142 556
ediciones
m (Bot: Enlace a artículo destacado para: hr:Poljaci; cambios triviales) |
Sin resumen de edición |
||
Os polacos son a mayoría en o Reino de Polonia, y bi ha minorías [[rutents|rutenas]] en a rechión de [[Chelm]] y [[lituans|lituanas]] a lo norte de [[Suwalki]], pero tamién bi ha polacos en Rusia occidental que enantes heban estato d'a [[Unión Polaco-Lituana]] y d'a [[Republica d'as Dos Nacions]]: a redolata de [[Vilna]], y polacos ixemenatos por [[Belarrusia]], [[Volinia]] y [[Podolia]], on son l'aristocracia d'a tierra.
As primeras anyatas de rechimen ruso son tranquilas. O delegato d'[[Aleixandre I de Rusia|Aleixandre I]] ye o suyo chirmán Constantín, casato con una polaca. En 1818 se creya una universidat en [[Varsovia]], seguindo funcionando a de [[Vilna]]. Bi ha sociedatz secretas d'oposición antirrusa. O movimiento revolucionario d'o sieglo XIX plega t'o reino. A fins de 1830 bi ha una revolución en Varsovia y s'extendilla por tot o país. O 25 de chinero de 1831 a dieta proclama a caita d'o zar [[Nicolau I de Rusia|Nicolau I]] y nombra un
O rechimen autoritario podió evitar o contachio revolucionario de 1845 y duró dica a muerte de [[Nicolau I de Rusia|Nicolau I]] en [[1855]] y de Paskievitch en 1856. Dimpués d'a [[guerra de Crimea]] encomienza en o Reino de Polonia una liberalización con o cheneral Gortchakov y dimpués o polaco Wielopokski en en 1861-1862 sindembargo a liberalización creya impaciencia y en 1863 bi ha una insurrección en Varsovia que s'extendilla ta [[Lituania]] en mayo. Dimpués d'estar esclafato o movimiento en 1864 bi ha unatra represión, mes dura encara. As reformas de 1861-1862 son anulatas, cambean o nombre de Reino de Polonia por País d'a Vistula, se rusifica a universidat de Varsovia y se persigue l'amostranza d'o [[idioma polaco|polaco]]. A ilesia catolica tamién ye reprimita, en son confiscatos os biens, os monesterios son cerratos, as asociacions relichiosas son disueltas y os bispes deportatos u encarcelatos (no en queda garra entre 1870 y 1872). En meyo de Varsovia construyen una seu ortodoxa.
Os polacos de Prusia son ciudadans prusians y dende 1871 ciudadans d'o Imperio Alemán, esto lis da obligacions melitars y tamién dreito a voto. En o Reichstag bi ha deputatos polacos.
Os
==== Os Polacos d'o Imperio Austriaco ====
A nobleza polaca ye bien acollita por os Habsburgo, coinciden en estar catolicos, y os Habsburgo los aprecian por o suyo grau de civilización. Os polacos de Galitzia no tienen tanto deseyo de fer-sen independients como en o Imperio Ruso, y i habrá politicos polacos que plegarán dica cargos altos.
A [[Ciudat libre de Cracovia|republica de Cracovia]] ye ocupata de 1836 a 1841. O 22 de febrero de 1846 un
En 1860 o polaco de Galitzia genor Goluchowski ye nombrato primer menistro d'o imperio. En 1860 o estatuto de Galitzia reconoix o polaco como luenga oficial. Os polacos dominan a dieta de Galitzia. As universidatz de [[Universidat Jaguellonica|Cracovia]] y [[Universidat de Lviv|Lviv]] atrayen a los polacos de Rusia y Prusia. Dende 1867 Galitzia fa parte de Cisleitania dentro d'o [[Imperio Austro-hongaro]], ye dicir, no pende d'a parte hongara d'o imperio. En o parlamento de Viena os polacos conservadors forman un partito de
=== A primera guerra mundial ===
En o Gubierno cheneral viven 12 millons de polacos y os alemans prenen o poder de l'administración y deixan a los polacos funcions subalternas. Os intelectuals, os oficials d'o exercito, os integrants d'a estructura administrativa son ninviatos a [[campos de concentración]]. A población chodiga ye obligata a concentrar-se en [[Guetto]]s, y dende os Guettos será ninviata a [[Campos d'exterminio]]. Bi ha una resistencia polaca, AK (Armia Krajowa).
O
Atro tercer exercito polaco se formará en a URSS en 1943, a división Kosciuszko, que entra en Polonia enantes que os sovieticos estableixcan o 22 de chulio de 1944 o Comité de liberación nacional en Lublin, comité concebito por Moscú como a prefiguración d'o futuro gubierno polaco, diferent d'o gubierno en o exilio que refirman os angleses y americans.
En febrero de 1945 Gran Bretanya abandona a Polonia a la suya suerte. A URSS consigue que os aliatos consideren a linia Curzón como muga seria y pa cutio. Por atra parte os sovieticos proposan que a muga chermano-polaca se situe en a linia Oder-Neisse.
En chunio de 1945 [[Stanislas Mikikajczyk]], cabo d'o partito campesín polaco y succesor dica noviembre de 1944 accepta participar en un
En chulio i habió discusions mes concretas sobre os cambios de mugas entre Alemanya y Polonia. Os angleses y americans acceptoron que os sovieticos deixasen baixo administración polaca a parte d'a suya zona d'ocupación situata a l'este d'a linia Oder-Neisse, pero sin acceptar que significase que deixase de fer parte d'Alemanya. Si que deixoron que a URSS imposase o suyo criterio en Prusia Oriental.
|
ediciones