si no necesariament personas especificas, a o menos un tiempo anterior quan los nombres d'a chent no yeran os mesmos de quan a epica d'Homero fué escrita.
 
No i hai brenca inherentment improbable sobre una gran batalla u mesmo una guerra sobre a ciudat de Troya. Ista aria ha estau siempre extremadament valurosa y fuertement disputada, ya que ye en a boca d'os [[Dardanelos]]. Estambul, a ciudat a l'atro cabo d'os estreitos que conectan a [[Mar Echea]] y a [[Mar Negra]], ha estau o puesto de muitas confrontacions por exactament a mesma razón. Manimenos, no i hai una gran cantidat d'evidencias positivas en os distintos estratos de Troya, en Hissarlik, d'una destrucción por guerra. Os rans cronolochicament apropiaus, Troya VIh y Troya VII-a, pareixen totz dos haber estau destruius por incendios, o primer mas probablement a causa d'un [[tierratremo]] u [[desastre natural]], pero ye dificil identificar o que destruyó a o zaguer. Ye posible que Troya VIIa fuese destruida en batalla, pero no ye seguro.
 
A Carta de Manapa-Tarhunda menciona luitas en [[Wilusa]], presumiblement Troya. Os hititologos deducen d'o documento que Wilusa fué presa por un continchent de tropas dirichidas por un tal [[Pijamaradu]], emparau por os ''ahhiyawa'', y que os hititas habioron d'intervenir en la luita. Por o contexto d'o documento se creye que istas luitas pueden estar d'arredol de l'anyo 1300 a. C., y por ixo ye dificil fer-lo corresponder con una particular destrucción d'un particular ran d'os estratos de Troya.
 
== Estilo ==
A narración ye lenta y ampliaampla. O narrador ye omniscient, y relata os escayecimientos de traza obchetiva. Sobre tot se revela clarament en a invocación y quan, de forma ocasional, fabla a l'audiencia, a vecesvegadas anunciando o curso d'acción, a vecesvegadas recordandoremerando feitos pasaus. Isto permite alcorces considerables en a construcción d'a trama, ta privar a relación aburrida d'os feitos relacionausrelacionatos con os eventos presentauspresentatos.
 
Caracteristico d'o estilo d'a obra ye l'uso repetiurepetito en o texto de formulas complexas que indican o prencipio u oa finalfin d'as conversacions d'os personaches, ya que cadagún ye presentaupresentato por un epiteto - por eixemplo "dició Aquiles, de pietz rapidos". Formulas similarsparellanas son usadasemplegatas, por unatrad'atra parteman, no solamentnomás ta marcar l'encietoo prencipio u a la fin d'o discurso, sino tamién t'ta a descripción de qualques situacions fixas y comunascomuns - as minchadas, os sacrificios, as fiestasborinas, encetar y rematar laa luita, u fenomenos naturals.
 
== Referencias a la Iliada ==
En a Biblioteca d'Apolodoro, se narra a historia contada en a Iliada. Ista historia la divide en quantas partes:
* A colera d'Aquiles. Combate entre Menalau y Alexandro.
* Diomedes. Combate entre Hector y Ayax.
* Propuesta d'os griegos a Aquiles. Muerte de Dolón y de Reso.
* Muerte de Patroclo y d'Hector.
 
* A colera d'Aquiles. Combate entre [[Menalau]] y Aleixandre.
== Veyer tamién ==
* Diomedes. Combate entre [[Héctor]] y [[Ayax]].
* Propuesta d'os griegos a [[Aquiles]]. Muerte de Dolón y de Reso.
* Muerte de [[Patroclo]] y d'Héctor.
 
== Se veiga tamién ==
* [[Guerra de Troya]]
* [[Odisea]]